Wikipedia

Tempelberg

Die Tempelberg (Hebreeus: הַר הַבַּיִת Har HaBáyit, Arabies: الحرم الشريف al-Ḥaram al-Šarīf) is ’n heuwel in Jerusalem en een van die belangrikste godsdiensterreine in die wêreld. Dit word al duisende jare in die Judaïsme, Christendom en Islam as ’n heilige plek beskou.

Tempelberg
הַר הַבַּיִת
الحرم الشريف
’n Lugfoto vanuit die suide. ’n Lugfoto vanuit die suide.
Ligging Jerusalem
Hoogte 740 meter bo seevlak
Bergtipe Kalksteen[1]
Ligging van Tempelberg הַר הַבַּיִת الحرم الشريف op 'n kaart (Israel)
Tempelberg הַר הַבַּיִת الحرم الشريف
Tempelberg
הַר הַבַּיִת
الحرم الشريف
Ligging in Israel.

Die huidige terrein word oorheers deur drie groot geboue uit die vroeë Omajjadiese tydperk: die al-Aqsa-moskee, Rotskoepel en Kettingkoepel, sowel as vier minarette. Herodiaanse mure en poorte is later aangevul met strukture uit die laat Bisantynse en die vroeë Islamitiese tydperk. Dit kan bereik word deur 11 poorte, 10 vir Moslems en een vir nie-Moslems, en word deur die Israeliese polisie beheer.

Judaïsme wysig

Die Tempelberg is die heiligste terrein in Judaïsme. Volgens dié geloof is dit die plek op aarde waar God se teenwoordigheid die duidelikste is. Sedert minstens die 1ste eeu n.C. word die berg verbind met Moriaberg (Hebreeus: הַר הַמוריה, Har HaMōriyā). Dit is waar Abraham opdrag gekry het om Isak te offer.[2]

 
Die Klaagmuur en die Rotskoepel.

In verskeie verse in die Ou Testament word aangedui dat die Tempelberg ook verbind word met Sionsberg.[3] Sionsberg word onder meer genoem in Jesaja, die Psalms en die eerste boek van die Makkabeërs (omstreeks 2de eeu n.C.) en verwys vermoedelik na die Tempelberg.[3]

Volgens die Bybel het albei Joodse tempels in Jerusalem op die Tempelberg gestaan, hoewel daar net argeologiese bewyse van die tweede een is.[4] Daar word egter wyd geglo daar is ’n verband tussen Salomo se tempel en die Tempelberg. Volgens die Bybel moet die plek dien as ’n sentrum vir alle nasionale lewe – dus ’n regering-, reg- en godsdienssentrum.[5] Tydens die tydperk van die tweede tempel het dit ook gedien as ’n ekonomiese sentrum.

Volgens die Joodse tradisie en geskrifte[6] het Salomo die eerste tempel in 957 v.C. gebou en is dit in 586 v.C. deur die Babiloniërs verwoes. Die tweede tempel is onder beskerming van Zerubbabel in 516 v.C. gebou en in 70 n.C. deur die Romeinse Ryk verwoes. In die 2de eeu is die terrein gebruik vir ’n tempel vir Jupiter Capitolinus. Dit is herontwikkel ná die Arabiese verowering.[7]

Jode glo ’n derde en laaste tempel sal ook hier gebou word. Baie Jode sal nie op die berg self loop nie omdat hulle bang is hulle betree per ongeluk die plek waar die Allerheiligste gestaan het, want op dié terrein is steeds ’n goddelike teenwoordigheid.[8] Die Klaagmuur is ook op die heuwel.

Christendom wysig

In die Nuwe Testament was dit steeds die plek waar verskeie gebeure in Jesus se lewe plaasgevind het.[9][10][11] Ná die vernietiging van die tempel in 70 n.C., wat deur die vroeë Christene beskou is as goddelike straf vir die sondes van die Joodse volk,[12][13] het die Tempelberg sy belangrikheid vir Christene verloor.

Bisantynse Christene het, ondanks tekens van ’n mate van herbouing op die esplanade,[14] die Tempelberg verwaarloos, veral nadat ’n Joodse poging om die tempel te herbou, in 363 deur ’n aardbewing verwoes is.[15] Dit het daarna ’n afgeleë puinhoop geword, dalk buite die stadsgrense,[16] toe Christene in die Heilige Grafkerk begin aanbid het en die sentraalheid van Jerusalem deur Rome vervang is.[17]

Islam wysig

 
Die Al-Aqsa-moskee.

Feitlik onmiddellik ná die Moslemse verowering van Jerusalem in 638 het kalief Omar die terrein goed laat skoonmaak[18] en Jode toegang daartoe gegee.[19] Onder Soenni-Moslems word die berg beskou as die derde heiligste terrein in die Islam. Hulle glo dit is die plek wat Mohammed op sy Nagreis besoek het en van waar hy na die hemel opgevaar het. Dit word verder verbind met Joodse profete wat ook in die Islam vereer word.[20]

Omajjadiese kaliefs het die al-Aqsa-moskee en Rotskoepel op die heuwel laat bou.[21] Die koepel is in 692 voltooi en dit is dus een van die oudste bestaande Islamitiese strukture ter wêreld. Die moskee staan aan die verre suidelike kant van die Tempelberg en kyk in die rigting van Mekka. Die Rotskoepel is in die middel, op of naby die plek waar die heilige tempel eens gestaan het.[22]

Huidige situasie wysig

In die lig daarvan dat die heuwel vir beide Jode en Moslems heilig is, is dit een van die mees betwiste godsdiensterreine ter wêreld. Sedert die Kruistogte beheer die Moslemgemeenskap van Jerusalem die terrein sonder onderbreking as ’n Waqf.[23] Omdat dit deel van die Ou Stad is wat sedert 1967 deur Israel beheer word, maak beide Israel en die Palestynse Owerheid aanspraak daarop en dit bly steeds ’n groot fokuspunt van die Arabies-Israeliese konflik.[24]

In ’n poging om die status quo te handhaaf, dwing die Israeliese regering ’n omstrede verbod af op aanbidding op die Tempelberg deur nie-Moslems.[25][26][27]

 
Panorama van die Tempelberg.

Verwysings wysig

  1. ↑ "New Jerusalem Finds Point to the Temple Mount". cbn.com.
  2. ↑ Carol Delaney, Abraham on Trial: The Social Legacy of Biblical Myth, Princeton University Press 2000 p.120.
  3. ↑ 3,0 3,1 Bargil Pixner (2010). Rainer Riesner (red.). Paths of the Messiah. Translated by Keith Myrick, Miriam Randall. Ignatius Press. pp. 320–322. ISBN 978-0-89870-865-3.
  4. ↑ "BBC – Science & Nature – Horizon". bbc.co.uk (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Julie 2019. Besoek op 2 Oktober 2016.
  5. ↑ Deuteronomium 12:5-26; 14:23-25; 15:20; 16:2-16; 17:8-10; 26: 2; 31: 11; Jesaja 2:2-5; Obadja 1:21; Psalm 48
  6. ↑ 2 Kronieke 3:1-2
  7. ↑ "Dictionary of Islamic Architecture". google.com (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Februarie 2017.
  8. ↑ Maimonides, Mishneh Torah, Avoda (Divine Service): The laws of the Temple in Jerusalem, chapter 6, rule 14
  9. ↑ Jonathan Klawans, Purity, Sacrifice, and the Temple: Symbolism and Supersessionism in the Study of Ancient Judaism, Oxford University Press, USA, 2006 bl. 236
  10. ↑ Jacob Jervell, The Theology of the Acts of the Apostles, Cambridge University Press 1996 p.45.
  11. ↑ Jeff S. Anderson, The Internal Diversification of Second Temple Judaism: An Introduction to the Second Temple Period, University Press of America, 2002 bl. 132.
  12. ↑ Catherine Hezser, 'The (In)Significance of Jerusalem in the Yerushalmi Talmud,' in Peter Schäfer, Catherine Hezser (eds.)The Talmud Yerushalmi and Graeco-Roman Culture, Mohr Siebeck, Volume 2, 2000 ble. 11-49, bl.17.
  13. ↑ Jonathan Klawans, Josephus and the Theologies of Ancient Judaism, Oxford University Press, 2013 bl. 13.
  14. ↑ Gideon Avni, The Byzantine-Islamic Transition in Palestine: An Archaeological Approach , Oxford University Press, 2014 bl. 132.
  15. ↑ Robert Shick, ‘A Christian City with a Major Muslim Shrine: Jerusalem in the Umayyad Period,’ in Arietta Papaconstantinou (red.), Conversion in Late Antiquity: Christianity, Islam, and Beyond: Papers from the Andrew W. Mellon Foundation Sawyer Seminar, University of Oxford, 2009–2010 pp.299-317 p.300, Routledge 2016 p.300.
  16. ↑ Shick p.301.
  17. ↑ John M. Lundquist, The Temple of Jerusalem: Past, Present, and Future, Greenwood Publishing Group, 2008 bl. 158.
  18. ↑ Michael D. Coogan The Oxford History of the Biblical World, Oxford University Press, 2001 bl. 443-
  19. ↑ Daniel Frank, Search Scripture Well: Karaite Exegetes and the Origins of the Jewish Bible Commentary in the Islamic , East BRILL, 2004 bl. 209.
  20. ↑ Koran, Soera 2:4, 34:13-14
  21. ↑ Nicolle, David (1994). Yarmuk AD 636: The Muslim Conquest of Syria. Osprey Publishing
  22. ↑ Rizwi Faizer (1998). "The Shape of the Holy: Early Islamic Jerusalem" (in Engels). Rizwi's Bibliography for Medieval Islam. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Oktober 2009.
  23. ↑ Haram al-Sharif Geargiveer 24 September 2011 op Wayback Machine, ArchNet
  24. ↑ Israeli Police Storm Disputed Jerusalem Holy Site
  25. ↑ Gilbert, Lela (21 September 2015). "The Temple Mount – Outrageous Lies and Escalating Dangers" (in Engels). Hudson Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Maart 2020. Besoek op 4 November 2015.
  26. ↑ Yashar, Ari (28 Oktober 2015). "Watch: Waqf bans 'Religious Christians' from Temple Mount". Arutz Sheva (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Desember 2019. Besoek op 4 November 2015.
  27. ↑ "The Temple Mount". Jewish Virtual Library (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 April 2017. Besoek op 4 November 2015.

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Tempelberg&oldid=2429957"