Die toei (Prosthemadera novaeseelandiae; Maori: tūī) is ’n inheemse sangvoël van Nieu-Seeland, en die enigste spesie in die genus Prosthemadera. Dit is een van die grootste spesies in die Australasiese familie Heuningvreters en een van twee bestaande spesies van dié familie in Nieu-Seeland. Die ander is die Nieu-Seelandse klokheuningvreter. Die spesie kom wydverspreid in die argipel voor, van die subtropiese Kermadec-eilande tot die sub-Antarktiese Auckland-eilande, sowel as op die vasteland.

Toei
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:
Filum:
Klas:
Orde:
Familie:
Genus:
Prosthemadera

(G.R. Gray, 1840)
Spesie:
P. novaeseelandiae
Binomiale naam
Prosthemadera novaeseelandiae
(Gmelin, 1788)

Die naam "toei" is afgelei van die Maori naam tūī en is die spesie se amptelike gewone naam.

Beskrywing wysig

Die toei is ’n groot heuningvreter van 27-32 cm lank. Die subspesie van die Chatham-eilande is groter en swaarder as die ander. Mannetjies is gewoonlik swaarder as wyfies. Die gemiddelde mannetjie weeg 65-115 g en wyfie 58-105 g. Vir die Chatham-subspesie is die syfers onderskeidelik 89-240 g en 89-170 g.[2]

Met die eerste oogopslag lyk die voël heeltemal swart buiten ’n klein stukkie met wit vere by sy nek en aan sy vlerke. As ’n mens van nader kyk (sien foto), kan gesien word die vere aan die rug en sye is bruin en dit het ’n reënboogkleurige skynsel wat afhang van die hoek waaruit die lig val.

Verspreiding en habitat wysig

Die toei word in groot dele van Nieu-Seeland aangetref, veral Noordeiland, die wes- en suidkus van Suideiland, Stewart-eiland/Rakiura en die Chatham-eilande – waar ’n bedreigde subspesie voorkom wat eie aan dié eilande is. Daar is ook bevolkings op Raoul-eiland in die Kermadec-eilande,[3] en op die Auckland-eilande, waar dit saam met die Nieu-Seelandse klokheuningvreter die mees suidelike spesie heuningvreters is.[4] Die bevolkings het aansienlik afgeneem sedert Europese setlaars in die gebied aangekom het, hoofsaaklik weens die wydverspreide vernietiging van hul habitat en soogdierspesies wat hul gebiede ingeneem het.

Die spesie is egter veilig en het in sekere gebiede weer toegeneem, veral nadat die verwydering van vee die plantegroei laat herstel het. Ander spesies wat in die land bekendgestel is, bly ’n bedreiging – veral buidelrotte, wat hul eiers en kleintjies eet; wesels; spreeus, wat vir kos met hulle meeding en soms eiers steel; en rotte.

Die voëls verkies woude, maar word ook aangetref in ander groen gebiede en voorstede met welige plantegroei. Hulle kom gewoonlik in pare of klein families voor, maar sal in groot groepe bymekaarkom waar kos vrylik beskikbaar is. Hulle sal dikwels ander heuningvreters wegjaag om kos te kry.

Verwysings wysig

  1. "Prosthemadera novaeseelandiae". IUBN-rooilys van Bedreigde Spesies. Weergawe 2013.2. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur. 2012. Besoek op 26 November 2013. {{cite web}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
  2. Higgins, P.; Christidis, L.; Ford, H. (2017). del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi; Christie, David A.; de Juana, Eduardo (reds.). "Tui (Prosthemadera novaeseelandiae)". Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona, Spain: Lynx Edicions. Besoek op 25 November 2017.
  3. C. R. Veitch, C. M. Miskelly, G. A. Harper, G. A. Taylor, and A. J. D. Tennyson (2004) "Birds of the Kermadec Islands, South-west Pacific" Notornis 51(2): 61–90
  4. Department of Conservation (1999) New Zealand's Subantarctic Islands. Reed Books: Auckland ISBN 0-7900-0719-3

Eksterne skakels wysig