Toepaslike tegnologie

Toepaslike tegnologie is tegnologie wat in mense se basiese behoeftes voorsien deur hulle in staat te stel om hul tyd, vaardighede, en omgewingshulpbronne ten beste te benut.

Die mensdom het reeds baie voordeel uit ontwikkelinge op die terreine van wetenskap en tegnologie geput. Baie van dié ontwikkelinge was egter nadelig vir die omgewing of onvanpas vir mense in armer gebiede van die wêreld. Daarom is die neiging deesdae na tegnologieë wat nie net omgewingsvriendelik is nie, maar ook bruikbaar in die omgewing en omstandighede waarin mense hulle bevind.

Toepaslikheid

Om die toets van toepaslikheid te deurstaan, moet tegnologie die behoeftes van mense aanspreek; bekostigbaar wees; deur plaaslike inwoners gebruik en selfs herstel kan word; waar moontlik, gebruik maak van plaaslike vaardighede en materiale; en 'n minimale of geen impak op die omgewing hê nie. As dit boonop daartoe bydra dat mense 'n inkomste daaruit kan genereer of om werk vir werklose mense te skep, is dit nog beter. Toepaslike tegnologie fokus op aspekte soos die gebruik van volhoubare energiebronne, natuurlike boumateriale, sonkragvoertuie, ensovoorts. Voorbeelde van toepaslike tegnologie is mikro-besproeiingsisteme wat deur waterpompe aangedryf word wat met die hand gepomp word. Die aankoopkoste is minimaal en daar is geen uitgawe aan elektrisiteit nie. Dit kan dus enige plek op aarde gebruik word.

Toepaslike energie in gebruik

In Kenia word 'n handaangedrewe hooibaler gebruik om tot tagtig hooibale per dag saam te pers. Hierdie hooi word in die droë seisoen as voer vir melkbeeste gebruik en bied 'n uitkoms vir klein boere wat nie 'n trekker of meganiese hooibaler kan bekostig nie.

Daar is baie plekke in Afrika wat nie per voertuig bereik kan word nie. Vir sulke gebiede is spesiale fietse met bande wat nie kan pap word nie en selfs 'n "vragfiets" vir die vervoer van produkte ontwikkel. Daar is ook 'n fiets met sy eie sleepwa wat aangehaak kan word. Omdat kookolie weens die vervoerkoste baie duur is vir mense in afgeleë gebiede, is 'n klein oliesaadpers ontwerp waarmee mense hul eie olie uit sonneblomsade kan pers.

In Nigerië word sonenergie-waterpompe gebruik om water na gemeenskappe te pomp wat nie naby riviere woon nie. Mense wat vroeër tot ure per dag daaraan moes bestee om genoeg water by hul wonings te kry, kan hierdie tyd nou benut om in hul landerye te werk, en hulle kan boonop hul landerye natlei, wat beter oeste meebring.

Sonkrag word in skole in afgeleë gebiede van Ghana gebruik om rekenaars aan te dryf. Selfs 'n finansiële bank in Ghana maak van sonenergie gebruik om batterye te laai wat vyf rekenaars en 'n drukker van krag voorsien.

In Suid-Afrika is daar reeds met die bou van huise uit hooibale begin. Nie net is dit baie goedkoper en vinniger nie, maar dit verskaf ook uitstekende isolering, wat energie bespaar deurdat dit verhitting en verkoeling oorbodig maak.

Ontwikkeling

In Amerika is daar 'n internasionale instituut vir toepaslike tegnologie waar van die beste wetenskaplikes en tegnoloë in die wêreld hulle toewy aan navorsing oor en die ontwikkeling van toepaslike tegnologie. Hulle word in geboue en laboratoriums gehuisves wat vroeër gebruik is om van die mees tegnologies gevorderde wapens te maak, maar wy hulle nou aan die skep van vrede en voorspoed toe.

Om te bepaal hoe "gesond" die omgewing wêreldwyd is, is daar 'n reuse-wêreldkaart op 'n skerm van 7 m x 10 m waarop omgewingsdata aangebring word. Groot veld- of bosbrande, besoedelde wateroppervlaktes, osoonvernietiging, aardverwarming en ander omgewingsbedreigings word daarop aangedui sodat die gebiede met die grootste omgewingsprobleme geïdentifiseer kan word.

Die wetenskaplikes en tegnoloë by die instituut spits hulle toe op die ontwikkeling van toepaslike tegnologie op terreine waar daar die grootste behoefte bestaan. Hulle bestudeer bv. onder andere tradisionele tegnologie wat al duisende jare lank in gemeenskappe gebruik word, maar nie meer effektief en produktief is nie, vir idees om nuwe tegnologieë te ontwikkel wat meer modern, maar goedkoop en bruikbaar is. Die nuwe toepaslike tegnologie word dan gebaseer op die reeds bestaande vaardighede en kennis van mense in ontwikkelende lande en is bedoel om hul daaglikse bestaan te vergemaklik en hul lewensomstandighede te verbeter.

'n Eenvoudige voorbeeld is die hooikis (solar cooker) wat sonenergie gebruik om voedsel gaar te maak. Vir duisende vroue wat daagliks kilometers ver moes loop op soek na brandhout is dit 'n wonderlike hulpmiddel. Boonop vind minder verbranding van hout plaas, wat omgewingsverhitting verminder en houtbronne van uitwissing red. Ander toepaslike tegnologieprojekte sluit die gebruik van windkrag, hersirkulering van plastiek en rubber, maak van eie seep en papier, opgaar en gebruik van reënwater, en brandstowwe gemaak uit biomassa, in.