Wikipedia

Upanishad

laat Vediese geskrifte in Sanskrit van godsdiensleringe wat die fondament van Hindoeïsme vorm

Die Upanishads of Oepanisjade (Sanskrit: उपनिषद्) is laat Vediese geskrifte in Sanskrit van godsdiensleringe wat die fondament van Hindoeïsme vorm.[1][2] Hulle is die mees onlangse deel van die oudste geskrifte van Hindoeïsme, die Vedas, en handel oor meditasie, filosofie en ontologiese kennis; ander dele van die Vedas handel oor mantras, voorspellings, rituele, seremonies en offerandes.[3][4]

Upanishads
'n Manuskrip van die kleiner Vajrasuchi Upanishad.
'n Manuskrip van die kleiner Vajrasuchi Upanishad.
Godsdiens Hindoeïsme
Taal Sanskrit
’n Bladsy uit die Isha Upanishad-manuskrip, wat een van die hoofgeskrifte is.

Beskrywing

wysig

Die Upanishads is van die heel belangrikste geskrifte in die geskiedenis van Indiese godsdiens en kultuur en het ’n belangrike rol gespeel in die ontwikkeling van spirituele idees in antieke Indië. Dit verteenwoordig ’n oorgang van Vediese ritualisme na nuwe idees en instellings.[5] Die inhoud is wyd bekend en hulle sentrale idees vorm die spirituele kern van Hindoeïsme.[1][6]

Daar word algemeen na die Upanishads verwys as Vedanta. Vedanta word vertolk as die "laaste hoofstukke, dele van die Veda" en alternatiewelik as "die hoogste doel van die Veda".[7] Die begrippe brahman (hoogste realiteit) en atman (siel, self) is sentrale idees in al die Upanishads,[8][9] en hulle tematiese fokus is "weet dat jy die atman is".[9] Saam met die Bhagavad Gita en Brahmasutra verskaf die hoof-Upanishads (saam bekend as die Prasthanatrayi)[10] ’n basis vir die verskeie latere skole van Vedanta, waaronder twee invloedryke monistiese skole van Hindoeïsme.[11]

Sowat 108 Upanishads is bekend, waarvan die eerste 12 of so die oudstes en belangrikstes is; dit word die hoof- of mukhya Upanishads genoem.[12]

 
Die 19de-eeuse Duitse filosoof Arthur Schopenhauer.

Voordat hulle neergeskryf is, is die Upanishads geslagte lank mondelings oorgedra. Hulle kom uit die jare voor Christus, maar geleerdes stem nie saam oor die presiese datum nie en ook nie oor watter voor- en watter na-Boeddhisties is nie. Die Brhadaranyaka word veral as antiek beskou.[13][14] Van die res is 95 Upanishads deel van die Muktika-kanon, wat saamgestel is van sowat die laaste eeue van die 1ste millennium v.C. tot omstreeks die 15de eeu n.C.[15][16] Nuwe Upanishads is dwarsdeur die vroeë moderne en moderne era saamgestel,[17] maar hulle handel dikwels oor onderwerpe wat nie met die Vedas verband hou nie.[18]

Ontvangs in die Weste

wysig

Nadat die Upanishads in die vroeë 19de eeu vertaal is, het dit ook in die Weste begin aandag trek. Die Duitse filosoof Arthur Schopenhauer was diep beïndruk deur die Upanishads en het dit genoem "die lonendste en verheffendste leesstof wat... in die wêreld moontlik is".[19]

Indoloë uit die moderne era het al die ooreenkomste bespreek tussen die basiese begrippe in die Upanishads en dié van belangrike Westerse filosowe.[20][21]

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 Wendy Doniger (1990), Textual Sources for the Study of Hinduism, 1ste uitg., University of Chicago Press, ISBN 978-0226618470, ble. 2-3
  2. ↑ Wiman Dissanayake (1993), Self as Body in Asian Theory and Practice (reds. Thomas P. Kasulis et al), State University of New York Press, ISBN 978-0791410806, bl. 39
  3. ↑ Gavin Flood (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, ISBN 978-0521438780, ble. 35–39
  4. ↑ A Bhattacharya (2006), Hindu Dharma: Introduction to Scriptures and Theology, ISBN 978-0595384556, ble. 8-14; George M. Williams (2003), Handbook of Hindu Mythology, Oxford University Press, ISBN 978-0195332612, p. 285
  5. ↑ Patrick Olivelle 1998, pp. 3-4.
  6. ↑ Patrick Olivelle (2014), The Early Upanisads, Oxford University Press, ISBN 978-0195352429, bl. 3.
  7. ↑ Max Müller, The Upanishads, Deel 1, Oxford University Press, bl. LXXXVI, voetnoot 1.
  8. ↑ Mahadevan 1956, p. 59.
  9. ↑ 9,0 9,1 PT Raju (2006), Idealistic Thought of India, Routledge, ISBN 978-1406732627, bl. 426 slotsom deel XII
  10. ↑ Ranade 1926, p. 205.
  11. ↑ Cornille 1992, p. 12.
  12. ↑ E Easwaran (2007), The Upanishads, ISBN 978-1586380212, ble. 298-299
  13. ↑ King 1995, p. 52.
  14. ↑ Bronkhorst, Johannes (2007). Greater Magadha: Studies in the Culture of Early India, ble. 258-259. BRILL.
  15. ↑ Olivelle 1992, pp. 5, 8–9.
  16. ↑ Flood 1996, p. 96.
  17. ↑ Ranade 1926, p. 12.
  18. ↑ Varghese 2008, p. 101.
  19. ↑ Clarke, John James (1997). Oriental Enlightenment: The Encounter Between Asian and Western Thought. Abingdon, Oxfordshire: Routledge. p. 68. ISBN 978-0-415-13376-0.
  20. ↑ Deussen 2010, p. 42.
  21. ↑ Lawrence Hatab (1982). R. Baine Harris (red.). Neoplatonism and Indian Thought. State University of New York Press. pp. 31–38. ISBN 978-0-87395-546-1.

Skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Upanishad&oldid=2580194"