Van Plettenberg-bakens

Goewerneur Joachim van Plettenberg het tydens sy reis in 1778 in die Kaapkolonie twee bakens geplant wat nou as gedenkwaardighede bewaar word.

In September 1778 het Van Plettenberg en 'n geselskap amptenare, insluitende Robert Jacob Gordon, Kaapstad verlaat op 'n uitgebreide reis in die binneland van die kolonie om hulle op die hoogte te stel van die heersende omstandighede aan die oosgrens. Die reis het hulle gebring deur die Karoo, die Kamdeboo, by die huidige Aberdeen, Graaff-Reinet en Jansenville verby, oor die Sneeuberge tot by Colesberg en terug langs die kus verby Plettenbergbaai.

Colesberg

Op Sondag 4 Oktober 1778 arriveer die geselskap 28 km wes van die huidige dorp Colesberg op die plaas Quaggasfontein. Op ongeveer 200 m van die Seekoeirivier ('n sytak van die Oranjerivier) rig hulle 'n gedenksteen op met die wapen en naam van die goewerneur en die jaartal. By hierdie punt het die groep omgedraai en die gedenksteen was ook die noordoostelike grensbaken van die kolonie op daardie stadium. Histories staan die plek daarom bekend as Des Edelen Heers Baken. In 1938 is die baken tot monument verklaar en is daar 'n bronsgedenkplaat aangebring.

Plettenbergbaai

Die baai waarin die Keurbooms-, Bietou- en Piesangriviere uitmond, is op 6 November 1778 bereik. Hierdie baai het al verskeie name gehad, naamlik Mooibaai (Bahia Formosa), Angolabaai en Baai Content. Van Plettenberg besluit om die baai na homself te vernoem en sedertdien staan dit as Plettenbergbaai bekend.

Om te bevestig dat die baai en omgewing onder beheer van die VOC is, rig hy op 'n heuwel regoor die middel van die baai 'n baken op met die wapen van Nederland aan die een kant en aan die ander kant die monogram van die VOC en die Van Plettenberg-familiewapen. Hierdie baken is 2 m hoog, 30 cm breed en 13 cm dik. Dit bestaan uit 2 plat blou leiklippe wat met lood aanmekaar geheg is. In 1936 is dit tot gedenkwaardigheid verklaar en omhein. Tans staan daar 'n replika van die oorspronklike baken en is die egte baken in 'n museum in Kaapstad.

Bibliografie

Oberholster, J.J. : Die Historiese Monumente van Suid-Afrika. Stellenbosch: Kultuurstigting Rembrandt van Rijn vir die Raad vir Nasionale Gedenkwaardighede, 1972. ISBN 0-620-00191-7
www.quaggasfontein.co.za