Wikipedia:Voorbladartikel week 13 2016
Apartheid, soms geëufemiseer tot afsonderlike ontwikkeling, verwys na 'n politieke bestel, ideologie en beleid wat op rasseklassifikasie gegrond is en tussen 1948 en 1994 as amptelike beleid in Suid-Afrika gegeld het. Die woord apartheid dui oorspronklik op 'n toestand van apart of afgesonder wees. Met die implementering van die Nuwe Benadering van P.W. Botha in 1984 na afloop van die referendum in 1983, is 'n beleid van magsdeling daargestel waarmee tentatiewe stappe gedoen is om ander groepe by die regering te betrek. Dit het egter steeds die swart meerderheid uitgesluit en is deur die meeste mense in Suid-Afrika en in die buiteland verwerp. Onder apartheid is lede van verskillende rasse geskei en is swart mense stemreg binne die sogenaamde "wit" Suid-Afrika ontsê. Die invoer van die beleid veroorsaak oneindige leed aan miljoene Suid-Afrikaners deur gedwonge verskuiwings, beperkings op beweging, indiensneming en gewelddadige onderdrukking van die vryheidstryd. Vele ander wette en reëlings soos die Groepsgebiedewet, Ontugwet en die Wet op Afsonderlike Geriewe dra by tot die daaglikse vernedering van swart en gekleurde mense.
In 'n manifes van dr Daniël François Malan (leier van die Nasionale Party 1948-1954) op die vooraand van die algemene verkiesing in eersgenoemde jaar, word die term apartheid vir die eerste keer gebruik om die beleid van die Nasionale Party aan te dui. Daarmee wou die Party die voortbestaan van die afsonderlike identiteit van elke ras in Suid-Afrika verseker. Blankes, Indiërs, swartes en bruines sou afsonderlik naas mekaar tot ontwikkeling gebring word.
Die negatiewe element van hierdie beleid en die verloop daarvan is hoofsaaklik die diskriminasie teen sogenaamde nie-blankes. Dit het duidelik geword dat die politieke mag sedert 1948 die Europese (wit) groepe bevoordeel het, terwyl die ander groepe afgesonder is ten opsigte van politieke deelname, en deelname aan maatskaplike voordele en ekonomiese bedrywighede. Ten opsigte van die swart mense was die verklaarde beleid om die vernaamste etniese groepe te skei in hulle eie gebiede. Hulle moes daar as selfversorgende eenhede ontwikkel. Die gebiede was egter nie geskik vir die vorming van volwaardige state nie en finansiering deur die Apartheidsregering was onvoldoende om die Groot Apartheid-visie te verwesenlik.
Verskeie woordsamestellings het ontstaan om aanduidend te wees van stelsels wat die gevolg van apartheid was: apartheidsregering, met sy apartheidspolitiek en apartheidsbeleid; apartheidspolisie en apartheidsweermag. Die term dra in die algemeen 'n skeldende ondertoon, juis omdat die uitoefening van die apartheidsbeleid tot soveel onreg en lyding binne die onderdrukte groep gelei het.
In Engeland het simpatiseerders met die lot van die onderdrukte groepe in 1969 onder leiding van die anti-apartheidsaktivis Peter Hain, 'n bybetekenis geskep: "apart hate" is gebruik om aan te dui dat daar 'n element van haat geheers het om 'n onderdrukte groep in die Suid-Afrikaanse sosiaal-politieke bedeling te vestig. Hierdie verwikkeling het die wêreld soos 'n veldbrand getref en die uitwerking was uiters nadelig vir die Suid-Afrikaanse regering, wat vertrou het op eufemismes, gebore uit 'n beleid van segregasie, om sy politieke ontwerp van swart tuislande en selfbeskikking in afgesonderde state te bevorder.
Die fokus op apartheid het wêreldwyd só 'n oorweldigende gevolg gehad, dat die term spoedig opgeneem is as leenwoord in ander tale, eerder as om nuutskeppings te maak.
Die apartheidtydvak kom finaal tot 'n einde met die eerste nie-rassige algemene verkiesing in Suid-Afrika in 1994, wat oortuigend deur die ANC gewen word. Die verkiesing word gevolg deur die inhuldiging van Nelson Mandela as Suid-Afrika se eerste swart president en die saamstel van 'n regering van nasionale eenheid waarin die leiers van die vernaamste opposisiepartye, die Nasionale Party en die IVP, adjunkpresidentsposte en ander kabinetposte beklee.