Wikipedia

X17-deeltjie

Die X17-deeltjie is ’n hipotetiese subatomiese deeltjie wat voorgestel is deur Attila Krasznahorkay en sy kollegas om sekere afwykende metingsresultate te verduidelik.[1][2] Die deeltjie is voorgestel om wye hoeke te verduidelik in bane van deeltjies wat geproduseer is tydens ’n kernoorgang van berillium-8-atome, asook in stabiele helium-atome.[3]

X17-deeltjie
Samestelling Elementêre deeltjie
Groep Bosons
Wisselwerking Vyfde basiese natuurkrag
Simbool X17
Geteoretiseer 2015
Massa 16,70±0,35 MeV
Elektriese lading 0 e

Die X17-deeltjie kan die draer van ’n voorgestelde vyfde basiese natuurkrag wees wat moontlik verband hou met donker materie.[3] Dit is dalk ’n X-boson met ’n massa van sowat 17 MeV.[3]

Geskiedenis wysig

In 2015 het Krasznahorkay en sy kollegas by die Instituut vir Kernnavorsing van die Hongaarse Wetenskapakademie die bestaan van ’n nuwe, ligte boson voorgestel wat sowat 17 MeV weeg (34 keer swaarder as die elektron).[4] In ’n poging om ’n "donker" foton te ontdek het die Hongaarse span protone afgevuur na dun teikens van litium-7, wat onstabiele berillium-8-kerns tot gevolg gehad het. Dié het toe verval en pare elektrone en positrone geskep. Oormatige vervalle by ’n openingshoek van 140° tussen die deeltjies e+ en e−, en ’n gesamentlike energie van sowat 17 MeV, is waargeneem. Dit het aangedui dat ’n klein deel van berillium-8 dalk sy oortollige energie uitstraal in die vorm van ’n nuwe deeltjie. Die span het die resultaat suksesvol herhaal.[3]

 
Die deeltjies van die Standaardmodel.

In 2019 is eksperimente nog uitgevoer om die resultate te bevestig of verkeerd te bewys.[4][5]

In November 2019 het Krasznahorkay aangekondig hy en sy span het dieselfde afwykings waargeneem in die verval van stabiele heliumatome, en dit het die moontlikheid van die bestaan van die X-17-deeltjie vergroot.[6] Dit is gepubliseer in wetenskappublikasies, wat grootliks gefokus het op die implikasies wat die bestaan van die X17-deeltjie en ’n ooreenstemmende vyfde basiese natuurkrag kan hê in die soeke na donker materie.[7][8][9]

Kritiek wysig

In 2019 was die artikel waarin die deeltjie beskryf is, nog nie kollegiaal getoets nie, en dit moet dus as voorlopig beskou word.[10] Pogings by CERN en deur ander groepe om die deeltjie onafhanklik op te spoor was ook onsuksesvol.[11]

Die Hongaarse groep het in 2016 ook beweer hulle het verskeie ander nuwe deeltjies ontdek en die bewerings later teruggetrek, sonder om te verduidelik wat die vals seine veroorsaak het. Hulle is ook daarvan beskuldig dat hulle konsentreer op resulte wat nuwe deeltjies ondersteun terwyl hulle negatiewe resultate ignoreer.[12][13]

Die X17-deeltjie pas nie in die Standaardmodel nie en die bestaan daarvan sal deur ’n ander teorie verduidelik moet word.[2]

Sien ook wysig

Verwysings wysig

  1. ↑ Krasznahorkay, A.J.; et al. (26 Januarie 2016). "Observation of Anomalous Internal Pair Creation in 8Be: A Possible Indication of a Light, Neutral Boson". Physical Review Letters. 116 (42501): 042501. arXiv:1504.01527. Bibcode:2016PhRvL.116d2501K. doi:10.1103/PhysRevLett.116.042501. PMID 26871324.
  2. ↑ 2,0 2,1 O'Callaghan, Jonathan. "Evidence of New X17 Particle Reported, but Scientists Are Wary". Scientific American (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Februarie 2020. Besoek op 9 Desember 2019.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Cockburn, Harry (21 November 2019). "Scientists may have discovered fifth force of nature, laboratory announces". The Independent (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2020. Besoek op 21 November 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 Cartlidge, Edwin (2016). "Has a Hungarian physics lab found a fifth force of nature?". Nature. doi:10.1038/nature.2016.19957.
  5. ↑ J. L. Feng; et al. (2016). "Protophobic Fifth Force Interpretation of the Observed Anomaly in 8Be Nuclear Transitions". Physical Review Letters. 117 (7): 071803. arXiv:1604.07411. Bibcode:2016PhRvL.117g1803F. doi:10.1103/PhysRevLett.117.071803. PMID 27563952.
  6. ↑ Krasznahorkay, A.J. (23 Oktober 2019). "New evidence supporting the existence of the hypothetic X17 particle". [nucl-ex]. 
  7. ↑ McRae, Mike (20 November 2019). "Physicists Claim They've Found Even More Evidence of a New Force of Nature". ScienceAlert.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2020. Besoek op 20 November 2019.
  8. ↑ Prior, Ryan (22 November 2019). "A 'no-brainer Nobel Prize': Hungarian scientists may have found a fifth force of nature". CNN News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Mei 2020. Besoek op 22 November 2019.
  9. ↑ Malewar, Amit (21 November 2019). "Scientists may have discovered the fifth force of nature - It's not the first time researchers claim to have caught a glimpse of it". TechExplorist.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Mei 2020. Besoek op 23 November 2019.
  10. ↑ "Mysterious 'Particle X17' Could Carry a Newfound Fifth Force of Nature, But Most Experts Are Skeptical | Live Science". www.livescience.com. Besoek op 9 Desember 2019.
  11. ↑ Banerjee, D.; Burtsev, V. E.; Chumakov, A. G.; Cooke, D.; Crivelli, P.; Depero, E.; Dermenev, A. V.; Donskov, S. V.; Dusaev, R. R.; Enik, T.; Charitonidis, N. (8 Junie 2018). "Search for a Hypothetical 16.7 MeV Gauge Boson and Dark Photons in the NA64 Experiment at CERN". Physical Review Letters (in Engels). 120 (23): 231802. doi:10.1103/PhysRevLett.120.231802. ISSN 0031-9007.
  12. ↑ Wolchover, Natalie (7 Junie 2016). "Evidence of a 'Fifth Force' Faces Scrutiny - A lab in Hungary has reported an anomaly that could lead to a physics revolution. But even as excitement builds, closer scrutiny has unearthed a troubling backstory". Quanta Magazine (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Junie 2020. Besoek op 20 November 2019.
  13. ↑ Siegel, Ethan (26 November 2019). "This is Why the 'X17' Particle and a New, Fifth Force Probably Don't Exist". Forbes (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Februarie 2020. Besoek op 28 November 2019.

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=X17-deeltjie&oldid=2218041"