Yeoville (kiesafdeling)

Yeoville in Johannesburg se sentrale deel was van die eerste verkiesing ná Uniewording in 1910 'n setel in die Suid-Afrikaanse Volksraad tot aan die einde van die Driekamerparlement in 1994.

Sir Patrick Duncan, L.V. vir Yeoville van 1921 tot 1937.

In die eerste verkiesing in 1910 wen Lionel Phillips van die Unionisteparty Yeoville met 'n meerderheid van 1 124 stemme teen die Regerende Party se W. van Hulsteyn. Nog 'n Unionis, W.T.F. Davies, behaal in 1915 'n meerderheid van 1 489 stemme teen die Arbeidersparty se R.G. Barlow. In 1920 wen die Unionisteparty weer in Yeoville en weer met 'n nuwe kandidaat, dié keer A.E.A. Williamson, wat 178 stemme meer as die Suid-Afrikaanse Party se R. Goldmann kry. 'n Onafhanklike, R.L. Weir, kon toe net 220 stemme op hom verenig.

Nadat die Unioniste en die SAP saamgesmelt het, word Patrick Duncan, die latere goewerneur-generaal van die Unie van Suid-Afrika in 1921 onbestrede vir die Suid-Afrikaanse Party verkies. In 1924 kom hy teen die Arbeidersparty se A. Jacobson te staan en wen met 'n meerderheid van 927. In 1929 is sy opponent van die Nasionale Party toe hy vir H.J. Schlosberg met 824 stemme klop. In die koalisieverkiesing van 1933 word Duncan weer onbestrede verkies. Genl. J.B.M. Hertzog beveel Duncan in 1937 as goewerneur-generaal aan en in die daaropvolgende tussenverkiesing in Yeoville op 3 Februarie 1937 word die Verenigde Party se M. Edmund met slegs 76 stemme meer as P.A. Moore van die Dominiumparty verkies.

In die verkiesing van 1938 wis H. Gluckman van die V.P. die teenstand van die Dominiumparty feitlik uit toe hy M.G. de B. Epstein met 'n meerderheid van 4 366 stemme klop. Hy word dan ook in 1943, 1948 en 1953 onbestrede herkies. In 1958 stel geen party weereens 'n kandidaat teen die V.P. nie, wie se A.L. Kowarsky dus onbestrede verkies word. As een van die veiligste opposisiesetels in die land, stem Yeoville in die volkstemming van 1960 oorweldigend teen republiekwording: 1 195 is ten gunste en 10 100 daarteen.

In die algemene verkiesing die volgende jaar word Marais Steyn ook onbestrede vir die Verenigde Party verkies, maar in 1966 staan die Progressiewe Party se S.L. Dishy teen hom en verloor met 4 104 stemme. Steyn wen eweneens in 1970, dié keer met 3 642 stemme teen die Progressiewes se D. Boswell. Die P.P. stel nie weer 'n kandidaat in 1974 nie, toe Harry Schwarz Yeoville vir die V.P. wen met 'n meerderheid van 6 089 teen J.G. Dormehl van die Ononderbroke Republikeinse Party.

Partye en kandidate gewen

1910 - Sir Lionel Phillips van die Unionisteparty
1915 - W.T.F. Davies van die Unionisteparty
1920 - A.E.A. Williamson van die Unionisteparty
1921 - Patrick Duncan van die Suid-Afrikaanse Party (onbestrede)
1924 - Patrick Duncan van die Suid-Afrikaanse Party
1929 - Patrick Duncan van die Suid-Afrikaanse Party
1933 - Patrick Duncan van die Suid-Afrikaanse Party (onbestrede)
1938 - H. Gluckman van die Verenigde Party
1943 - H. Gluckman van die Verenigde Party (onbestrede)
1948 - H. Gluckman van die Verenigde Party (onbestrede)
1953 - H. Gluckman van die Verenigde Party (onbestrede)
1958 - A.L. Kowarsky van die Verenigde Party (onbestrede; bedank teen gunste van Steyn)
1958 - Marais Steyn van die Verenigde Party (onbestrede)
1966 - Marais Steyn van die Verenigde Party
1970 - Marais Steyn van die Verenigde Party
1974 - Harry Schwarz van die Verenigde Party
1977 - Harry Schwarz van die Progressiewe Federale Party
1981 - Harry Schwarz van die Progressiewe Federale Party
1987 - Harry Schwarz van die Progressiewe Federale Party
1989 - Harry Schwarz van die Demokratiese Party

Bronne

(af) Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.