Wikipedia

Abstrakte kuns

Abstrakte kuns gebruik 'n visuele taal van vorm, kleur en lyn om 'n komposisie te skep wat met 'n mate van onafhanklikheid van visuele verwysings in die wêreld bestaan.[1]

Wassily Kandinsky, Kandinsky se eerste abstrakte waterverfskildery, 1910.

Abstraksie dui op 'n afwyking van realisme in die uitbeelding van voorwerpe in kuns. Hierdie afwyking kan gering, gedeeltelik of volledig wees.

Voorbeelde van die talle kunsbewegings wat gedeeltelike abstraksie beliggaam, is fauvisme waar kleur opvallend en doelbewus teenoor die werklikheid gestel word, en kubisme waar die vorms van werklike entiteite op blatante wyse verander word.[2][3]

Geskiedenis

wysig

Abstraksie in vroeë kuns en baie kulture

wysig

Baie van die kuns van vroeë kulture – simbole op erdewerk, materiale, en graverings en skilderye op rots – was eenvoudige, geometriese en lineêre vorms wat moontlik 'n simboliese of dekoratiewe doel gedien het.[4] Die skoonheid van Chinese of Islamitiese kalligrafie kan geniet word sonder dat dit noodwendig gelees en verstaan kan word.[5]

19de eeu

wysig
 
James McNeill Whistler, Nocturne in Black and Gold: The Falling Rocket (1874), Detroit Institute of Arts. 'n Gedeeltelike abstraksie. In 1877 het Whistler die kunskritikus John Ruskin weens laster gedagvaar nadat die kritikus hierdie skildery skerp afgekeur het. Ruskin het Whistler daarvan beskuldig dat hy tweehonderd ghienies wou hê vir 'n pot verf wat hy in die publiek se gesig gegooi het.[6][7]

Vroeë aanduidings van 'n nuwe kunsrigting kon in James McNeill Whistler se kuns gesien word. Sy skildery Nocturne in Black and Gold: The falling Rocket, (1872), het groter klem op visuele sensasie as op die uitbeelding van die realiteit geplaas. 'n Objektiewe belangstelling in wat gesien word, kan in die skilderye van John Constable, J M W Turner, Camille Corot onderskei word. Paul Cézanne het as 'n Impressionis begin maar sy doelwit – om 'n logiese konstruksie van die realiteit te maak,[8] met gemoduleerde kleur in plat areas – het die basis van 'n nuwe visuele kuns geword wat later deur Georges Braque and Pablo Picasso in Kubisme ontwikkel is.

Ekspressionistiese skilders het die onbeskaamde gebruik van intense kleur en van skilderoppervlakke ondersoek deur van vervormings en oordrywings gebruik te maak. Hulle het emosioneel gelade skilderye geskep. Ekspressioniste het die beklemtoning van inhoud drasties ten gunste van die uitbeelding van sielkundige stemming verander.

Daarbenewens het mistisisme en vroeë modernistiese godsdienstige filosofie in die laat 19de eeu in Oos-Europa 'n groot impak op die eerste geometriese kunstenaars soos Wassily Kandinsky en Hilma af Klint gehad. Die mistiese leerstellings van Georges Gurdjieff en P.D. Ouspensky het ook 'n belangrike invloed op die vorming van die geometriese abstrakte style van Piet Mondrian en sy kollegas in die vroeë 20ste eeu gehad.[9]

20ste eeu

wysig

Postimpressionisme, soos beoefen deur Paul Gauguin, Georges Seurat, Vincent van Gogh en Paul Cézanne, het 'n reuse impak op 20ste-eeuse kuns gehad en tot die opkoms van 20ste-eeuse abstraksie gelei. Die nalatenskap van skilders soos Van Gogh, Cézanne, Gauguin en Seurat was noodsaaklik vir die ontwikkeling van moderne kuns. Aan die begin van die 20ste eeu het kunstenaars soos Henri Matisse en verskeie ander jong kunstenaars die Paryse kunswêreld gerevolusioneer met "wilde", veelkleurige, ekspressiewe landskappe en figuurskilderye wat kritici Fauvisme genoem het. Met sy ekspressiewe kleurgebruik en sy vrye en verbeeldingryke tekeninge het Henri Matisse in werke soos Die Geel Gordyn in 1915 baie na aan suiwer abstraksie gekom. Die rou taal van kleur wat deur die Fauves ontwikkel is, het 'n direkte invloed op nog 'n pionier van abstraksie, Wassily Kandinsky, gehad (sien illustrasie).

Alhoewel Kubisme op die ou end op inhoud berus, het dit, saam met Fauvisme, die kunsbeweging geword wat die deur vir abstraksie in die 20ste eeu oopgemaak het. Pablo Picasso se eerste Kubistiese skilderye was gebaseer op Cézanne se idees dat alle voorstellings van die natuur tot drie soliedes gereduseer kan word: die kubus, sfeer en keël. Analitiese kubisme is gesamentlik deur Pablo Picasso en Georges Braque ontwikkel, van ongeveer 1908 tot en met 1912. Analitiese kubisme, die eerste duidelike manifestasie van kubisme, is deur Sintetiese kubisme gevolg. Laasgenoemde is deur die gebruik van verskillende teksture, oppervlakke, collage-elemente, papier collé en 'n verskeidenheid van saamgesmelte onderwerpe gekenmerk. Collage-kunstenaars soos Kurt Schwitters en Man Ray en ander wat hulle deur die idees van Kubisme laat lei het, was sleutelfigure in die ontwikkeling van die beweging Dada.

 
Robert Delaunay, 1912, Windows Open Simultaneously (Eerste deel, derde motief), olie op doek, 45.7 x 37.5 cm, Tate Modern

Gedurende die 1912 Salon de la Section d'Or het die digter Guillaume Apollinaire die werke van verskeie kunstenaars, insluitend Robert en Sonia Delaunay, Orfisme genoem.[10] Hy het dit soos volg gedefinieer: die skilder van nuwe strukture uit elemente wat nie uit die visuele sfeer geleen is nie, maar alleenlik deur die kunstenaar geskep is... dit is 'n suiwer kuns.[11]

Van 1909 tot 1913 is baie eksperimentele werke in die soeke na hierdie "suiwer kuns" geskep: Francis Picabia,[12][13][14] [15] Wassily Kandinsky,[16][17] František Kupka,[18] Robert Delaunay,[19] Léopold Survage[20] en Piet Mondrian was onder hierdie kunstenaars.[21]

Die soektog het voortgeduur: Die Rayonistiese tekeninge van Natalia Goncharova en Mikhail Larionov het lyne soos ligstrale gebruik om konstruksies te skep. Piet Mondrian se abstrakte taal van horisontale en vertikale lyne met vierkante kleur het ontwikkel. Tussen 1915 en 1919 was Neoplastisisme die beweging waarmee Mondrian, Theo van Doesburg en ander kunstenaars in die De Stijl-groep van plan was om die omgewing van die toekoms te hervorm.

Russiese avant-garde

wysig
 
Kazimir Malevich, Swart Vierkant, 1923, Die Russiese Museum

Baie van die abstrakte kunstenaars in Rusland het Konstruktivisme aangehang en geglo dat kuns nie meer iets verwyderd was nie, maar die lewe self. Die kunstenaar moet 'n tegnikus word en leer hoe om die gereedskap en materiale van moderne vervaardiging te gebruik. Aan die ander kant was daar Kazimir Malevich, Anton Pevsner en Naum Gabo. Hulle het geredeneer dat kuns in wese 'n geestelike aktiwiteit was; om die individu se plek in die wêreld te skep, nie om die lewe in 'n praktiese, materialistiese sin te organiseer nie. Baie kunstenaars wat teen die idee van materialistiese produksie gekant was, het Rusland verlaat. Kandinsky het in Moskou studeer en later by die Bauhaus aangesluit. Teen die middel 1920's was die revolusionêre tydperk (1917 tot 1921) waartydens kunstenaars na willekeur kon eksperimenteer, verby; en teen die 1930's is slegs sosialisties realisme toegelaat.[22]

Die Bauhaus

wysig

Die Bauhaus in Weimar, Duitsland is in 1919 deur Walter Gropius gestig.[23] Die onderliggende filosofie van die opleidingsprogram was eenheid van al die beeldende en plastiese kunste, van argitektuur en skilder tot weefwerk en gebrandskilderde glas. Toe die Nazi-party in 1932 aan bewind kom, is Die Bauhaus gesluit. In 1937 het die uittog begin: nie net uit die Bauhuis nie, maar uit Europa oor die algemeen.

Abstraksie in Parys en Londen

wysig

Gedurende die 1930's het Parys die tuiste van kunstenaars van Rusland, Duitsland, die Nederlande en ander Europese lande geword wat deur die opkoms van totalitarisme geraak is. By 'n uitstalling deur ses-en-veertig lede van die Cercle et Carré-groep wat deur Joaquin Torres-Garcia[24] georganiseer is, is die werke van Neoplastisiste sowel as Abstraksioniste so uiteenlopend soos Kandinsky, Anton Pevsner and Kurt Schwitters ten toon gestel. Theo van Doesburg, wat die versameling as té vaag gekritiseer het, het die tydskrif Art Concret gepubliseer waarin hy 'n manifes geskryf het wat 'n abstrakte kuns definieer waarin lyn, kleur en oppervlak die enigste konkrete realiteit is.[25] Namate die politieke situasie in 1935 versleg het, het kunstenaars hulle weer gaan hervestig, baie in Londen. Die eerste uitstalling van Britse abstrakte kuns is in 1935 in Engeland gehou.

Amerika: mid-20ste eeu

wysig
 
"Composition No. 10", 1939–42, olie op doek deur Mondrian

Teen die vroeë 1940's is die vernaamste bewegings in moderne kuns, ekspressionisme, kubisme, abstraksie, surrealisme en dada in New York verteenwoordig: Marcel Duchamp, Fernand Léger, Piet Mondrian, Jacques Lipchitz, André Masson, Max Ernst en André Breton was maar enkele van die uitgeweke Europeërs wat hulle in New York gevestig het.[26] Plaaslike New-Yorkse skilders het voortgebou op die ryk kulturele invloede wat saam met die Europese kunstenaars gekom het. In die klimaat van vryheid in New York kon al hierdie invloede floreer. Kunsgalerye het die plaaslike kunsgemeenskap en die werk van jonger Amerikaanse kunstenaars begin raaksien. Sekere kunstenaars het in hierdie tyd opvallend abstrak in hulle volwasse werke geword.

Die bekendste groep Amerikaanse kunstenaars het as die Abstrakte ekspressioniste en die New York School bekend gestaan. Die ekspressionistiese gebaar en die skilderdaad self het van primêre belang vir Jackson Pollock, Robert Motherwell, en Franz Kline geword. Teen die einde van die 1940's was New York die middelpunt van abstrakte kuns, en kunstenaars van regoor die wêreld het daarheen beweeg, ook van ander plekke in Amerika.[27]

Abstraksie in die 21ste eeu

wysig

'n Algemeen aanvaarde idee is dat kuns aan die begin van die 21ste eeu deur kulturele pluralisme gekarakteriseer word. Daar bestaan egter geen konsensus oor 'n verteenwoordigende styl nie. Daar is 'n heersende alles deug-houding; die artistieke hoofweë is stampvol en daar is 'n estetiese verkeersknoop sonder enige vaste en duidelike rigting. Manjifieke en belangrike kunswerke word steeds geskep, ofskoon in 'n wye verskeidenheid style en estetiese temperamente, en waarvan die meriete deur die mark bepaal word.

Galery

wysig
  •  
    Arthur Dove, 1911–12, Gebaseer op blaarvorme en ruimtes; pastel op ongeïdentifiseerde ondersteuning. Nou verlore.
  •  
    Wassily Kandinsky, 1912, Improvisation 27 (Garden of Love II), olie op doek, 47 3/8 x 55 1/4 dm. (120.3 x 140.3 cm), The Metropolitan Museum of Art, New York. Uitgestal tydens die "1913 Armory Show"
  •  
    Paul Klee, Fire in the Evening, 1929
  •  
    Piet Mondrian, Tabletkomposisie met geel, swart, blou, rooi en grys. Kunsinstituut van Chicago, 1921.
  •  
    Theo van Doesburg, Neo-Plasticism: 1917, Composition VII (The Three Graces)

Sien ook

wysig
In ander mediums
  • Abstrakte animasie
  • Abstrakte strokiesprente
  • Abstrakte fotografie
  • Eksperimentele film

Verwysings

wysig
  1. ↑ Rudolph Arnheim, Visual Thinking
  2. ↑ "Abstract Art – What Is Abstract Art or Abstract Painting", besoek op 7 Januarie 2009.
  3. ↑ "Themes in American Art – Abstraction" Geargiveer 8 Junie 2011 op Wayback Machine, besoek op 7 Januarie 2009.
  4. ↑ György Kepes, Sign, Symbol and Image
  5. ↑ Leys, Simon. 2013.
  6. ↑ "Whistler versus Ruskin, Princeton edu". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Junie 2010. Besoek op 9 Oktober 2016.
  7. ↑ From the Tate Geargiveer 12 Januarie 2012 op Wayback Machine, besoek op 12 April 2009
  8. ↑ Herbert Read, A Concise History of Modern Art, Thames and Hudson
  9. ↑ "Hilton Kramer, "Mondrian & mysticism: My long search is over", ''New Criterion'', September 1995".
  10. ↑ La Section d'or, 1912-1920-1925, Cécile Debray, Françoise Lucbert, Musées de Châteauroux, Musée Fabre, exhibition catalogue, Éditions Cercle d'art, Paris, 2000
  11. ↑ Harrison and Wood, Art in theory, 1900–2000, Wiley-Blackwell, 2003, p. 189.
  12. ↑ "Francis Picabia, Caoutchouc, 1909, MNAM, Paris".
  13. ↑ "Museum of Modern Art, New York, Francis Picabia, ''The Spring'', 1912".
  14. ↑ "MoMA, New York, Francis Picabia, ''Dances at the Spring'', 1912".
  15. ↑ "National Gallery of Art, Washington, DC., Francis Picabia, The Procession, Seville, 1912" Geargiveer 5 Augustus 2012 op Wayback Machine.
  16. ↑ Stan Rummel (2007-12-13).
  17. ↑ "The Fiftieth Anniversary of the Guggenheim Museum, Kandinsky Retrospective, Guggenheim Museum, New York, 2009" Geargiveer 18 Julie 2012 op Wayback Machine (PDF).
  18. ↑ "Philadelphia Museum of Art, Disks of Newton (Study for "Fugue in Two Colors") 1912".
  19. ↑ "Musée National d'Art Moderne, Centre Georges Pompidou, Paris, Robert Delaunay, ''Formes Circulaires, Soleil n°2'' (1912–13)" (in Frans).
  20. ↑ "Museum of Modern Art, New York, Léopold Survage, Colored Rhythm (Study for the film) 1913".
  21. ↑ "Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo, Netherlands, Piet Mondrian, 1913".
  22. ↑ Camilla Gray, The Russian Experiment in Art, 1863–1922, Thames and Hudson, 1962
  23. ↑ Walter Gropius et al., Bauhaus 1919–1928, Museum of Modern Art, 1938
  24. ↑ Seuphor, Michel (1972).
  25. ↑ Anna Moszynska, Abstract Art, p.104, Thames and Hudson, 1990
  26. ↑ Gillian Naylor, The Bauhaus, Studio Vista, 1968
  27. ↑ Henry Geldzahler, New York Painting and Sculpture: 1940–1970, Metropolitan Museum of Modern Art, 1969

Bronne

wysig
  1. Compton, Susan (1978). The World Backwards: Russian Futurist Books 1912–16. The British Library. ISBN 0-7141-0396-9.
  2. Stangos, Nikos (editor) (1981). Concepts of Modern Art. Thames and Hudson. ISBN 0-500-20186-2.
  3. Gooding, Mel (2001). Abstract Art (Movements in Modern Art series). Tate Publishing. ISBN 1-85437-302-1.

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Abstrakte_kuns&oldid=2603818"