Adriana Spyker

Adriana Hendrina Spyker (Amsterdam, Nederland, 11 Februarie 1840 – Wellington, Kaapkolonie, 11 April 1914) was ’n baanbrekeronderwyseres wat middel 1875 na Suid-Afrika gekom het om Hollands aan die toe 18 maande oue Hugenote-seminarie te onderrig.

Die Hugenote-seminarie is in Januarie 1874 deur die toedoen van ds. Andrew Murray gestig om te voorsien in die dringende behoefte aan onderwyseresse in die Kaapkolonie. Dit was die eerste instelling wat naskoolse onderrig uitsluitlik aan vroue gebied het. Ds. Murray het die eerste twee onderwyseresse, mej. Abbie Park Ferguson en Anna Bliss, uit Amerika gewerf waar hulle studeer het aan die Mount Holyoke-vroueseminarie in die deelstaat Massachusetts. Ferguson en Bliss het in die beginjare al die onderwyseresse vir die Seminarie op Wellington oorsee gewerf, van wie die eerste drie middel 1875 in Suid-Afrika aangekom het. Die Engelsonderwyseresse destyds het uit Skotland gekom en dié vir musiekonderrig uit Duitsland.

Mej. Spyker het by die Seminarie aangesluit ten tyde van die opening van ’n tweede gebou wat in die groot vraag na verblyf vir die leerders moes voorsien. Voor die tyd moes mej. Wells en 16 van die hoërskooldogters in die pastorie van ds. en mev. Murray tuisgaan. Die huis was oorval omdat die Murrays ’n groot gesin was. In Julie is die nuwe gebou betrek met blyplek vir 50 meisies. Nuwe reëlings moes vir die werk aan die Seminarie getref word en so is mejj. Bliss en Ferguson geskei aangesien eersgenoemde in beheer van die laer afdeling (vir die opleiding van onderwyseresse) geplaas is en laasgenoemde van die hoër afdeling (vir universitêre opleiding). Onder Ferguson se hoofskap is mejj. Wells en Spyker as assistente aangestel en onder Bliss s’n mejj. Minnie Bailey en Sybella Albertyn. Die skoolafdeling is ook op die Seminarie se perseel gehuisves en wel in buitegeboue. Hier was mej. Gill aan die stuur van sake met mev. De Kock en mej. Eliza le Roux as assistente. Toe reeds was daar 49 dames op die hoër afdeling se rol en 40 in die laer afdeling.

Tydens die Hugenote-kollege en –seminarie se silwerjubileum in 1889 was daar 64 studente in die kollege en 482 skoliere in die seminarie en normaalskool. Mej. Spyker was verantwoordelik vir moderne tale en letterkunde. Die enigste getroude vrou in die personeel was mev. Veeder, matrone van Murray-saal en die enigste man mnr. James Harvie, wat verantwoordelik was vir die onderrig van tweedeklasonderwysers aan die normaalskool. Die res van die personeel het bestaan uit 30 ongetroude vroue onder die medehoofskap van mejj. Ferguson en Bliss.

Mej. Spyker was van die begin af betrokke by die Seminarie se Hugenoten Zending Vereeniging en in 1889 by die stigting van die Vrouesendingbond, wat daaruit ontstaan en kort voor lank takke oral in die Kaapkolonie gehad het. Sy het die nuusblad De Zending Bode gestig en was ook redaktrise van Lichtstralen. Van die begin tot haar aftrede in 1906 was sy die VSB se ywerige en getroue penningmeesteres en het ook in laasgenoemde jaar Geschiedenis van den Vrouwen Zending Bond, 1889–1906 geskryf. Agt jaar later is sy op Wellington oorlede in die ouderdom van 74 jaar.

Bronne

(en) Ferguson, G.P. 1927. The Builders of Huguenot. Cape Town: Maskew Miller, Limited.
(af) Oberholster, mev. J.A.S. 1940. Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gereformeerde te Wellington. Wellington, Wes-Kaap
(en) Potgieter, D.J. 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa, volume 5. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd.