Hugenote-seminarie

Die Hugenote-seminarie was ’n opvoedkundige instelling op Wellington. Dit het op 19 Januarie 1874 amptelik geopen en deur die toedoen van die plaaslike NG predikant ds. Andrew Murray ontstaan. Daar was aanvanklik plek vir 40 kosgangers en die instelling was heeltemal Engels georiënteerd.

Die nuwe skoolgebou is in 1907 opgerig nadat die oue in 'n brand in puin gelê is. Dit het later die Hoër Meisieskool Hugenote en toe die Hugenote Hoërskool gehuisves, en eindelik die Hugenote-kollege.

Uit die Seminarie het die meisieskool ontstaan wat in 1954 met die Wellingtonse jongenskool as die Hugenote Hoërskool saamgesmelt het. Die Kaapkolonie se onderwysdepartement het die opleiding van onderwyseresse in 1896 oorgeneem. Dié Normaalskool was die voorloper van die Wellingtonse Onderwyskollege (WOK) wat in 1990 met die Paarlse Onderwyskollege (POK) as die Bolandse Onderwyskollege (BOK) saamgesmelt het en wat eindelik die Wellingtonse fakulteit opvoedkunde van die Kaapse Skiereiland Universiteit van Tegnologie (KSUT) geword het waar onderwysers in Afrikaans opgelei word. Die Vrouesendingbond van die Kaapse Kerk was ’n voortvloeisel van die Hugenoten Zending Vereeniging aan die Seminarie, waar oorspronklik ook sendingwerksters opgelei is. Binne enkele jare ná die ontstaan van die Seminarie het ander skole op die model daarvan ontstaan, waarvan aan die hoof meer as een van die Hugenote-dogters gestaan het: die Bloemhof-seminarie op Stellenbosch, die Midland Seminarium op Graaff-Reinet, die Damesseminarie op Worcester (later saamgesmelt met die jongenskool as die Worcester Gimnasium), die Eunice Damesinstituut, die Paarlse Meisieskool, wat as ’n tak van die Seminarie begin en later Hoër Meisieskool La Rochelle geword het en die Bellevue Seminarium op Somerset-Oos, wat in 1965 by die indertydse seunskool Gill-kollege ingelyf is.

Aanloop tot stigting

Die Seminarie in 1884: Die laer afdeling (White House) is links en die hoër afdeling (Murray Hall) regs.

Ds. Andrew Murray, die vader van die Seminarie en 'n troue ondersteuner daarvan tot sy dood in 1917.

Ds. Andrew Murray is op 21 September 1871 bevestig in die NG gemeente Wellington, sy vierde werkkring, waar hy tot sy aftrede in 1906 sy grootste lewenswerk sou verrig. In Desember 1872, toe hy op Kalkbaai met vakansie was, het 'n vriendin, mej. Catherine Elliott, die familie besoek en ds. Murray vertel van 'n skool wat sy in die Verenigde State van Amerika besoek het, Mount Holyoke, en sy het hom 'n boek gegee oor die lewe en werk van die stigster, Mary Lyon (1797–1849). Ds. Murray is diep getref deur hierdie verhaal van die aard en omvang van die werk daar gedoen, want Mary Lyon het te kampe gehad met dieselfde soort probleme as dié waarmee Suid-Afrika te doen gehad het. Dit het op hom 'n blywende indruk gemaak, veral omdat hy al lank die gebrek aan opvoeding vir meisies in hierdie land gevoel het en na 'n oplossing gesoek het. Ds. Murray het self gesê dat wat hom daartoe gelei het om Mount Holyoke in Massachusetts te kies as model, was die stelsel wat Mary Lyon ontwikkel het, 'n stelsel wat nie alleen 'n intellektuele opleiding beoog het nie, maar ook 'n eg sedelik en godsdienstige karakter wou ontwikkel en daarby klem op huishoudelike werk gelê het.

Ds. Murray het aan die prinsipale van Mount Holyoke geskryf (waarskynlik Sarah Ann Dickey) om 'n onderwyseres, en tegelykertyd probeer om sy gemeente se belangstelling vir die saak op te wek. Ds. Murray het inligting oor die hele saak verskaf in 'n sirkulêre, waarin hy ook vertel het van die gedagte uitgespreek op die Sendingkonferensie te Wellington in 1872, om naamlik 'n gedenkteken op te rig ter ere van die Franse Hugenote wat ter wille van hul geloof uit Frankryk gevlug het, en van wie sommige 'n tuisplek in Suid-Afrika gevind het. Waar sou 'n beter gedenkteken gevind kon word as 'n skool wat ten doel sou hê die diens van die Here? Hy was daarvan oortuig dat so 'n inrigting hartlik gesteun sou word deur die afstammelinge van die Franse martelaars vir die geloof en deur diegene wat die Here en ook die kinders van die land liefhet.

Deur middel van De Kerkbode, waarin hy ’n beskrywing van Mary Lyon se lewe en werk gegee het, het hy die steun van die Kerk gevra. Uit die antwoord van Mount Holyoke het dit geblyk dat twee onderwyseresse gestuur sou word, want so 'n belangrike onderneming sou meer as net een onderwyseres vereis. Die Wellingtonse gemeente wat uitgenooi is na 'n vergadering wat in die kerk gehou is op 25 Junie 1873, het hul predikant hartlik in die saak gesteun. Op die vergadering self is £500 daarvoor beloof, en enige dae later het die bedrag toegeneem tot £800; binne vier maande het Wellington al £1 150 bygedra tot die onderneming.

In 'n tweede sirkulêre (Oktober 1873) het ds. Murray vertel van die soeke na 'n geskikte gebou, wat eindelik gevind is in die eiendom van August Schoch (wat saam met Wouter Groenewoud die leier was van die Wederdopers wat hulle omstreeks 1860 op Wellington gevestig het), voorheen die eiendom van dr. John Addey (’n Engelssprekende geneesheer wat tot die NG Kerk toegetree het), en waarvoor £1 600 betaal is.

In Oktober 1873 het die Sinode van die Kaapse Kerk vergader en het baie van die lede ’n groot vergadering van vriende en ondersteuners op 25 Oktober bygewoon, toe die inrigting amptelik gestig is. Die moderator, ds. P.E. Faure, het die diens begin deur gebed en die lees van Psalm 115. Ds. Murray het die bogenoemde sirkulêre voorgelees en toe het die skare die terrein en die gebou besigtig, en verversings geniet. Toe hulle weer bymekaarkom, het prof. N.J. Hofmeyr van die Stellenbosse Kweekskool die inwydingsrede gehou, en bemoedigende woorde is ook gespreek deur di. Georg Stegmann van Glen Lynden, J.H.J. du Plessis van Cradock, Charles Murray van Graaff-Reinet (ds. Andrew Murray se jongste broer), George Morgan van die Skotse gemeente in Kaapstad, A.I. Steytler van Uitenhage, J.H. Hofmeyr van Somerset-Oos, dr. William Robertson van Kaapstad, ds. A.D. Lückhoff van Colesberg en C.M. Fraser van Philippolis. Ds. A.A. Louw van Murraysburg het met gebed gesluit.

Stigting en vooruitgang

Dié advertensie vir die Kollege het in 1910 verskyn.

Ds. Andrew Murray, die stigter van die Hugenote-seminarie, by die graduandi van 1912 en die twee prinsipale, drr. Ferguson en Bliss.

Die koshuis Huis Bliss op Wellington is na mej. Anna Bliss genoem en in 1904 opgerig volgens die plan van John Parker en met geld wat E.A. Goodnow geskenk het.

Op 15 November 1873 het die twee Amerikaanse dames mejj. A.P. Ferguson (1873–1919) en A.E. Bliss (1843–1925) in Suid-Afrika aangekom nadat op 20 September uit New York vertrek het. Werk aan die gebou het toe reeds fluks gevorder, meubels het aangekom en die dorpsdames het by die pastorie bymekaargekom om lakens en slope te maak.

Op Maandag 19 Januarie 1874 was 40 kosgangers daar, gereed om met hul werk te begin. In die namiddag het hulle in prosessie na die kerk gegaan en is die Hugenote-seminarie amptelik geopen. Van die 40 jong dames waarmee die skool begin het, het vier nog gelewe tydens die NG gemeente Wellington se eeufees in 1940, 66 jaar ná die opening van die Seminarie: mevv. J. Schoeman van George, Bernard le Roux (die moeder van die skrywer van die Wellingtonse gemeente se eeufees boek, mev. J.A.S. Oberholster), Anna Rose en Johanna Topper, wat aan die end van die eerste jaar as die eerste sendeling uit die skool gegaan het na Saulspoort.

In 1874 en weer in 1876 het ds. Murray kollektetoere deur die land in belang van die Hugenote-seminarium onderneem, waarvan die eerste met ’n opbrengs van £2 300 baie geslaagd was. Die toere van die platteland was ook bedoel om belangstelling in die instelling op te wek. Vanweë die groot belangstelling het die Seminarie 'n stortvloed aansoeke ontvang wat daartoe gelei het dat dit voor einde 1874 uitgebrei moes word. In 'n brief uit Fraserburg in die Bo-Karoo wat hy op sy eerste toer geskryf het, meld ds. Murray die ontluikende belangstelling in die onderwys en dat die lande ryp was vir die oes, maar dat daar 'n klaaglike tekort aan gekwalifiseerde onderwysers was. Hy het op meisies afgekom wat skaars kon lees, maar ywerig probeer het om hul jonger susters te leer. Die NG Kerk het na vore getree met 'n aanbod van beurse vir mense wat bereid was om drie jaar onderwys te gee. Ds. Georg Stegmann het spesiaal van Kaapstad af gekom om dié wat belanggestel het, te eksamineer. Briewe is in dié tyd aan Holyoke gestuur om nog drie onderwyseresse te versoek. So het die Seminarie uit die staanspoor 'n plek in Suid-Afrikaners se hart gevind wat hy enduit behou het. Dit was 'n baanbreker op die gebied van vroueopvoeding en veral om jong dames aan te spoor om die onderwys as beroep te kies.

In Julie 1875 is die tweede gebou ingewy en het drie bykomende onderwyseresse aangekom, onder andere mej. H. Spyker uit Holland, wat later 'n belangrike aandeel in die Vrouesendingbond sou neem. Mejj. Parker en Bliss het destyds al die onderwyseresse van oorsee laat kom, byvoorbeeld dié vir Hollands uit Nederland, die musiekonderwyseresse uit Duitsland en die Engelsonderwyseresse uit Skotland.

Die eerste 15 jaar lank het die leerlinge aan die Hugenote-seminarie 'n vyfjarige leerplan gevolg, ongeveer dieselfde as vir die publieke eksamens maar met 'n wyer bestek. Daar was egter, veral aan die begin, soveel aanvraag vir onderwyseresse (wat die Seminarie moes lewer) dat dit moeilik was om leerlinge te behou wat die kursus kon voltooi. In 1889 is die leerplan verander om leerlinge voor te berei op die publieke eksamens, en die werk het toe natuurlikerwys in drie afdelings geval: dié van die Hoërskool, van die Normaalskool en van die Kollege.

In 1896 is die Normaalskool afgeskei en 'n aparte Opleidingskool is opgerig onder James Harvie. In 1898 is die Kollege-afdeling formeel erken as die Hugenote-kollege en in 1918 as die Hugenote-universiteitskollege, een van die konstituerende kolleges van die Universiteit van Suid-Afrika.

Kritiek weens onderrigmedium

Dis te begrype dat die Seminarie, in die onmiddellike nabyheid van die kwaaiste voorstanders van Hollands en Afrikaans (die Genootskap van Regte Afrikaners is byvoorbeeld in 1875 op die buurdorp Paarl gestig deur veral afstammelinge van die Franse Hugenote), spoedig kritiek sou ontlok. Kwaai aanvalle daarteen het verskyn in onder meer De Zuid-Afrikaan, waarin 'n briefskrywer byvoorbeeld geskryf het: "Wellington moet geangliseerd worden. Ziedaar het ontstaan van een Hugenoten School zonder Hugenotentaal of geest. Bestuurd door Amerikanen! Die gemeente moet geld geven om hare eigen taal te vertrappen." Spoedig is dan ook die wekroep gehoor: "Komt Broeders! Laat ons de handen ineenslaan eer het te laat is. Laat ons tegenover het zoogenaamde Hugenoten Instituut te Wellington eene Gereformeerde Hollandsche Meisjesschool oprigten waar die wanklankige Engelse brabbeltaal voor goed uitgesloten zal worden."

Hugenote-seminarie en die sending

Die gebou waarin die hoërskoolafdeling gehuisves is nadat die vorige gebou afgebrand het.

Mejj. A.P. Ferguson (links) en A.E. Bliss.

Mej. A.H. Spyker het in 1875 uit Nederland gekom om Hollands te doseer en later 'n vername rol in die Vrouesendingbond gespeel.

Ferguson Hall is een van talle opvoedkundige geboue op Wellington wat John Parker ontwerp het. Dis opgerig in 1908 en genoem na mej. Abbie Park Ferguson en huisves Bybel-Media reeds sedert 1972.

Mejj. Ferguson en Bliss het hulle met groot toewyding en bekwaamheid aan die onderrig en vorming van die jong dogters gewy, maar opvoeding het vir hulle meer as net geleerdheid en verstandelike ontwikkeling beteken. Omdat hulle self 'n warme belangstelling in die sending gehad het, het hulle van meet af aan die dogters ook tot sendingywer opgewek.

Onmiddellik ná die opening van die Seminarie is 'n begin gemaak met die verspreiding van sendingnuus. Elke Maandagoggend is daaraan gewy en die belangstelling het merkbaar toegeneem. Die klein bydraes wat die dogters elke week gebring het, het hulle laat voel dat hulle wesenlik ingeskakel is in die bevordering van die koninkryk van Christus. Aan die einde van die eerste jaar het 'n groot gebeurtenis plaasgevind toe Johanna Meeuwsen, een uit hul geledere, as sendingonderwyseres na Saulspoort gegaan het. Dié direkte verteenwoordiging in die sendingveld was 'n inspirasie en spoorslag vir die groepie sendinggeesdriftiges op Wellington.

Vier van die onderwyseresse van die Seminarie was lede van die Woman's Board of Missions van Amerika. Die verslag van 1878 het vertel wat die vroue in Amerika op sendinggebied tot stand gebring het en dit het by die groepie Suid-Afrikaanse lede die vurige begeerte laat ontstaan om ook in hierdie land so 'n vereniging vir vroue te stig. Maar ander wat hulle geraadpleeg het, het nie hulle geesdrif gedeel nie. "Die Amerikaanse vroue kan sulke dinge doen, maar nie ons nie," het hulle gesê. "Dis nie werk vir vroue nie."

In April 1878 is die Hugenoten Zending Vereeniging gestig met 'n groot aantal lede, wat ook lede gebly het selfs nadat hulle die Seminarie verlaat het. Meer werksters is uitgestuur en die Mission News Letter is een maal per kwartaal uitgegee. Oor 'n tydperk van 10 jaar het die inkomste 'n bedrag van amper £1 400 beloop. "En waarheen ging al dat geld?" vra mej. Wells, destydse tesouriere, in haar verslag. "Naar Oostenrijk voor de Christelijke opvoeding van een kind aldaar. Naar Perzië, waar hongersnood was. Naar China om den blinden het Evangelie te verkondigen. Naar Natal, Basutoland, Zoutpansbergen, Sauls Poort, Mochudi, de Zambezi en hier in Wellington om het zendingwerk te helpen bevorderen."

In 1886 met die opening van die Goodnow-saal is 'n sendingkonferensie op Wellington gehou. Die sinode was in Kaapstad in sitting en 'n groot aantal ouderlinge en predikante het die verrigtinge op Wellington bygewoon. Die vergadering het diep onder die indruk verkeer dat die gebrek aan sendingbelangstelling te wyte was aan die gebrek aan sendingkennis. Dit het aanleiding gegee tot die wenk van ds. Andrew Murray dat die Mission News Letter in Hollands vertaal word, wat weer verder tot die ontstaan van die Zendingbode gelei het onder die bekwame redaksie van mej. A.H. Spijker, Hollands-onderwyseres aan die Seminarie at in Nederland gewerf is.

Van 1887 tot 1888 het mej. Ferguson die voorreg gehad om die verskillende sendingwerkkringe te besoek: Kimberley, die Vrystaat, Basoetoland, Betsjoeanaland en Natal. Veral die nood op die diamantvelde van Griekwaland-Wes het haar aangegryp. Daar het sy die 20 000 swart mense gesien vir wie min gedoen is en van ds. Abraham Kriel verneem dat ook onder die verarmde blankes en die bruin mense 'n dringende behoefte aan geestelike werksters was. Weer het sy die dringende behoefte gevoel aan 'n vrouevereniging om sendingwerk ander heidene en opheffingswerk onder verwaarloosde wit mense te ondersteun.

Op haar terugreis, was sy teenwoordig by die stigting van verskeie plaaslike sendingverenigings. Die eerste was op Graaff-Reinet, waar groot belangstelling opgewek is deur die vertrek van ds. A.C. Murray as pioniersendeling na Njassaland. Op Kimberley het die susters deur reën en modder gekom om 'n vereniging te stig. Ander dorpe het gevolg en in 1889 ook die susters van Wellington. Uit hulle stigting van 'n sendingvereniging is die Vrouesendingbond gebore.

Op 21 Maart 1890 is 'n vergadering gehou van die susters van Wellington, die lede van die Hugenoten Zending Vereeniging en enkele susters wat van elders gekom het, onder wie daar ook was mev. ds. C.P. Theron, predikantsvrou van die NG gemeente Bethlehem (wie se man die gemeente se eerste leraar was en daar gestaan het van 1872 tot 1912), en mej. Gie van Worcester. Die byeenkoms is deur mev. dr. A. Murray (née Emma Rutherfoord) geopen. Mev. ds. A.A. Louw van Noorder-Paarl het Jes. 61 gelees en daarna is die volgende reglement met opsteek van hande goedgekeur en aangeneem:

"Een groot geroep is tot God opgegaan van de vrouwen en kinderen onder de heidenen. Vooral toch op hen rust de vloek van het heidendom. Overtuigd dat alleen het Evangelie van Christus hen voor tijd en eeuwigheid kan vrijmaken, willen: Wij, de Christenvrouwen van Zuid-Afrika, ons vereenigen am een Zendingbond te vormen, ander de volgende bepalingen: 1. Deze vereeniging zal genoemd worden De Vrouwen Zendingbond van Zuid-Afrika. 2. Deze Bond stelt zich ten doel de samewerking der Christenvroumen van het land om Evangelie-arbeid te bevorderen onder de vrouwen en kinderen van het heidendom, alsmede van allen die God niet kennen. 3. Het bestuur van dezen Bond zal bestaan uit een presidente, een vice-presidente, 1ste secretaresse, 2de secretaresse en een thesaurier. 4. De vereenigingen die in de verschillende deelen van het land opgericht worden, en die bestaan uit meer dan ééne plaatselijke vereeniging, zullen genoemd worden, takken van den Vrouwen Zending Bond. 5. Zoo een aantal kinderen zich vereenigt onder de leiding van een onzer leden, om zendingwerk te doen, zal dat een zendingkrans genoemd worden. 6. De bestuursleden van den Algemeenen Bond zullen het Uitvoerend Comité zijn. 7. De fondsen van iederen tak, voor zendingwerk, in verband met den Vrouwen Zending Bond, zullen door de plaatselijke Thesaurier, aan den Algemeenen Bond gezonden worden. 8. De fondsen van den Bond, zullen onder toezicht van het Uitvoerend Comité, door de Thesaurier uitbetaald worden.

"Takken die hun geld voor een bepaald doel willen geven, worden verzocht hiervan kennis te geven aan de Thesaurier van den Bond."

Om die Vrouesendingbond voor die aandag van die Christen-vroue van die land te bring, het die vergadering ook besluit om 'n algemene brief aan elke NG gemeentes te stuur en hul medewerking te vra. Daarna is die volgende lede in die bestuur gekies: Mev. ds. Andrew Murray as presidente, mev. ds. A.A. Louw as visepresidente, mej. Ferguson as sekretaresse, mev. J. Joubert as tweede sekretaresse, mej. Spijker as tesouriere en mev. G. Roux.

Die sinode wat in 1890 vergader het, het sy goedkeuring en seën aan die groot onderneming van die susters gegee. Die groepie vroue het moedig voortgegaan. In Oktober 1890 kon aan die sinode gerapporteer word dat 22 takke gestig is en dat die huis in Kimberley teen £150 vir die VSB-werksters aangekoop is. In 1896 is vir dieselfde doel 'n huis in Fordsburg (sien NG gemeente Fordsburg) aangekoop. Die eerste bestuur het die fondamente heg en goed gelê.

Musiek aan die Seminarie

Die Goodnow-saal omstreeks 1927. Die orrel is later na die galery aan die agterkant van die saal verskuif, maar in die brand van 2016 in puin gelê.

Mej. M.E. Cummings, wat die nodige geld vir die oprigting van die Goodnow-saal bekom het.

Die Goodnow-saal, omstreeks 1920.

Die Goodnow-saal, aan die brand gesteek op 26 Oktober 2016.

Mejj. Ferguson en Bliss was besonder kieskeurig in die aanstelling van personeellede. Vir die onderwys van Nederlands, byvoorbeeld, is 'n persoon uit Holland na Suid-Afrika gebring; vir kuns, iemand uit Engeland; vir Engels, persone uit Skotland; en vir musiek, onderwyseresse uit Duitsland. Onder andere word die name van mejj. Oelmann, Spieseke en Winckelmann in laasgenoemde verband genoem. Ná die totstandkoming van die Normaalskool (1896, die latere WOK en BOK) en die Kollege (1898) het ook manlike musiekdosente op die toneel verskyn: dr. H.W. Egel en, in deeltydse hoedanigheid ná 1910, Karl Metzler van die Paarl.

Hoewel konserte in die periode voor 1900 deur die dames vir hulle leerlinge en vir eie deelname gereël is, het Wellington eers ná die aanstelling van dr. Egel aan die kollege met 'n goed georganiseerde musieklewe kennis gemaak. Bedeeld met 'n goed ontwikkelde tenoorstem en groot geesdrif, het hy in 1904 uit Leipzig in Wellington aangekom, dadelik 'n Wellington Choral Union uit hoofsaaklik onderwysers en leerlinge saamgestel en met kwartaallikse konserte in die Goodnow-saal van die Seminarie begin. In Oktober 1905 het hy 'n Händel-fees aangebied en met 'n koor van 100 stemme 'n uitvoering van die oratorium Samson gegee. Hierop het in 1906 'n Mendelssohn-fees gevolg waarby 200 uitvoerendes betrokke was, met as hoogtepunt 'n uitvoering van St. Paul. Hiervoor het hy die medewerking van vooraanstaande Bolandse musici gehad: Karl Metzler van die Paarl was leier van die orkes, Henry Theron van Wellington was leier van die tweede viole, Hans Endler van Stellenbosch het die tjelliste gelei, en Bessie Visser – jare lank 'n bekende sangeres op Wellington, ene Pauw en eerw. M. Wood het die solo's gesing. Dit was geen gewone geleentheid nie, soos blyk uit die uitgawe van 'n keurig gedrukte programboekie van byna 20 bladsye waarin die volledige teks sowel as besonderhede oor die komponis gegee is.

Die orkes wat dr. Egel in 1905 tot stand gebring het, het ook selfstandig opgetree en naas "aangename" items, soos die Intermezzo uit Cavalleria rusticana, ook die begeleiding van kore uit Samson en die Saligsprekinge (Beatitudes) uit die oratorium Christus deur Franz Liszt behartig. m Talentvolle begeleier in dié tyd was Lena Malan, wat in 1902 vir verdere musiekstudie na Europa gegaan, maar daar haar een hand met buitengewoon strawwe oefeninge beskadig het. Dit was die einde van haar pianistiese loopbaan, maar as begeleidster was sy destyds vir dr. Egel goud werd.

In dr. Egel se tyd is in die winter van 1907 'n orreltjie met 1 056 pype in Goodnow-saal opgerig en die eerste orreluitvoering in Augustus daardie jaar gehou. Op 30 Oktober en die daaropvolgende twee dae het die Choral Union dit gebruik om hulle uitvoering van Händel se oratorium Joshua te begelei. Kate Midwinter van Kaapstad was die sopraansoliste. Gedurende 1908 was daar 'n program van nasionale musiek met die sangers van die wêreld se volksliedere in nasionale kostuums geklee. Dit is gevolg deur 'n orreluitvoering deur die Kaapstadse orrelis Denholm Walker, bygestaan deur dr. Egel (tenoor) en Karl Metzler (viool), met begeleidings verskaf deur Lena Malan (klavier). Op 13 November het die Koorvereniging ten slotte 'n uitvoering van Mozart se Twaalfde mis gegee, weer met Kate Midwinter van Kaapstad as soliste.

In die eerste semester van 1909 was hier 'n uitvoering van historiese musiek in historiese kostuums te sien, maar in die tweede helfte van die jaar het die gebruiklike groot koorwerk uitgebly. Dr. Egel se gesondheid het deels weens buitengewone inspanning ingegee en hy en sy vrou is in die tweede helfte van daardie jaar terug na Duitsland.

In 1910 het Karl Metzler musiekdirekteur van die Hugenote-seminarie geword. Die Choral Union het daarna nog een uitvoering (Holy City van Gaul) gegee en toe voorlopig van die toneel verdwyn. In die jare van Karl Metzler was daar min koorkonserte en die klem het geval op ensemble- en orkesmusiek. Hy het drie dae in die week na die Seminarie gekom om vioollesse te gee en het af en toe Paarlse spelers saamgebring vir konserte saam met die Wellingtonse talente. Tot met sy dood in 1939 het hierdie saggeaarde musikus volgehou met sy dubbele arbeid in Paarl en Wellington.

Van vroeg af het die Hugenote-seminarie ook 'n afdeling vir die opleiding van onderwysers gehad. Dit is in 1896 oorgeneem en uitgebou deur die Kaaplandse onderwysdepartement toe James Harvie aangestel is as eerste prinsipaal van die nuwe Wellingtonse Onderwyserskollege (WOK). Die departement het 'n gebou met klaskamers opgerig, maar die studente het nog jare lank in die koshuise van die Seminarie tuisgegaan. Algaande het die musikale klem van die Seminarie na die Opleidingskollege verskuif, veral ná 1922, toe A.W. Davies, as die tweede prinsipaal van die inrigting, met Walliese geesdrif die leiding van die koor op hom geneem het. In die jaar van sy aanstelling het die studente reeds Messiah gesing. In die jare daarna het Elijah óf ligter werke soos Hiawatha's wedding feast óf operettes soos HMS Pinafore en The mikado gevolg.

Op die WOK se rooster is voorsiening gemaak vir 'n vaste sangperiode op Vrydagoggende en die sangklas het 'n koorklas geword. Onder die prinsipaalskap van J.G. Meiring (1936-'39) is die tradisie voortgesit, sedert 1938 met Lentefeeste daarby, waarvan die hoofinhoud studentesang was en waaraan alle studente moes deelneem. Onder die prinsipaalskap van C.P. van der Merwe (1953-'67, vader van die vermoorde skrywer Winnie Rust) het die Opleidingskollege sy eie saal gekry en was daar 'n algemene uitbreiding van die musiekpersoneel en van die geboue. Van toe af was daar gereelde konserte deur besoekende en eie talente, en 'n verteenwoordigende gemengde Kollege-koor onder leiding van Faure Loots het begin naam maak.

'n Belangrike aanwins vir die personeel van die WOK was Adrienne Joubert, die orreliste van die plaaslike NG gemeente sedert 1922, wat voortdurend aktief was in die bevordering van musiek. Sy het nie net die Kaapstadse Stadsorkes beweeg om haar kerkkoor in 'n uitvoering van Messiah te ondersteun nie; sy het die koor ook na Kaapstad geneem vir gesamentlike uitvoerings met die stad se Choral Society en hulle vir dieselfde doel saam met die plaaslike Choral Society laat optree. Afgesien van hierdie koorwerk was sy ook aktief as musiekdirektrise in vertonings wat die Wellington Music and Dramatic Society op die planke gebring het, byvoorbeeld HMS Pinafore, Quaker girl, Floradora, ens., en as voorsitster van die Wellington Music Society wat besoeke deur konsertartieste en -ensembles gereël het. Die ruggraat van haar loopbaan was egter onderwys, sowel privaat en as dosent aan die Onderwyskollege (1949 –'66). Etlike jare lank was sy ook 'n eksaminatrise vir Unisa. Op grond van haar 58 jaar lange diens aan die dorp se musiek, as 'n onderwyser, orreliste, koorleidster, geesdriftige direktrise van operettes en organisator, sou dit geregverdig wees om van haar as die "moeder" van musiek op Wellington te praat. Pragtig afgestem op die beskeie musikale ambisies van die inwoners, het sy die dorp se musieklewe met fyn gevoel bestuur, sonder om ooit hul perspektiewe op "groter" musiek te vertroebel.

Betekenis

Mev. J.A.S. Oberholster skryf in die NG gemeente Wellington se gedenkboek (1840–1940) die Seminarie se grootste waarde was nie net sy opvoedkundige bydrae nie, maar die geestelike invloed wat daaruit gevloei het onder leiding van mejj. Ferguson en Bliss wat veral die inrigting hoë aansien gegee het. Ds. Geo. Malan het op ’n keer gesê: "Dit het ’n verreikende gees en geseënde invloed uitgeoefen in ons land deur haar eg godsdienstige gees, en talle jonge Christinne het uitgegaan as onderwyseresse, sendingwerksters, predikants- en sendelingsvroue, vrome huismoeders en godsalige dogters."

Mej. Ferguson sowel as mej. Bliss het die grootste klem op die ontwikkeling van 'n eg godsdienstige karakter gelê, en nie gerus voor "ons dogters" die Here as Saligmaker leer ken het, as hulle Hom nog nie as hul Verlosser aangeneem het nie. Oberholster skryf: "In die loop van (sy lang bestaan) het 'n lange prosessie Suid-Afrikaanse dogters uit die inrigting gegaan, wat nie alleen as 'n gedenksteen vir die Hugenote-voorouers staan nie, maar ook as 'n monument vir dr. Andrew Murray en sy werk vir die opvoeding van die meisies van ons land."

Bronne

• (en) Ferguson, G.P. 1927. The Builders of Huguenot. Cape Town: Maskew Miller, Limited.
• (af) Gaum, dr. Frits (hoofred.) 2008. Christelike Kernensiklopedie. Wellington: Lux Verbi.BM.
• (af) Malan, dr. Jacques M. 1986. Suid-Afrikaanse Musiekensiklopedie, deel IV. Kaapstad: Oxford University Press.
• (af) Oberholster, mev. J.A.S. 1940. Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gereformeerde te Wellington. Wellington, Wes-Kaap
• (en) Potgieter, D.J. 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa, volume 5. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Ltd.

Sien ook

• Francina Susanna Louw