Alexandre Dumas

Dumas Davy de la Pailleterie (Frans: [dyma davi də la pajətʁi]), beter bekend as Alexandre Dumas père ([alɛksɑ̃dʁ dyma]; Villers-Cotterêts (Aisne), 24 Julie 1802 – Puys (naby Dieppe, Seine-Maritime), 5 Desember 1870) was 'n Franse dramaturg en skrywer van hoofsaaklik historiese romans. Hy het ook artikels vir koerante en tydskrifte geskryf en uitgebreide korrespondensie gelaat.

Alexandre Dumas
Alexandre Dumas in 1855
Gebore	Dumas Davy de la Pailleterie (1802-07-24)24 Julie 1802 Villers-Cotterêts, Aisne, Frankryk
Sterf	5 Desember 1870 (op 68) Puys, naby Dieppe, Seine-Maritime, Frankryk
Nasionaliteit	Frankryk
Beroep	Romanskrywer, dramaturg
Bekend vir	Die drie musketiers (1844) Die graaf van Monte Cristo (1844–1845)
Ouer(s)	Thomas Alexandre Dumas (vader) Marie-Césette Dumas (moeder)
Handtekening

Hy is die vader van Alexandre Dumas fils, wat ook skrywer was, onder andere van die bekende werk La Dame aux camélias.

Lewe

Afkoms

Alexandre Dumas was 'n afstammeling van 'n Normandiese adelike familie. Sy pa, die Franse generaal Thomas Alexandre Dumas (1762–1806), was die seun van Antoine Alexandre Davy, Marquis de La Pailleterie. Dumas se oupa het die Franse regering as Algemene Kommissaris in die Franse kolonie San Domingo (hedendaagse Haïti) gedien. Daar het hy getrou met 'n swart slaaf, Marie-Césette Dumas, wat in 1762 aan Dumas se pa geboorte skenk het en in 1772 oorlede is.

In 1780 het die Markies en sy agtienjarige seun teruggekeer na Normandië. Vanweë sy gemengde oorsprong het Dumas se pa 'n moeilike tyd gehad om homself as 'n gekleurde in 'n samelewing waar slawerny nog bestaan het, te handhaaf. Thomas Alexandre was gefassineer deur die jag en die oorlog en, in teenstelling met die wense van sy pa, het in 1786 in militêre diens gegaan. Om die reputasie van sy pa se gesin te behou, het hy onder sy ma se nooiensvan aangesluit. Met die uitbreek van die Franse Rewolusie, waarin die Markies sy eiendomme en status verloor het, was Thomas Alexandre net 'n gewone soldaat, maar hy het vinnig in die geledere opgestaan en in 1793 die generaalsskap verwerf. Hy het die revolusie en die opkoms van Napoleon Bonaparte en sy oorlogvoering gesien. Thomas Alexandre het spoedig in konflik gekom met die nuwe keiser as gevolg van sy republikeinse simpatie en moes gedwing word om te bedank. Hy het afgetree in die provinsie Villers-Cotterêts (Aisne) om van sy beleggings te lewe. Hy het getroud met Marie-Louise-Elisabeth Labouret, wat op 24 Julie 1802 aan Alexandre Dumas geboorte gegee het. Nie lank daarna, in 1806, het Thomas Alexandre Dumas aan 'n maagprobleem gesterf.

Jeug

Na die dood van sy pa het Alexandre Dumas grootgeword in swak omstandighede. Sy ma kon hom nie veel van 'n opvoeding bied nie. Die enigste – redelik rudimentêre opleiding wat hy ontvang het, was van 'n priester. Nietemin het die jong Dumas 'n vinnige en skerp verstand getoon en alles vinnig geabsorbeer. Hy het ook sy kennis uitgebrei deur boeke te lees, wat hy as verslind het. Dumas was 'n geesdriftige jeugdige, met 'n lewendige verbeelding, gevoed deur die stories wat sy ma vertel het van sy pa se heldhaftige militêre dade. Alhoewel Dumas se familie verarm was, het sy steeds die reputasie van die vader en sy aristokratiese verbintenisse.

Dumas het aanvanklik as 'n derde klerk by 'n plaaslike notaris gewerk, maar het gedroom van Parys. In 1822 het hy na die Franse hoofstad gegaan met slegs 'n paar sent in sy sak. Tydens hierdie wegbreek het hy selfs in kontak gekom met die groot akteur Talma in die Theâtre-Français. Na hierdie uitstappie het hy teruggekeer na die huis. Die Parys se avontuur het hom egter sterk beïnvloed. Die provinsiale lewe het ondraaglik geword en hy het besluit om met sy werkgewer te breek om sy geluk in Parys te probeer. Gewapen met aanbevelingsbriewe van sy ma, het hy hulp gesoek van sy pa se kennisse, wat hom 'n pos laat kry as skrywer by die sekretariaat van die Hertog van Orléans.

Literêre debuut

Alexandre Dumas

Kort ná sy aankoms in Parys het Dumas 'n verhouding met 'n jong, geskeide linnemaker van Rouen, Marie-Cathérine Labay begin, met wie hy in 1824 'n seun sou hê, Alexandre Dumas-fils, wat ook skrywer sou word. Dumas het egter eers in 1831 sy seun erken en toesig oor sy seun bekom ná 'n regsgeding. Dumas se ma het ook gedurende die tydperk by haar seun ingetrek en by hom gebly tot met haar dood in 1868.

Sy literêre werk het hoofsaaklik bestaan uit vaudeville-stukke en melodramas, wat hy in samewerking met sy vriend Adolphe de Leuven, die seun van 'n verbanne Sweedse edelman, geskryf het. Hul eerste stuk, La Chasse et l'Amour, word in 1825 opgevoer. Hy het ook 'n aandeel in 'n ander vaudevillestuk getiteld La noce et l'enterrement. Aanvanklik het Dumas nie baie sukses behaal nie. Sy eerste groot sukses was in 1829 met die toneelstuk Henri III et sa cour, wat beskou kan word as die eerste groot sukses van die romantiese drama. As gevolg van die stuk, word Dumas ook opgemerk deur die groottes van die romantiese beweging soos Victor Hugo en Alfred de Vigny. Die hertog van Orléans, wat die toneelstuk bygewoon het, was ook beïndruk en het Dumas as bibliotekaris by die Palais Royal aangestel.

Dumas se eerste sukses is gevolg deur nog 'n suksesvolle toneelstuk, Christine (1830), oor Christina van Swede. Die stuk het van voor Henri III et sa cour gedateer, maar Dumas het besluit om tydens die repetisies nie die stuk op te voer nie weens allerhande probleme, onder meer met die aktrise Mlle Mars. As gevolg van hierdie suksesse was dit moontlik dat Dumas skyf voltyds kon opneem en het hy sy werk opgee.

Die suksesvolle dramaturg

Dumas het 'n aktiewe rol gespeel in die revolusie van 1830, wat sy voormalige werkgewer, die Hertog van Orleans, op die troon geplaas het as die Burgerkoning Lodewyk Fillip I. Die rewolusie het veroorsaak dat Dumas die literêre verhoog vir 'n tyd verlaat. So is hy deur La Fayette gestuur op verskeie missies, o.a. na Soissons en na de Vendée. As gevolg van 'n swak advies aan die koning en die feit dat hy tydens die rewolusie verskeie kere sy republiekeinse oortuiginge geuiter het, het Dumas al hoe meer vervreem van die regering geword. Hy het selfs gesê dat dit goed sal wees vir hom om Frankryk 'n rukkie te verlaat, wat hy gedoen het deur 'n toer na Switserland te onderneem. Die breek sou egter nie permanent wees nie en Dumas het 'n noue verhouding met die Hertog van Orleans tot sy dood in 1850 behou.

Dumas het gedurende hierdie tydperk baie suksesse behaal, insluitende die stukke Antony (1831), wat honderd en dertig keer herhaal word, en La Tour de Nesle (1832). Sukses het ook 'n verandering van lewenstyl vir die jong skrywer beteken. Hy het reeds die ma van sy seun, Cathérine Labay, vir ander avonture verlaat. Hy het luukse ietems aangeskaf, homself eksentriek geklee en baie reise onderneem. In 1840 is hy getroud met die aktrise Ida Ferrier, wat gesê word op aansporing van die Hertog van Orleans of deur finansiële manipulasie. Die huwelik het egter nie op enige manier 'n verandering in Dumas se lewenstyl beteken nie. Die nuwe mev Dumas woon selfs ver weg van haar man, in Italië.

Die romanskrywer

Dumas was egter nie tevrede met toneelkuns nie. Sy ongebreidelde verbeelding en veggees het hom aangemoedig om ook op die roman te fokus. Dumas het egter aanvanklik nie op die roman gefokus nie, maar op die historiografie. Dumas het ook sy vaardighede in hierdie dissipline bewys en het daarin geslaag om die hart van dinge deur te dring.

Een van Dumas se eerste pogings tot 'n roman was Le Capitaine Paul (1838), 'n hersiening van een van sy toneelstukke, wat hy as 'n reeks in 'n koerant gepubliseer het. In die tydperk 1839–1841 werk Dumas saam met 'n paar vriende aan 'n agt-deelige versameling essays oor bekende misdadigers en misdade uit die Europese geskiedenis. Dit bevat opstelle oor Cesare en Lucrezia Borgia, maar ook meer onlangse mense soos Karl Ludwig Sand.

Die aandag aan die geskiedenis vind mens ruimskoots in Dumas se bekendste romans. Deur sy vriend, die digter Gerard de Nerval, het Dumas in 1839 kennis gemaak met die geskiedenisdosent Auguste Maquet (1813-1888). Albei mans het 'n ooreenkoms aangegaan om saam te werk, waarin Maquet die nodige materiaal vir die romans sou verskaf, en Dumas sou die feite in die vorm van 'n roman op 'n kragtige manier aanbied. Die eerste produk van die samewerking was die groot roman Les Trois Mousquetaires (8 volumes, 1844), gebaseer op die memoirs van d'Artagnan geskryf deur Gatien de Courtilz de Sandras. Die roman vertel die avonture van d'Artagnan, Athos, Porthos en Aramis, wat saam vir Anna van Oostenryk teen Kardinaal de Richelieu optree. Die bewonderaars van hierdie roman was verheug oor twee opvolg verhale, Vingt Ans Après in 1845 (Twintig jaar later) en Le Vicomte de Bragelonne of Dix ans plus tard uit 1848 (die Burggraaf van Bragelonne tien jaar later), waarvan die derde en laaste deel Die Man in die Yster Masker is die bekendste. Die sukses van Die drie musketiers was oorweldigend, soveel dat Dumas ook gevra word om dit ook vir die verhoog te verwerk. Dumas was aanvanklik onwillig om te doen weens die verskeie skouspelagtige mislukkings wat hy beleef het met toneelstukke. Uiteindelik gee hy toe, hoofsaaklik onder die impuls van finansiële voordeel.

Onmiddellik na Die drie musketiers, in 1844–45, het Dumas nog 'n suksesvolle werk gepubliseer: Le Comte de Monte-Cristo (ook Monte-Christo gespel). Terwyl hy hierdie roman geskryf het, het Dumas 'n nuwe obsessie gehad: hy moes 'n kasteel hê wat die naam Monte-Cristo sou dra. So het dit gebeur: die kasteel is bekom in Le Port-Marly (departement Yvelines).

Amper so goed bekend is die romans wat aan die Valois-siklus behoort. Dit sluit in La Reine Margot (Koningin Margot) (6 volumes, 1845), La Dame de Monsoreau (8 dele, 1846) en Les Quarante-cinq (10 dele, 1847-48). Die meeste van Dumas se romans het in verskeie episodes in die Paryse koerante verskyn, met die doel om so groot as moontlik gehoor te bereik. Dumas was saam met Eugène Sue een van die meesters van die feuilleton verhaal.

Die samewerking tussen Dumas en Maquet was ongetwyfeld 'n baie suksesvolle vennootskap, waarin Maquet se historiese navorsingswerk die basis vir Dumas se verhalende kuns gevorm het. Dumas was 'n onvermoeide werker en gevolglik het die boeke in 'n baie kort tydperk op mekaar gevolg. Die gewildheid van Dumas het baie afguns veroorsaak. Hy is gekritiseer in die werk Alexandre Dumas et Compagnie, Fabrique de Romans, geskryf deur J. Jacquot onder die skuilnaam Eugène de Mirecourt. Dumas is daarin afgebeeld as 'n reklameman, wat geld verdien ten koste van ander hardwerkende skrywers. Daardeur het die skrywer groot onreg gedoen aan die kreatiewe insette van Dumas, wat van groot belang was vir die finale stories. Die hooflyne van die stories is deur Maquet of ander skrywers verskaf, maar dit was Dumas wat lewe in die verhale geplas het deur die besonderhede en dialoë by te voeg.

Dumas se omvangryke produksie gedurende hierdie tydperk kan grootliks verklaar word deur sy buitensporige lewenstyl. Hy het baie minnares gehad en het uitspattig gelewe. Die konstruksie van sy kasteel, die Château de Monte-Cristo, was ook 'n duur onderneming. Daarbenewens het Dumas die kasteel gevul met 'n groot groep mense wat net voordeel wou trek uit Dumas en sy geld. Hierdie roekelose duur manier van lewe het hom uiteindelik beroerd agtergelaat. Sy eie teater, Theâtre Historique, moes ook sy deure sluit.

Dumas en die politiek

Dumas het ook 'n paar buitelandse reise onderneem, gekamoefleer as regeringsopdragte, wat 'n bietjie van 'n ophef in die pers veroorsaak het. Hy reis onder andere na Spanje, Algerië en Tunis. Hy het ook in 1849 met sy seun in Den Haag die inhuldiging van koning Willem III van Nederland bygewoon.

Dumas was baie ambisieus en het erkenning gekry op verskeie terreine. Hy het gretig na 'n plek in die Académie française gegaan en na 'n setel in die Assemblee nasionale. In die Revolusiejaar 1848 wou Dumas ook 'n rol speel in die politiek. Hy het die politieke en historiese tydskrif Mois gestig en verkiesingspraatjies gehou vir 'n setel in die kamer vir die departement van Yonne.

'n Jaar na die staatsgreep van 1851 het Dumas besluit om na die Belgiese hoofstad Brussel te trek, onder meer om sy skuldeisers te ontsnap, maar ook omdat hy nie as 'n republikein nie 'n voorstander van die nuwe keiser Napoleon III was nie. Hy bly egter nie lank in Brussel nie. Hy het einde 1853 na Parys teruggekeer en 'n koerant, Le Mousquetaire, gestig. Dumas het probeer om sy seun te oorreed om vir die koerant te skryf, maar hy het geweier. Dumas junior het gedurende hierdie tydperk weer by sy ma gewoon en hulle was eintlik twee verskillende mense, hoewel hulle goed oor die weg kom. Die jongman het reeds met La Dame aux Camélias roem gewen en beplan om sonder die hulp van sy pa sy eie pad te maak. Le Mousquetaire het tot 1857 oorleef, deels omdat Dumas hom weer omring het met 'n individue uit op winsbejag wat min bygedra het tot die blad.

Dumas se reise en einde van sy lewe

In 1858 het Dumas gevlug uit Parys en die terugslae wat hy gely het en hy het verskeie reise onderneem, insluitende na Rusland en Finland. Hy het ook na Italië gereis om deel te neem aan die onafhanklikheidstryd van Giuseppe Garibaldi. Hy het selfs sy fortuin aan die Italiaanse onafhanklikheidsvegter beskikbaar gestel om wapens te koop. As beloning het Garibaldi hom benoem as museumdirekteur in Napels. Na sy vier jaar verblyf in Napels, Dumas terug na Parys.

Daarna het Dumas liggaamlik verswak en het sy sukses ook getaan. Sy toneelstukke en romans se aantrekkingskrag neem af, onder andere vanweë die destydse heersende realisme. Hy het probeer om vas te hou aan sy vervaagde roem deur allerhande nuwe aksies, maar het uiteindelik in 'n soort van teruggetrokke berusting gesink. Hy is in 1870 in Puys in sy seun se huis dood.

Werke deur Dumas

• Henri III et sa cour (1829)
• Antony (1831)
• La Tour de Nesle (1832)
• Kean ou Désordre et génie (1835)
• Le Capitaine Paul (1838)
• Excursions sur les bords du Rhin (1841–1842)
• Les Trois Mousquetaires (Die drie musketiers) (1844)
• Histoire d'un casse-noisette Die Neutkraker, 'n verwerking van die verhaal van Hoffmann, later gebruik deur Pjotr Tsjaikofski in 'n ballet
• Le comte de Monte-Cristo (Die graaf van Monte Cristo) (1844–1845)
• Vingt Ans après (1845)
• La Reine Margot (1845)
• Le Chevalier de Maison-Rouge (1845)
• Une Fille du Régent (1845)
• Marie Antoinette (1845)
• La Dame de Monsoreau (1846)
• Joseph Balsamo (1846-1848)
• De Paris à Cadix (1846–1848)
• Le Vicomte de Bragelonne ou Dix Ans plus tard (1848–1850)
• Les Quarante-cinq (1847–1848)
• La Tulipe noire (Die swart tulp) (1850)
• Mémoires (1852–1854)
• Le Grand Dictionnaire de Cuisine (postuum 1873)

Literatuur

• A. Maurois, Les Trois Dumas (in die tydskrif L’Arc, 71)
• A. Adler, Dumas und die böse Mutter. Über zehn historische Romane von Dumas.
• F.W.J. Hemmings, The king of romance.
• G. Henry, Monte-Cristo, ou Les aventures des ancêtres d’A. Dumas.
• R. Hamel, Dumas insolite.

Bron

• Hierdie artikel is vertaal vanuit die Nederlansdse Wikipedia

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Alexandre Dumas.