Alkaloïede

(Aangestuur vanaf Alkaloïde)

Alkaloïede is 'n klas basiese, natuurlik voorkomende organiese verbindings wat ten minste een stikstofatoom bevat. Hierdie groep bevat ook 'n aantal verwante verbindings met neutrale[2] en selfs swak suur-eienskappe.[3] Sommige sintetiese verbindings met 'n soortgelyke struktuur kan ook alkaloïede genoem word.[4] Benewens koolstof, waterstof en stikstof, kan alkaloïede ook suurstof, swawel en, meer selde, ander elemente soos chloor, broom en fosfor bevat.[5]

Die eerste individuele alkaloïed, morfien, is in 1804 van die opiumpapaver (Papaver somniferum) geïsoleer.[1]
Chemiese struktuur van efedrien.
Chemiese struktuur van kafeïen

Alkaloïede word deur 'n groot verskeidenheid organismes geproduseer, waaronder bakterieë, swamme, plante en diere.[6] Dit kan gesuiwer word uit ru-ekstrakte van hierdie organismes deur suur-basis-ekstraksie of oplosmiddel-ekstraksies gevolg deur silika-gel-kolomchromatografie.[7] Alkaloïede het 'n wye verskeidenheid farmakologiese aktiwiteite, insluitend antimalaria (bv. kinien), antiastma (bv. efedrien), antikanker (bv. homoharringtonien),[8] vasodilatoriese (veroorsaak verbreding van bloedvate) (bv. vinkamien), antiaritmiese (onderdruk abnormale hartritmes) (bv. kinidien), pynstillende (bv. morfien),[9] antibakteriese (bv. cheleritrien),[10] en antihiperglisemiese (bv. piperien)[11] aktiwiteite. Ander alkaloïede het psigotropiese (bv. psilosin) en stimulerende aktiwiteite (bv. kokaïen, kafeïen, nikotien, teobromien),[12] en is gebruik in rituele of as ontspanningsmiddels. Alkaloïede kan ook giftig wees (bv. atropien, tubokurarien).[13] Alhoewel alkaloïede 'n verskeidenheid metaboliese stelsels by mense en ander diere beïnvloed, het dit 'n byna eenvormige bitter smaak of nasmaak.[14]

Die skeidingslyn tussen alkaloïede en ander stikstofbevattende natuurlike verbindings is nie duidelik nie.[15] Verbindings soos aminosuurpeptiede, proteïene, nukleotiede, nukleïensuur, amiene en antibiotika word gewoonlik nie alkaloïede genoem nie.[2] Natuurlike alifatiese verbindings met stikstof in eksosikliese posisie (meskalien, serotonien, dopamien, ens.) word gewoonlik as amiene geklassifiseer eerder as as alkaloïede.[16] Sommige outeurs beskou alkaloïede egter as 'n spesiale geval van amiene.[17][18][19]

Verwysings wysig

  1. Luch, Andreas (2009). Molecular, clinical and environmental toxicology (in Engels). Springer. p. 20. ISBN 978-3-7643-8335-0.
  2. 2,0 2,1 "alkaloids". IUPAC Compendium of Chemical Terminology (in Engels). Research Triagle Park, NC: IUPAC. doi:10.1351/goldbook.a00220. ISBN 0-9678550-9-8.
  3. Manske, R.H.F. (1979). The alkaloids: chemistry and physiology. (17) (in Engels). Academic Press. p. 673. Besoek op 23 Desember 2020.
  4. Lewis, R.A. (1998). Lewis' Dictionary of Toxicology (in Engels). Taylor & Francis. p. 51. ISBN 978-1-56670-223-2. Besoek op 23 Desember 2020.
  5. "ALKALOIDS". Xumuk.ru (in Russies). Besoek op 23 Desember 2020.
  6. Roberts, Margaret F.; Wink, Michael (1998c). Alkaloids : Biochemistry, Ecology, and Medicinal Applications (in Engels). Boston, MA: Springer US. ISBN 9781475729054. OCLC 851770197.
  7. Gonçalves Paterson Fox, Eduardo; Russ Solis, Daniel Delazari dos Santos; Aparecido dos Santos Pinto, Jose Roberto; Ribeiro da Silva Menegasso, Anally; Cardoso Maciel Costa Silva, Rafael; Sergio Palma, Mario; Correa Bueno, Odair; de Alcântara Machado, Ednildo (April 2013). "A simple, rapid method for the extraction of whole fire ant venom (Insecta: Formicidae: Solenopsis)". Toxicon (in Engels). 65: 5–8. doi:10.1016/j.toxicon.2012.12.009. hdl:11449/74946. PMID 23333648.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  8. Kittakoop, P; Mahidol, C; Ruchirawat, S (2014). "Alkaloids as important scaffolds in therapeutic drugs for the treatments of cancer, tuberculosis, and smoking cessation". Curr Top Med Chem (in Engels). 14 (2): 239–252. doi:10.2174/1568026613666131216105049. PMID 24359196.
  9. Raymond S. Sinatra; Jonathan S. Jahr; J. Michael Watkins-Pitchford (2010). The Essence of Analgesia and Analgesics (in Engels). Cambridge University Press. pp. 82–90. ISBN 978-1139491983.
  10. Cushnie, TP; Cushnie, B; Lamb, A.J. (2014). "Alkaloids: An overview of their antibacterial, antibiotic-enhancing and antivirulence activities". Int J Antimicrob Agents (in Engels). 44 (5): 377–386. doi:10.1016/j.ijantimicag.2014.06.001. PMID 25130096.
  11. Qiu, S; Sun, H; Zhang, AH; Xu, HY; Yan, GL; Han, Y; Wang, XJ (2014). "Natural alkaloids: basic aspects, biological roles, and future perspectives". Chin J Nat Med (in Engels). 12 (6): 401–406. doi:10.1016/S1875-5364(14)60063-7. PMID 24969519.
  12. "Alkaloid" (in Engels). 18 Desember 2007.
  13. Robbers JE; Speedie MK; Tyler VE (1996). "Chapter 9: Alkaloids". Pharmacognosy and Pharmacobiotechnology (in Engels). Philadelphia: Lippincott, Williams & Wilkins. pp. 143–185. ISBN 978-0683085006.
  14. Rhoades, David F (1979). "Evolution of Plant Chemical Defense against Herbivores". In Rosenthal, Gerald A.; Janzen, Daniel H (reds.). Herbivores: Their Interaction with Secondary Plant Metabolites (in Engels). New York: Academic Press. p. 41. ISBN 978-0-12-597180-5.
  15. Meyers, Robert (2002). Encyclopedia of physical science and technology (in Engels). San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-227411-3. OCLC 47767168.
  16. Cseke, L.J.; Kirakosyan, A.; Kaufman, P.B.; Warber, S.; Duke, J.A.; Brielmann, H.L. (2016). Natural Products from Plants (in Engels). CRC Press. p. 30. ISBN 978-1-4200-0447-2. Besoek op 23 Desember 2020.
  17. Johnson, A.W. (1999). Invitation to Organic Chemistry. G - Reference, Information and Interdisciplinary Subjects Series (in Engels). Jones and Bartlett Publishers. p. 433. ISBN 978-0-7637-0432-2. Besoek op 23 Desember 2020.
  18. Bansal, R.K. (2003). A Textbook of Organic Chemistry (in Engels). New Age International Limited. p. 644. ISBN 978-81-224-1459-2. Besoek op 23 Desember 2020.
  19. Aniszewski, Tadeusz (2007). Alkaloids – secrets of life (in Engels). Amsterdam: Elsevier. p. 110. ISBN 978-0-444-52736-3.