'n Allegorie in letterkunde is 'n metafoor wat deur die hele gedig, verhaal of boek volgehou word.

In die beeldende kunste verwys 'n allegorie na 'n simboliese voorstelling waarin 'n idee of abstrakte begrip (byvoorbeeld deugde en ondeugde) deur een of meer personifikasies, persone en konkrete dinge voorgestel word.

Dit kom neer op 'n uitgerekte metafoor wat regdeur 'n werk gehandhaaf word, sonder dat die oorspronklike (wat eintlik bedoel word) by die naam genoem word, behalwe wanneer dit om 'n personifikasie gaan. Dit kan gaan oor abstrakte konsepte, maar ook oor die samelewing en politiek.

Oorsprong van die woord wysig

Die woord allegorie is die verafrikaansing van die Griekse ἀλληγορία (allegoría). Die Griekse filosoof Cleanthes van Assos, 'n lid van die Stoa, was die eerste wat die term allegorikos gebruik het.

Voorbeelde wysig

Bekende allegorieë is:

  • Allegorie van Plato se grot
  • Heracles by die Kruispaaie, vertel deur Xenophon (Memorabilia 2, 1, 21–33)
  • Gedeeltes uit die Bybel, soos die fabel van Jotam in Rigters 9 en baie gedeeltes uit die Openbaring van Johannes. Boonop is en word die Bybelboek Hooglied deur baie as 'n allegorie gelees.
  • Gedeeltes van die Koran, dit word spesifiek uiteengesit in die sewende vers van Surah The Lineage of Imraan.
  • Roman of the Rose, deur Guillaume de Lorris
  • Die Goddelike Komedie deur Dante Alighieri
  • Die boek van die liefdevolle hart van liefde van René I van Anjou Elckerlijc, waarin 'n mens se lewe die hele mensdom simboliseer
  • Tot Lof van dwaasheid deur Desiderius Erasmus
  • The Christian's Journey (A Pilgrim's progress) deur John Bunyan, propvol beelde van 'n Christen se bekering en verdere lewe
  • Jan, Jannetje en hul jongste kind deur EJ Potgieter
  • Die Klein Johannes deur Frederik van Eeden
  • Animal Farm van George Orwell
  • Die Stad van die Blindes deur Jose Saramago

In 'n allegorie word abstrakte konsepte as persone voorgestel (Jaloesie, Dood, Deug, ens.); dan is dit ook 'n personifikasie. In die Middeleeue was allegorieë hoofsaaklik didakties van aard: konsepte kon as persone voorgestel word en dus beter verstaan ​​word.

Allegorie kom ook in die visuele kunste voor.

Christendom wysig

Daar is 'n verskil tussen allegoriese gedeeltes in die Bybel (soos die fabel van Jotam en die gelykenisse van Jesus) en die allegoriese interpretasie van historiese gedeeltes. Sommige gedeeltes in die Bybel is nie bedoel om geskiedskrywing te wees of geskik vir letterlike interpretasie nie. Veral in die Vroeë Kerk is die Ou Testament allegories geïnterpreteer. Geskiedskrywing is ook histories verduidelik. Voorbeelde is die verduideliking van die geskiedenis met die spioene by die prostituut Ragab in Jerigo; sy laat hulle met 'n rooi tou ontsnap. 'n Allegoriese verklaring is dat alle mense gered word deur in die rooi bloed van Christus te glo. Die probleem wat mense deesdae al hoe meer hiermee het, is dat dit nie reg laat geskied aan die oorspronklike bedoeling van die skrywer nie. Boonop word die liefde wat in die Bybelboek Hooglied beskryf word, dikwels verduidelik as Christus se liefde vir sy gemeente.

Selfs voor die Christendom na vore gekom het, het Jode in Alexandrië die Bybel allegories geïnterpreteer. Die vroeë Christene het hierdie Bybelse interpretasie gedeeltelik aangeneem, onder andere ter verdediging van die Christelike geloof en die gesag van die Ou Testament as behorende tot die Christelike kanon teen Marcion, die Gnostici en die nie-Christelike Jode. Origens het 'n drieledige sin van die Skrif bestaan, analoog aan die menslike liggaam: Die liggaam is die literêre sin van die teks, die siel is die morele sin van die teks, en die gees is die geestelike sin van die teks. Augustinus het later 'n vierde skriffrase bygevoeg: die eskatologiese een.

Die Nuwe-Testamentiese skrywers het ook van allegorie gebruik gemaak. 'n Allegoriese verklaring van die Bybel kan hier en daar in die Nuwe Testament gevind word, byvoorbeeld in 1 Korintiërs 10:4.

Sien ook wysig

Beeldspraak[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12]

Verwysings wysig

  1. ἀλληγορία, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  2. ἄλλος, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  3. ἀγορεύω, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  4. ἀγορά, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, in the Perseus Digital Library.
  5. Elliott, R. K. (1967). "Socrates and Plato's Cave". Kant-Studien. 58 (2): 138. doi:10.1515/kant.1967.58.1-4.137. S2CID 170201374.
  6. Lamberton, Robert (1986). Homer the Theologian: Neoplatonist Allegorical Reading and the Growth of the Epic Tradition. University of California Press. ISBN 9780520066076. JSTOR 10.1525/j.ctt1ppp1k.
  7. Calian, Florin George (2013), Dolealová, Lucie; Rider, Jeff; Zironi, Alessandro, eds., "'Clarifications' of Obscurity: Proclus' Allegorical Reading of Plato's Parmenides", Medium Aevum Quotidianum (Krems: Institut für Realienkunde des Mittelalters und der frühen Neuzeit): pp. 15–31, https://philpapers.org/rec/CALCOO, besoek op 2019-11-06 
  8. Kennedy, George A. (1999). Classical Rhetoric and Its Christian and Secular Tradition from Ancient to Modern Times (2nd uitg.). UNC Press. p. 142. ISBN 0-8078-4769-0. Besoek op 7 Augustus 2009.
  9. Jones, Alexander, red. (1968). The Jerusalem Bible (Reader's uitg.). Doubleday & Company. pp. 1186, 1189. ISBN 0-385-01156-3.
  10. Fortunatianus Aquileiensis (2017). Commentary on the Gospels: English translation and introduction (PDF). De Gruyter. p. XIX. doi:10.1515/9783110516371. ISBN 978-3-11-051637-1. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2022.
  11. Baum, L. Frank (2000). The Annotated Wizard of Oz: The Wonderful Wizard of Oz. Norton. p. 101. ISBN 978-0-393-04992-3.
  12. Cäcilia Rentmeister: The Muses, Banned From Their Occupations: Why Are There So Many Allegories Female? English summary from Kvinnovetenskaplig Tidskrift, Nr.4. 1981, Lund, Sweden as PDF. Retrieved 10.July 2011 Original Version in German: Berufsverbot für die Musen. Warum sind so viele Allegorien weiblich? In: Ästhetik und Kommunikation, Nr. 25/1976, S. 92–112. Langfassung in: Frauen und Wissenschaft. Beiträge zur Berliner Sommeruniversität für Frauen, Juli 1976, Berlin 1977, S.258–297. With illustrations. Full Texts Online: Cäcilia (Cillie) Rentmeister: publications

Sien ook wysig