Anna Enslin

Anna Enslin (28 September 1887, Tulbagh – 1976, Bloemfontein) was 'n Afrikaanse skrywer, stadsraadslid en onderburgemeester van Bloemfontein en lid van die Provinsiale Raad van die Vrystaat.

Anna Enslin.

Lewe en werk

Vroeë lewe en herkoms

Anna Retief is op 28 September 1887 op 'n wynplaas in die distrik Tulbagh gebore. Haar ouers was Piet en Magdalena Retief. Sy het haar skoolopleiding op Tulbagh en aan die Bloemhof-Seminarie op Stellenbosch ontvang, waarna sy 'n taalkursus aan die Universiteit Stellenbosch volg. Sy hou vanaf agttienjarige ouderdom skool op Heilbron in die Vrystaat, waar sy teen die voorskrifte van daardie tyd en met sterk teenstand van haar Skotse hoof Afrikaans vir haar leerlinge aanbied. Met die uitbreek van die Rebellie word sy dan voor die hof gedaag en eis die hoof dat sy uit haar werk geskors word. Sy wen die saak en bly in haar pos aan. In 1918 trou sy met die onderwyser Jan F. Enslin. Hy word later Sekretaris van Onderwys in die Vrystaat en dan Tegniese Adviseur van die Provinsiale Administrasie van die Vrystaat. Saam onderneem hulle in 1938 ’n reis van ses maande deur Europa, waar hulle eerstehands die opbou van die spanning voor die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog beleef.

Betrokkeheid by die gemeenskap

Sy was aktief betrokke in die gemeenskap en het verskeie termyne in die Bloemfonteinse stadsraad gedien, terwyl sy ook Lid van die Provinsiale Raad vir die kiesafdeling Bloemfontein-Wes was, die voormalige Verenigde Party-vesting van Gladys Steyn. 21 jaar lank verteenwoordig sy haar kiesafdeling in die Provinsiale Raad. In hierdie hoedanigheid is sy onder andere voorsitter van die Stadskomitee vir Openbare Gesondheid, die mark en Maatskaplike Welsyn. Sy is verantwoordelik vir die inisiatief vir die aanbou van die stadskouburg in Bloemfontein, waarvoor sy op allerlei maniere geld insamel. Sy verkoop onder andere ou koerante, ou bene en koeldrankbottels en aas ook alles wat te redde is in die vullishope van die stad vir hierdie kultuursaak. Ander projekte van haar is die bou van ’n kliniek vir bejaardes in haar kiesafdeling, die restourasie van die ou Presidensie, die bou van 'n moderne slagplaas en die stigting van kleuterskole vir die kinders van werkende vroue.

Latere lewe en sterfte

Vanaf 1949 tot 1950 is sy onderburgemeesteres van die stad. Sy en haar man het drie kinders gehad. Ná haar man se afsterwe vind sy ’n tuiste in die Mooihawe-tehuis vir bejaardes in Bloemfontein.

Haar sterfdatum is onbekend.

Skryfwerk

Haar eerste boek, Die Witbande kom, behandel die nagevolge van die Rebellie van 1914 op die samelewing.

Sy is veral bekend vir haar verhaal Kwart voor middernag, waarin sy die toestande in Europa net voor die Tweede Wêreldoorlog uitbeeld.

Middernag behandel drie geslagte van godsdienstige verdeeldheid, waarin Protestante ly onder die Rooms-Katolieke Kerk en sy aanhangers.

Sy skryf ook die roman Die wit slaaf en 'n onvoltooide bundel kortverhale onder die voorlopige titel Intrige.

Eerbewyse

'n Straat in Bloemfontein is na haar vernoem.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1943	Die Witbande kom
1945	Kwart voor middernag
1954	Middernag
1966	Die wit slaaf

Bronnelys

Boeke

• Antonissen, Rob: Kern en tooi. Nasou Beperk. Eerste uitgawe. Eerste druk. Elsiesrivier. 1963
• Nienaber, P.J.: Hier is ons skrywers! Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Eerste uitgawe. 1949
• Nienaber, P.J., Senekal, J.H en Bothma, T.C.: Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde. Afrikaanse Pers-Boekhandel. Tweede hersiene uitgawe. 1963

Tydskrifte en koerante

• Anoniem: Mense op die voorgrond. Die Transvaler. 15 Maart 1949.
• Anoniem: Op beddens van vlieë is hulle gemartel…. Die Volksblad. 6 Mei 1976.

Ongepubliseerde dokumente

• Enslin, Anna: Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN). Bloemfontein.