Annie Hofmeyr

Annie Hofmeyr (* 2 November 1899, Germiston –† 18 Januarie 1995, Stellenbosch) was ’n Afrikaanse skrywer van kultuurhistoriese werke oor die Wes-Kaap, genealogiese studies en ’n drama.

Lewe en werk

Herkoms en vroeë lewe

Anna Margaretha Hofmeyr is op 2 November 1899 op Elsburg in Germiston gebore. Haar vader was die prokureur George Morgan Hofmeyr (1867–1928) en haar moeder Anna Elizabeth de Vos (1869–1954).

As agtjarige verhuis sy saam met die gesin na Stellenbosch, waar haar vader die eerste registrateur van die destydse Victoria Kollege was en later Sekretaris van Unie-Onderwys word. Sy gaan skool aan Bloemhof Hoërskool in Stellenbosch, Pretoria Girls High School, Good Hope Seminary in Kaapstad en voltooi dan haar skoolloopbaan aan Hoër Meisieskool Bloemhof.

Verdere studie en loopbaan

Vanaf 1918 studeer sy aan die Universiteit van Stellenbosch en behaal in 1921 die Sekondêre Onderwysdiploma. In 1922 en 1923 gee sy skool op Smithfield in die Vrystaat.

Daarna studeer sy in 1924 en 1925 verder in Gemeenskapswerk in Amsterdam, Nederland. By haar terugkeer is sy tot 1929 as onderwyseres verbonde aan die Jongenskool op Stellenbosch.

Dan is sy tussen 1930 en 1936 ’n dosent aan die Friedenheim Kollege op Wellington, waar sy die kerklike maatskaplike kursus instel en later tot graadkursus uitbrei. Hierna verhuis sy weer terug na Stellenbosch, waar sy superintendente is van die Denneoord koshuis en haar moeder versorg tot dié se dood in Januarie 1954.

Hierna sluit sy vanaf 1954 by die plaaslike biblioteek aan as assistent en beklee hierdie posisie tot met 1959. Die Stellenbosse Heemkring, wat inligting en dokumente katalogiseer en bewaar, word onder haar leiding gestig en sy is vise-voorsitster van hierdie organisasie en ook vir etlike jare bestuurslid van die plaaslike tak van die Stigting Simon van der Stel.

Latere jare en sterfte

Ná baie jare diens as onderwyser, dosent en bibliotekaris tree sy in 1959 af en wend al haar tyd hierna aan skryf, hoofsaaklik aan die plaaslike geskiedenis. Vir veertig jaar bly sy in Die Laan in Stellenbosch en vanaf 1980 bly sy in Azaleahof, ’n tehuis vir bejaardes.

Sy is op 18 Januarie 1995 in Stellenbosch oorlede en skenk haar private dokumente aan die biblioteek van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat.

Skryfwerk

Historiese werke

Die meulsloot is die kleurryke geskiedenis van die molenwater en die koringmeule van ou Stellenbosch. Die skryf van Die meulsloot het tot gevolg dat die munisipaliteit die verwaarlosing van hierdie sloot ernstig opneem en dit pragtig restoureer met die oorspronklike klippe.

Die Laan en sy mense gaan oor een van die mooiste strate in die land, wat onder eikebome al langs die Eersterivier op die dorp loop. Die boek word ryklik geïllustreer met historiese foto’s, tekeninge en sketsplanne en interessante en insiggewende brokke sosiale geskiedenis en anekdotes word oral ingepas. Die publikasie van Die Laan en sy mense het tot gevolg dat hierdie straat nie in parkeerplek omskep word nie.

Van Riebeeckstraat, Stellenbosch (Noordekant) is ’n soortgelyke weergawe van hierdie straat.

Sy skryf ook twee familiegeskiedenisse, kompleet met geslagsregisters, in Van Erfurt na die Kaap – grepe uit die geskiedenis van die Beyers-familie en My Hofmeyr- en De Vos-familie, terwyl Kleinmond, toe en nou die geskiedenis van hierdie kusdorp weergee.

Oor ’n lang tydperk verskyn daar ook artikels van haar oor aspekte van Stellenbosch se geskiedenis in Eikestadnuus, die plaaslike weekblad.

Die geskiedenis van die Vroue Sendingbond is geskryf vir opvoering tydens die jubileum van die vroue Sendingbond wat in 1941 op Wellington gehou is en is eweneens didakties van aard.

Drama

Sy skryf die drama Uit die Groot Trek spesifiek vir die Voortrekker Eeufees van 1938. Dit beeld ’n gesprek uit tussen Oupa, Ouma en hulle kleinkinders in die jaar 1890, waar Oupa en Ouma hulle herinneringe aan die Groot Trek aan die kleinkinders oorvertel. Telkens word die gesprek onderbreek en word hulle vertellings op die verhoog uitgebeeld. Die tonele wat uitgebeeld word, is die afskeid van die Kaap, die inswering van Piet Retief, ’n oggend in die laer, ’n aand in die laer en skoolgaan in die laer. Daar is dus nie dramatiese konflik nie en die drama is eerder didakties van aard.

Publikasies

Werke wat uit haar pen verskyn sluit in:

Jaar	Publikasies
1938	Uit die Groot Trek
1941	Die geskiedenis van die Vroue Sendingbond
1967	Die meulsloot
1972	Van Erfurt na die Kaap – grepe uit die geskiedenis van die Beyers-familie
1982	Die Laan en sy mense
1985	Kleinmond, toe en nou
1990	Van Riebeeckstraat, Stellenbosch (Noordekant)
1993	My Hofmeyr- en De Vos-familie

 Bronnelys

Boeke

• Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk. Kaapstad. Elfde druk, 1970.
• HAUM. Stellenbosse Galery. HAUM-Uitgewers. Kaapstad en Pretoria, 1974.
• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica, Pretoria en Kaapstad. Tweede druk, 1984.
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1999.

Tydskrifte en koerante

• Anoniem. Mej. Annie steeds skrywer en navorser op 90. Die Burger, 3 November 1989.

Internet

• Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1989/11/03/7/7.html^{[dooie skakel]}

• Die Burger: http://m24arg02.naspers.com/argief/berigte/dieburger/1995/01/23/2/2.html^{[dooie skakel]}

Ongepubliseerde dokumente

• Hofmeyr, Annie. Kort lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein