Astrofotografie

Astrofotografie is die afneem van hemelliggame, ruimteverskynsels en dele van die naghemel. Die eerste foto van ’n hemelliggaam (die Maan) is in 1840 geneem, maar dit was eers teen die laat 19de eeu dat vooruitgang in tegnologie gedetailleerde stellêre fotografie moontlik gemaak het. Benewens die afneem van ’n groot verskeidenheid relatief nabygeleë voorwerpe soos die Maan, Son en planete, maak astrofotografie ook die afneem moontlik van voorwerpe wat onsigbaar vir die menslike oog is, soos dowwe sterre, newels en sterrestelsels. Dit word reggekry met behulp van lang beligtingstye omdat films en digitale kameras albei ligfotone oor hierdie lang tydperke kan vergader en weergee.

’n Foto van die Jagter se Belt, wat saamgestel is uit gedigitaliseerde swart-wit fotoplate wat deur rooi en blou filters afgeneem is, met ’n rekenaargesintetiseerde groen kanaal. Die plate is tussen 1987 en 1991 met behulp van die Samuel Oschin-teleskoop geneem.

Fotografie het professionele sterrekundige navorsing gerevolusioneer, met honderdduisende nuwe sterre en newels wat die mens nie met die blote oog kan sien nie wat afgeneem is en gelei het tot gespesialiseerde en al hoe groter teleskope, wat basies groot kameras is wat ontwerp is om lig op fotoplate te registreer. Astrofotografie het vroeër ’n belangrike rol gespeel in lugopnames en sterreklassifikasie, maar is mettertyd vervang deur meer gesofistikeerde toerusting en tegnieke wat spesifiek vir wetenskaplike navorsing ontwerp is, waarvan beeldsensors net een van die baie soorte sensors is.

Vandag is astrofotografie hoofsaaklik ’n afdeling van amateursterrekunde, waarmee mooi beelde verkry word eerder as wetenskaplike data. Amateurs gebruik ’n groot verskeidenheid toerusting en tegnieke.

Oorsig

Die groot Oschin Schmidt-kamera van 48" by die Palomar-sterrewag.

Op ’n paar uitsonderings na, gebruik astrofotografie lang beligtingstye omdat die films en digitale kameras albei ligfotone oor lang tydperke kan registreer. Die hoeveelheid lig wat op die film of toestel beland, word ook verhoog deur die vergroting van die deursnee van die objektieflens wat gebruik word. Stadsgebiede het baie ligbesoedeling, en toerusting vir astrofotografie is dikwels in verafgeleë plekke geleë om lang beligtingstye toe te laat sonder dat die film of toerusting deur dwaallig beïnvloed word.

Omdat die Aarde voortdurend roteer, roteer teleskope en ander sterrekundige toerusting in die teenoorgestelde rigting om die oënskynlike beweging van die sterre te volg. Dit word bereik met ’n monteervoetstuk om die hemelliggame in ’n sentrale posisie te hou terwyl die Aarde roteer. Om rotasiefoute uit te skakel, word ’n geselekteerde mikpunt in die oog gehou, gewoonlik ’n "gidsster", wat deur die hele beligting gesentreer gehou word. Soms, soos in die geval van komete, beweeg die voorwerp en die teleskoop moet dus heeltyd daarop gefokus bly. Dit is in die ou dae met die hand gedoen, maar deesdae kan dit met behulp van ’n rekenaarstelsel bereik word – in professionele sowel as amateurfotografie.

’n Foto met ’n beligtingstyd van twee minute van die komeet Hale-Bopp, wat geneem is met ’n kamera op ’n onbeweeglike driepoot. Die boom op die voorgrond is met ’n klein flitslig belig.

Astrofotografie was een van die vroegste soorte wetenskaplike fotografie en dit het feitlik van die begin af in subdissiplines vertak wat elk ’n spesifieke doel het, insluitende sterkartografie, astrometrie, sterreklassifikasie, fotometrie, spektroskopie, polarimetrie en die ontdekking van hemelliggame soos asteroïdes, meteore, komete, veranderlike sterre, novas en selfs onbekende planete. Daarvoor is dikwels spesiale toerusting nodig, soos teleskope wat vir presiese beelding, ’n groot sigveld of die registrasie van lig teen sekere golflengtes ontwerp is.

Astrofotografie vir amateurs

Astrofotografie is ’n gewilde stokperdjie onder fotograwe en amateursterrekundiges. Foto's van die naghemel kan met die mees basiese film- of digitale kameras geneem word. Vir eenvoudige sterspore is niks anders as ’n algemene driepoot nodig nie. ’n Groot verskeidenheid toerusting is vir basiese en gevorderde astrofotografie beskikbaar. Tuisgemaakte en aangepaste toerusting word ook dikwels gebruik.

Foto's kan met baie soorte toerusting geneem word, soos gewone en digitale enkellensreflekskameras, 35 mm-film, kommersieel vervaardigde ladinggekoppelde kameras (CCD's) vir die amateur- en professionele mark, videokameras en selfs webkameras wat vir lang beligtings aangepas is.

Gewone kleurfilm is lank vir astrofotografie gebruik, maar sedert die laat 1990's het amateurfotograwe nes professionele fotograwe oogeslaan na digitale landinggekoppelde astrofotografie. CCD's is sensitiewer as film, en korter beligtingstye is dus moontlik. Foto's kan met baie kort beligtingstye geneem word om ’n sintetiese lang beligtingstyd te skep. Digitale kameras het geen of min bewegende dele en die vermoë om van ver af met ’n infrarooi-afstandbeheerder of ’n rekenaar beheer te word, en dit beperk vibrasie. Eenvoudige digitale toestelle soos webkameras kan aangepas word om foto's te neem, selfs met lang beligtingstye. Digitale videokameras kan ook gebruik word. Daar is baie tegnieke en toerusting om digitale kameras, selfs mik-en-druk-kameras, aan teleskope te heg. Maatskapye bied nou ’n wye reeks kameras spesifiek vir astrofotografie aan, met die nodige harde- en sagteware.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Astrofotografie.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia