Auckland

Auckland [ˈɔːklənd] (Engels: Greater Auckland of Auckland Metropolitan Area; Māori: Tāmaki-makau-rau of Ākarana) op die Noordeiland van Nieu-Seeland is die grootste stedelike gebied in die eilandnasie. Met meer as 1,5 miljoen inwoners is 'n derde van die land se bevolking in Auckland saamgetrek. Die bevolkingsgroei van 1,6 persent, wat tussen Junie 2009 en Junie 2010 in Auckland aangeteken is, was volgens Statistics New Zealand die hoogste in die land. Die meeste nuwe aankomelinge in Nieu-Seeland vestig hulle in die metropolitaanse gebied van Auckland.

Auckland Tāmaki-makau-rau / Ākarana
Die stadshorison van Auckland
Bynaam: City of Sails
Ligging
Kaart van Nieu-Seeland	Die metropolitaanse gebied van Auckland
Basiese gegewens
Stigting:	1350 (Māori) 1840 (Europeërs)
Bevolking:	1 459 700 (30 Junie 2010)
Oppervlakte:	1 086 km²
Bevolkingsdigtheid:	1 344,1 inwoners/km²
Gemiddelde inkomste:	NZ$ 21 200 (2001)
Geografiese ligging:	36°51′S 174°47′O
Tydsone:	NSST (UTC+12) Somertyd: UTC+13
Internet:	aucklandnz.com
Administratiewe verdeling
Staat:	Nieu-Seeland
Administratiewe gewes:	Auckland
Distrikte:	Auckland City Papakura North Shore Waitakere (gedeeltelik) Manukau (gedeeltelik) Franklin-distrik (gedeeltelik) Rodney-Distrikt (gedeeltelik)
UN/LOCODE:	NZ AUK
NUTS-Region:	AU07

'n Uitsig oor Waitemata-hawe, met Waitakere City in die voorgrond, North Shore aan die linkerkant van die beeld, Auckland City en Rangitoto-eiland in die middel. In die verte: Hauraki Gulf met Great Barrier-eiland en die Coromandel-skiereiland

Die huidige stadsgebied is in 1840 deur goewerneur Hobson namens die Britse Kroon teen 'n prys van 55 pond goud asook 'n aantal komberse, hemde, musse, byle, ysterpotte, tabak, pype, 'n pakkie suiker, 'n sak meel en ander gebruiksgoedere van plaaslike Māori gekoop. Verdere ses pond goud is in die volgende jaar betaal. Plaaslike Māori het in ruil hiervoor 1 200 hektaar se grond afgestaan wat van Freemans Bay tot Parnell en landinwaarts tot Mount Eden gestrek het. Teen 2010 was dié grond NZ-$ 36 miljard werd. Volgens vele waarnemers is dit hoogs onwaarskynlik dat Māori, wat destyds nie vertroud was met westerse konsepte van grondbesit en -verkoop nie, sou ingestem het tot die permanente oordrag van grond aan Europeërs. Waarskynlik was hulle oortuig daarvan dat hulle – in ruil vir Europese goedere – 'n tydelike gebruiksreg aan Britse setlaars toegestaan het.

Die huidige City of Sails of Stad van Seile, soos Auckland dikwels genoem word, is op 'n smal landengte tussen twee natuurlike seehawens geleë – een aan die oostekant aan die Stille Oseaan, die ander aan die Tasmansee in die weste. Altesaam 63 onaktiewe vulkane verrys soos reusagtige miershope in die stadsgebied en dien vandag as groen, rustige eilande vir stadsbewoners. Op vulkaanheuwels soos Mount Eden (193 meter bo seevlak) en One Tree Hill (183 meter), wat 'n uitsig oor die stad en sy hawens bied, is parke aangelê asook museums en 'n sterrewag.

Buite die stadsentrum met sy wolkekrabbers het tipiese voorstede met houthuise ontstaan, en ook nywerhede is meestal aan die periferie van Auckland opgerig. 'n Groot aantal strande en parke dra by tot die hoë lewenskwaliteit van die snelgroeiende metropool. Nogtans het die stadsvaders min aandag aan moderne stadsbeplanning in hierdie uitgestrekte metropool geskenk. 'n Groot hawebrug met agt rylane, wat die noordelike met die suidelike voorstede verbind, is in 1959 opgerig. Auckland se eersterangse infrastruktuur met skole, universiteite en die wye spektrum van beroepsmoontlikhede het naas Europese en Asiatiese immigrante ook talle bewoners van Polinesiese eilande in die Stille Oseaan na Auckland gelok.

Auckland was een van die Nieu-Seelandse gasheerstede tydens die Rugbywêreldbeker 1987, Krieketwêreldbeker 1992, Rugbywêreldbeker 2011 en Krieketwêreldbeker 2015.

Geskiedenis

Vroeë geskiedenis en stadstigting

Die landengte tussen die Tasmansee en die Suidelike Stille Oseaan, wat deur die Māori Tāmaki genoem is, was tot in die 18de eeu 'n omstrede gebied, veral vanweë sy vrugbare vulkaniese landbougrond en sy strategiese ligging by die kruispunt van belangrike handelsroetes wat Northland, Waikato, Coromandel en die Bay of Plenty met mekaar verbind het. Baie van die eerste Māori-setlaars in Nieu-Seeland het hier aangedoen, en sommige stamme (iwi) het hulle hier van die vroegste tye af kom vestig. Vanaf die 18de eeu is die gebied deur Māori-hoof Kiwi Tāmaki en sy stam beheer.

Die Britse goewerneur Hobson het die nuutgestigte Europese nedersetting op die landengte na sy vroeëre kommandant Lord Auckland (1784–1849), die goewerneur-generaal van Oos-Indië, vernoem. Ná die ondertekening van die Verdrag van Waitangi in 1840 het Hobson besluit om die koloniale Britse regeringsetel na Auckland te verskuif, en vanaf 1842 het groter groepe Skotse immigrante hulle hier gevestig.

Een van hul voorlopers, John Logan Campbell (1817–1912), 'n boorling van Edinburg wat op 21-jarige leeftyd na Nieu-Seeland geëmigreer het, het hom as een van die eerste Europeërs in die gebied gevestig om met sy vennoot William Brown op 'n uitgestrekte plaas aan die voet van die One Tree Hill te boer. Hy word as die "Vader van Auckland" beskou en het in sy latere lewe deur die stigting van banke, versekeringmaatskappye en rederye en sy verkiesing tot burgemeester grootliks bygedra tot die vinnige groei van Auckland.

Behuisingskrisis

Behuising in Auckland is 'n kopseer nadat huispryse die hoogte ingeskiet het. Die tekort aan bekostigbare behuising het sommige gesinne reeds in ellende gedompel. Volgens nuusberigte is daar enkele strate in Suid-Auckland waar selfs motorhuise deur mense bewoon word wat nie meer formele behuising kan bekostig nie. Ander gesinne moet onder brûe of in skeepshouers slaap.

In Junie 2016 het die munisipale owerheid 'n program geloods waarvolgens huurders van sosiale behuising 'n toelae van tot NZ$5 000 (ZAR 53 300) ontvang sodra hulle na 'n minder digbevolkte streek verhuis.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Auckland.