Wikipedia

Biblioteekkatalogus

'n Biblioteekkatalogus is 'n register van alle bibliografiese items wat in 'n biblioteek of groep biblioteke voorkom, soos bv in takke van biblioteke op verskeie plekke. 'n Bibliografiese item kan enige inligtingsbron wees, bv. boeke, rekenaarlêers, grafika, modelle, kartografiese materiaal en kan as biblioteekmateriaal beskou word. Selfs 'n enkele roman in 'n bundel of 'n trilogie kan in die biblioteekkatalogus opgespoor word. Die biblioteekkatalogus is die gebruiker van die biblioteek se beginpunt om inligting in te samel.

Die kaartkatalogus in die Yale Universiteit se Sterling Memorial Biblioteek
Nog 'n foto van die SML kaartkatalogus
Die kaartkatalogus in Manchester Sentrale Biblioteek

Die kaartkatalogus was 'n bekende gesig vir biblioteekgebruikers vir baie jare, maar dit is effektief vervang deur die aanlyn openbare toegangskatalogus (OPAC). Sommige gebruikers verwys nog steeds na die aanlyn katalogus as 'n "kaartkatalogus". Sommige biblioteke met OPAC-toegang het steeds kaartkatalogusse , maar dit is nou slegs 'n sekondêre hulpbron en word selde opgedateer. Baie biblioteke wat hul fisiese kaartkatalogus behou, sal 'n kennisgewing uitstuur dat die kaartkatalogus opgedateer is. Sommige biblioteke het hul kaartkatalogus uitgefasseer ten gunste van die OPAC ten einde ruimte beskikbaar te stel wat vir 'n ander doel gebruik kan word soos bv. vir bykomende rakke. Die grootste biblioteekkatalogus ter wêreld is die WorldCat.org- unie-katalogus wat bestuur word deur die OCLC ,'n nie-winsgewende biblioteek-instelling, geleë in Dublin, Ohio. In Januarie 2016 het WorldCat.org meer as 360,000,000 katalogusrekords en meer as 2 miljard inskrywings gehad. [1]

Kaartkatalogus by Yale

Doel

wysig

Charles Ammi Cutter het die eerste definitiewe verklaring gemaak oor die doelstellings van 'n bibliografiese stelsel in sy Rules for a Printed Dictionary Catalog in 1876. [2] Volgens Cutter was daardie vereistes vir 'n katalogus die volgende:

1. Om 'n persoon in staat te stel om 'n boek te vind deur middel van:

  • die outeur
  • die titel
  • die onderwerp
  • die datum van publikasie

2. om te wys wat die biblioteek in voorraad het:

  • van 'n spesifieke outeur
  • oor 'n spesifieke onderwerp
  • in watter beskikbare literatuur

3. om die persoon te help in 'n keuse van 'n boek

  • volgens die bibliografiese uitgawe
  • volgens die literêre of toepaslike onderwerp

Hierdie doelwitte is nogsteeds herkenbaar in meer moderne definisies[3] wat in die 20ste eeu geformuleer is. Gedurende 1960/61 is Cutter se doelwitte hersien deur Lubetzky en die Konferensie oor Katalogisering Beginsels (CCP) in Parys. Die jongste poging om 'n biblioteek katalogus se doelwitte en funksies te beskryf, is met die Funksionele Vereistes vir die Bibliografiese Rekords (FRBR) van 1998 wat vier gebruiker take definieer: vind, identifiseer, kies, en verkry.

'n Katalogus help om as 'n voorraad of boekregister te dien van die biblioteek se inhoud. Indien 'n item (bv. 'n boek, 'n CD, 'n DVD, ens.) nie gevind kan word in die katalogus nie, kan die gebruiker voortgaan met haar/sy soektog by 'n ander biblioteek. Biblioteek diewe, wat die personeel of gereelde besoekers van die biblioteek kan wees, het ook dan die risiko om ontdek te word as 'n gelyste item in die katalogus, ontbreek op die rakke. Om hierdie risiko te verminder kan 'n dief ook die kataloguskaart wat die item beskryf , steel.[4]

Kataloguskaart

wysig

'n Kataloguskaart is 'n individuele inskrywing in 'n biblioteek katalogus met bibliografiese inligting, wat die skrywer se naam, titel van die boek, en selfs 'n benaderde ligging (op die boekrak) insluit. Die meganisering van die moderne era het uiteindelik die doeltreffendheid van die kaartkatalogusse gebring. Dit was ongeveer in 1780 dat die eerste kaartkatalogus verskyn het in Wene. Dit het die probleme opgelos van die strukturele katalogusse van marmer en klei uit die ou tye en ook die latere codex (handgeskrewe en gebinde) katalogusse wat klaarblyklik onveranderbaar was en wat dus hoë koste gehad het om 'n veranderende versameling te redigeer.[5] Die eerste kaarte wat gebruik is was moontlik Franse speelkaarte, wat in die 1700's, ongedruk aan die een kant was[6] In November 1789, het die anti-verchristeliking organisasie van Frankryk tydens die Franse Rewolusie boeke van godsdienstige huise en kerke begin versamel. Toe hierdie boeke in 'n nuwe stelsel van openbare biblioteke begin gebruik is, is 'n inventaris van al die boeke ingesluit. Die rugkant van die speelkaarte het die bibliografiese inligting vir elke boek bevat en hierdie inventaris het bekend geword as die "Franse Katalogisering-Kode van 1791".[7]

Engelse uitvinder Francis Ronalds het begin met gebruik van 'n katalogus van kaarte om sy groeiende boek versameling rondom 1815 te bestuur, wat as die eerste praktiese gebruik van die stelsel beskou word.[8][9] In die middel-1800's het, Natale Battezzati, 'n Italiaanse uitgewer, 'n kaart stelsel waarin kaarte wat inligting van die outeurs, titels en onderwerpe bevat het, vir boekhandelaars ontwikkel. Kort daarna het Melvil Dewey en ander Amerikaanse bibliotekarisse die kaartkatalogus begin saamstel weens die moontlikheid van groot uitbreiding. In sommige biblioteke is boeke gekatalogiseer volgens die grootte van die boek, terwyl ander biblioteke boeke volgens die skrywers se name georganiseer het.[10] Dit het dit moeilik gemaak om 'n boek te vind.

Die eerste uitgawe van die amptelike publikasie van die Amerikaanse Biblioteekvereniging, die "Library Journal", het dit duidelik gemaak dat die grootste probleme wat biblioteke in die gesig staar, die gebrek aan 'n gestandaardiseerde katalogus is en 'n instelling om 'n sentrale katalogus te administreer. In antwoord op die standaardiseringssaak, het die ALA 'n komitee saamgestel wat die 5-by-12 cm "Harvard College size" -kaarte, soos gebruik by Harvard en die Boston Athenaeum, aanbeveel het. In dieselfde verslag het die komitee egter ook voorgestel dat 'n groter kaart, ongeveer 7,5 by 12 cm verkieslik sal wees. Teen die einde van die negentiende eeu is slegs die groter kaart gebruik, hoofsaaklik omdat die kaartjie van 7.5-by-12-cm alreeds in die poswese vir poskaarte gebruik was.

Melvil Dewey het nie net die belangrikheid van gestandaardiseerde kataloguskaarte besef nie, maar het probeer om alle fasette van die biblioteek doelmatig te verbeter. Hy het 'n Voorrade Departement op die been gebring as deel van die ALA, wat later as 'n selfstandige maatskappy gefunksioneer het en die Biblioteek Buro genoem is. In een van sy vroeë verspreidings katalogusse het die buro daarop gewys dat "geen ander besigheid ingerig is met die uitsluitlike doel om biblioteke van voorraad te voorsien nie". Met die fokus op die masjiengesnyde indekskaarte en die laaie en kaste om hulle te bevat, het die Biblioteek Buro 'n spesialis meubelwinkel geword, wat tafels, stoele, rakke en vertoonkaste verkoop, asook datumstempels, koeranthouers, gaatjieponsers, papiergewigte, en feitlik enigiets anders wat 'n biblioteek moontlik kon benodig. Met hierdie een-stop inkopie diens, het Dewey in 'n groot behoefte vir biblioteke regoor die land voorsien. Eenvormigheid het so van biblioteek tot biblioteek versprei. [11]

Dewey en ander medewerkers het 'n nuwe stelsel ontwerp. Boeke is volgens onderwerp ingedeel, en dan volgens die outeur se van alfabeties gerangskik. Elke boek is 'n klasnommer toegeken wat die onderwerp en plek geïdentifiseer het. Die desimale punte verskillende afdelings van die klasnommer verteenwoordig. Die klasnommer op die kataloguskaart word op die rugkant van elke boek geskryf.[10] Gedurende hierdie tyd het die Amerikaanse Assistent-Bibliotekaris Esra Abbot in 1860 begin met die ontwerp van 'n kaartkatalogus wat maklik toeganklik was en die kaarte in orde kon hou Hy het die kaarte tussen twee houtblokke in volgorde geplaas. Hy het sy bevindinge in die Jaarlikse Verslag van die Biblioteek vir 1863 gepuliseer en dit is deur baie Amerikaanse biblioteke begin gebruik.[7] Die samestelling van die katalogus het in 1862 begin en binne die eerste jaar is 35,762 kataloguskaarte geskep. Die kataloguskaarte is 5 x 12cm volgens die Harvard-Kollege grootte. Een van die eerste take van die nuutgestigte American Library Association in 1876 was om standaarde vas te stel vir die grootte van die kaarte wat in Amerikaanse biblioteke gebruik moet word. Dit het die vervaardiging van die kaarte en die vervaardiging van kabinette gestandardiseer.[6] Die firma OCLC, wat lank die belangrikste verskaffer van die kataloguskaarte aan die wêreld se biblioteke was, het die laaste kaart op 1 Oktober, 2015 gedruk.[12]

In 'n fisiese katalogus is die inligting oor elke item op 'n aparte kaart geplaas, wat in die kataloguslaai geplaas word, afhangende van die tipe inligting. As dit 'n nie-fiksie-rekord was, sou Charles A. Cutter se klassifikasiestelsel die verbruiker help om die boek vinnig te vind. Cutter se klassifikasiestelsel is soos volg:

  • A, Algemene werke (ensiklopedieë, tydskrifte, gemeenskapspublikasies);
  • B-D, Filosofie, Sielkunde, Godsdiens;
  • E-G, Biografie, Geskiedenis, Geografie, en Reis;
  • H-K, Sosiale Wetenskappe, Regte;
  • L-T, Wetenskap en Tegnologie;
  • X, Filologie; Z, Boekkuns, Bibliografie.[13]

Hier is 'n voorbeeld van 'n kataloguskaart wat alfabeties in die Outeur-afdeling geliasseer sou word: 

 Arif, Abdul Majid.
               Politieke struktuur in 'n veranderende Pakistanse
             dorp / deur Abdul Majid Arif en Basharat Hafeez
             Andaleeb. - 2de uitgawe.  - Lahore   : ABC Press, 1985.
             xvi, 367p.   : siek. ; 22   cm.
               Sluit indeks in.
              ISBN 969-8612-02-5

Tipes

wysig
 
Voorbeeld van 'n kataloguskaart

Tradisioneel is daar die volgende tipes katalogusse:

  • Outeurkatalogus: 'n formele katalogus, alfabeties gerangskik volgens die name van die outeurs, redakteurs, illustreerders, ens.
  • Onderwerpkatalogus: 'n katalogus wat gerangskik is volgens die Onderwerp.
  • Titel katalogus: 'n formele katalogus, gerangskik alfabeties volgens die titel van die inskrywings.
  • Woordeboek katalogus: 'n katalogus waarin alle inskrywings (outeur, titel, onderwerp, reeks) in 'n enkele alfabetiese volgorde gerangskik word. Dit was die mees algemene vorm van kaartkatalogusse in Noord-Amerikaanse biblioteke voor die bekendstelling van die rekenaar-gebaseerde katalogus.[14]
  • Sleutelwoord katalogus: 'n vak katalogus, alfabeties gerangskik volgens 'n sleutelwoordstelsel.
  • Gemengde alfabetiese katalogussse: outeur / titel, of 'n outeur / titel / sleutelwoord katalogus in een alfabetiese volgorde gerangskik.
  • Sistematiese katalogus: 'n onderwerpkatalogus, gerangskik volgens sistematiese onderverdeling van onderwerpe. Ook bekend as'n Geklassifiseerde katalogus.
  • Rekordlys katalogus: 'n formele katalogus met inskrywings wat in die dieselfde volgorde as bibliografiese items op die rakke gerangskik is. Hierdie katalogus kan ook dien as die primêre inventaris vir die biblioteek.

Geskiedenis

wysig
 
'n Kaart katalogus in die Universiteitsbiblioteek van Graz

Die vroegste bibliotekarisse het reëls geskep vir die optekening van die besonderhede van die katalogus. Teen 700 v.C. het die Assiriërs ook die reëls van die Babiloniërs gevolg. In die sewende eeu v.C. het die Babiloniese Biblioteek van Assurbanipal waar Ibnissaru die bibliotekaris was,'n katalogus gehad waar kleitablette volgens onderwerp gerangskik is. Onderwerpkatalogusse was algemeen in gebruik en outeurkatalogusse was destyds onbekend. Die gereelde gebruik van die onderwerpskatalogusse dui daarop dat daar 'n praktykskode by vroeë katalogus bibliotekarisse was en dat hulle vasgestelde reëls vir onderwerp opdragte en die optekening van die besonderhede van elke item gevolg het. Hierdie reëls het doeltreffendheid deur konsekwentheid geskep. Die katalogusbibliotekaris het geweet hoe om elke item op te teken sonder om weer sy eie reëls elke keer te implementeer en die leser het geweet wat om te verwag met elke besoek. Die taak om die inhoud van biblioteke op te teken, was nie maar net 'n gewoonte of gebruik wat nagevolg is nie, dit was om aan die lesers inligting te gee oor die inhoud van die biblioteek. Die tradisie van oop stapels gedrukte boeke is maklik hanteerbaar vir moderne Amerikaanse biblioteekgebruikers, maar antieke biblioteke het stapels klei of paper boekrolle bevat wat moeiliker hanteer is.[5]

Die bibliotekaris, Gottfried van Swieten het die wêreld se eerste kaartkatalogus in 1780 bekendgestel wat as die model van die Imperial Biblioteek in Oostenryk gebruik is. [15]

Gedurende die vroeë moderne tydperk is biblioteke georganiseer onder leiding van die bibliotekaris in beheer. Daar was geen universele metode van organisering nie, dus is sommige boeke volgens taal of boekmateriaal gerangskik, byvoorbeeld, maar die meeste wetenskaplike biblioteke het herkenbare kategorieë soos filosofie, heiliges en wiskunde gehad. Die eerste biblioteek wat titels alfabeties onder elke onderwerp gerangskik het, was die Sorbonne biblioteek in Parys. Biblioteek katalogusse het ontstaan as manuskrip lyste, gerangskik volgens formaat (folio, kwarto, ens.) of in 'n lukrake alfabetiese rangskikking volgens die outeur. Voor die druk van die finale lys moes bibliotekarisse nuwe aanwinste in die kantlyne van die katalogus lys inskryf totdat 'n nuwe lys gedruk is. As gevolg van die aard van die skep van tekste in daardie tyd, kon die meeste katalogusse nie met die aanteken van nuwe aanwinste tred hou nie.[16]

Nadat die drukpers goed gevestig was, het streng katalogisering nodig geword as gevolg van die instroming van gedrukte materiaal. Gedrukte katalogusse, wat soms oordeboek katalogusse genoem is, is in die vroeë moderne tyd gepubliseer en wetenskaplikes buite'n biblioteek kon 'n idee kry van wat in die biblioteek beskikbaar was.[17] Afskrifte van hierdie gedrukte katalogusse in die biblioteek sou self soms leë bladsye bevat, waarop aangeteken kon word, of gebind word as notaboeke waarin papierstrokies ingebind is vir nuwe inskrywings. Strokies kon ook in karton of metaalbakkies gehou word, wat op die rakke gestoor is. Die eerste kaart katalogusse het in die laat 19de eeu verskyn na die standardisering van die 5 x 12 cm kaarte. Kaarte vir persoonlike liaseerstelsels, wat baie meer buigsaamheid gegee het, het teen die einde van die 20ste eeu as aanlyn toegangskatalogusse ontwikkel (sien hieronder). Dit het geleidelik meer algemeen geword, aangesien sommige biblioteke ander katalogus formate soos papierstrokies (los of in 'n gebinde vorm), en notaboeke geleidelik laat vaar het. Die begin van die Library of Congress se kaartkatalogusse in 1911 het gelei tot die gebruik van hierdie kaarte in die meeste Amerikaanse biblioteke. 'n Soortgelyke stelsel in die Verenigde Koninkryk is deur die Britse Nasionale Bibliografie van 1956[18] in gebruik geneem en is deur baie openbare en ander biblioteke aangeneem.

  • c. Sewende eeu v.C., die koninklike Biblioteek van Assurbanipal in Nineve het 30,000 kleitablette, in verskeie tale, volgens vorm gerangskik en volgens inhoud geliaseer. Assurbanipal het skrywers gestuur om werke in ander biblioteke binne die koninkryk te kopieer.[19]
  • c. Die derde eeu v.C., Pinakes deur Callimachus by die Biblioteek van Alexandrië was waarskynlik die eerste biblioteek katalogus.
  • 9de eeu: Biblioteke van die Karolingiese skole en kloosters gebruik 'n biblioteekkatalogusstelsel om boeke te rangskik en uit te leen.[20][21][22]
  • c. 10de eeu: Die Persiese stad van Shiraz se biblioteek het meer as 300 kamers en deeglike katalogusse gehad om tekste te vind wat in die stoor kamers van die biblioteek gehou is en wat elke moontlike onderwerp gedek het.[23]
  • c. 1246: Die biblioteek by Amiens Katedraal in Frankryk gebruik oproepnommers wat verband hou met die ligging van die boeke.[24]
  • c. 1542-1605: Die Mughul keiser Akbar was 'n vegter, sportman, en bekende katalogiseerder. Hy het 'n katalogus van die Imperial Biblioteek se 24,000 tekste gerangskik, en hy het die meeste van die tekste self geklassifiseer.[25]
  • 1595: Die Nomenclator van Leidse Universiteit Biblioteek verskyn, die eerste gedrukte katalogus van 'n institusionele biblioteek.
  • Renaissance-Era: In Parys, Frankryk was die Sorbonne Biblioteek een van die eerste biblioteke om titels in alfabetiese volgorde te lys gebaseer op die onderwerp waaronder hulle geresorteer het. Dit het 'n nuwe organiserings metode vir katalogusse geword.[26]
  • Vroeg 1600's: Sir Thomas Bodley het katalogisering in drie verskillende kategorieë verdeel: Geskiedenis, poëdie, en filosofie.[27]
  • 1674: Thomas Hyde se katalogus vir die Bodleian Biblioteek.
  • 1791: Die Franse Katalogisering-Kode van 1791[28]
  • 1815: Thomas Jefferson verkoop sy persoonlike biblioteek aan die Amerikaanse regering om die Library of Congress te stig. Hy het sy biblioteek georganiseer deur Francis Bacon se liasering van kennis aan te pas, spesifiek deur gebruik te maak van Geheue, Verstand, en Verbeelding as sy drie areas, wat dan in 44 onderafdelings verdeel is.

Strout het meer oor die vroeë geskiedenis van die biblioteekkatalogusse versamel in 1956.[29]

Rangskikking

wysig
 
'n Bibliotekaris by die kaartkatalogus van 'n senior hoërskool in New Ulm, Minnesota (1974)

In 'n titelkatalogus kan 'n mens twee rangskikkings volgordes onderskei:

  • In die grammatikale rangskikkingsvolgorde (wat hoofsaaklik in ouer katalogusse gebruik word) is die belangrikste woord van die titel die eerste rangskikkingswoord. Die belangrikheid van 'n woord word bepaal deur grammatikale reëls, byvoorbeeld, die eerste selfstandigenaamwoord word as die belangrikste woord beskou.
  • In die meganiese rangskikkingsvolgorde is die eerste woord van die titel die eerste rangskikkingswoord. Die meeste nuwe katalogusse gebruik hierdie rangskikking, maar bevat nog elemente van die grammatikale rangskikkingsvolgorde: hulle ignoreer lidwoorde soos "die" en "'n" aan die begin van die titel.

Die grammatikale rangskikkingsvolgorde het die voordeel dat die belangrikste woord van die titel dikwels ook 'n goeie sleutelwoord is, en dit is die woord wat die meeste gebruikers onthou wanneer hulle geheue hulle in die steek laat. Dit het egter die nadeel dat kennis van grammatikale reëls nodig is, sodat slegs kundige gebruikers die katalogus kan gebruik sonder hulp van 'n bibliotekaris.

In sommige katalogusse word persone se name gestandariseer (d.w.s. die naam van die persoon word altyd gekatalogiseer en gerangskik in 'n standaard vorm) al verskyn dit anders in die biblioteekmateriaal. Hierdie standardisering word bereik deur 'n proses genaamd outoriteitsbeheer. Eenvoudig gestel word outoriteitsbeheer gedefinieer as die vestiging en instandhouding van konsekwente vorms van terme – soos name, vakke, en titels – om as opskrifte in bibliografiese rekords gebruik te word.[30] 'n Voordeel van die outoriteitsbeheer is dat dit makliker is om die vraag te beantwoord op (Watter werke van outeur het die biblioteek in voorraad?). Aan die ander kant, kan dit moeiliker wees om die vraag te beantwoord (Het die biblioteek enige spesifieke materiaal?) byvoorbeeld as die materiaal die skrywer se van gee maar nie die spesifieke naam nie (J.Smith, kan of John Smith of Jack Smith wees).

Vir sommige werke kan selfs die titel gestandaardiseer word. Die tegniese term vir hierdie is eenvormige titel. Byvoorbeeld, vertalings en heruitgawes word soms onder hul oorspronklike titel gesorteer. In baie katalogusse word dele van die Bybel gerangskik onder die standaardnaam van die boek(e) wat hulle bevat. Die toneelstukke van William Shakespeare is nog 'n voorbeeld van die rol wat 'n eenvormige titel in die biblioteekkatalogus speel.

Verwarring kan by alfabetiese rangskikking van inskrywings ontstaan. Enkele voorbeelde:

  • Sommige tale het rangskikkingsgebruike wat verskil van die taal van die katalogus. Byvoorbeeld, sommige Nederlandse katalogusse sorteer IJ as Y. Behoort 'n Engelse katalogus hierdie gebruik volg? En moet 'n Nederlandse katalogus dieselfde woorde as nie-Hollandse woorde sorteer?
  • Sommige titels bevat getalle, byvoorbeeld 2001: 'n Space Odyssey. Moet hulle as getalle gerangskik word, of uitgespel word soos Twee duisend en een ? (Boektitels wat begin met nie-syfer-nie-alfabetiese tekens soos # 1, is ook baie moeilik om te rangskik. Boeke wat uitspraaksimbole in die eerste letter het, is 'n soortgelyke maar veel meer algemene probleem; die verband van die eerste woord van die titel tot die res van die titel is standaard, maar die uitspraak van die woord kan die betekenis van die woorde verander. )
  • de Balzac, Honore of Balzac, Honore de ? Ortega y Gasset, José of Gasset, José Ortega y ? (In die eerste voorbeeld is "de Balzac" die wettige en kulturele van die naam, en om die name te skei sal net so verwarrend wees soos om byvoorbeeld 'n boek oor tennis onder "-enroe, John Mac-" te rangskik. In die tweede voorbeeld is kultureel en wetlik die laaste naam "Ortega y Gasset" wat soms net as "Ortega" verkort word as die van; dit sal kultureel foutief wees om die name te skei volgens die standaarde van die skrywer se kultuur. Sien ook skrywers soos Sun Tzu , waar in die outeur se kultuur die van tradisioneel eerste geskryf word, en dus is die 'familienaam' of wat ons as die van ken, inderdaad die persoon se eerste naam is.

In 'n onderwerpskatalogus moet 'n mens besluit watter klassifikasiestelsel gebruik moet word. Die katalogiseerder kies toepaslike onderwerpsopskrifte vir die bibliografiese item en 'n unieke klassifikasienommer (soms bekend as 'n "klasnommer") wat nie net vir identifikasie gebruik word nie, maar ook vir die doeleindes van plasing op rakke. Dit word gedoen om items met soortgelyke onderwerpe naby mekaar te plaas, wat biblioteekgebruikers help om inligting te vind in soortgelyke bronne, wat so dikwels in hul soekproses voordeel kan trek uit toevallige inligting wat hulle op hierdie wyse vind.

Aanlynkatalogusse

wysig
 
Dynix , 'n vroeë maar gewilde en duursame aanlyn katalogus
 
Die Kaartafdeling, Verenigde State se Library of Congress , 1910's of 1920's

Aanlyn katalogisering met behulp van stelsels soos die Dynix sagteware[31] wat in 1983 ontwikkel is en algemeen gebruik is tot in die laat 1990's,[32] het die bruikbaarheid van katalogusse aansienlik verbeter, te danke aan die opkoms van MARC standaarde ('n akroniem vir MAchine Readable Cataloging) in die 1960's.[33]

Reëls vir die opstel van MARC katalogusrekords sluit nie net formele katalogisering reëls in soos Anglo-Amerikaanse Katalogisering Reëls, tweede uitgawe (AACR2),[34] Resource Description and Access (ADT)[35] maar ook reëls spesifiek vir MARC, beskikbaar vanaf beide die VSA Library of Congress en die OCLC, die Online Computer Library Center wêreldwye instansie WorldCat saamstel en onderhou.[36]

MARC is oorspronklik gebruik om die skepping van fisiese kataloguskaarte te outomatiseer, maar sy gebruik het ontwikkel tot 'n direkte toegang tot die MARC rekenaar lêers tydens 'n soektog proses.[37]

OPACs het die gebruik van tradisionele kaart formate vervang, omdat:[38]

  1. Die aanlyn katalogus hoef nie fisies gerangskik te word nie. Die gebruiker kan die outeur, titel, sleutelwoord of sistematiese rangskikkingsvolgorde aktief kies.
  2. Die meeste aanlyn katalogusse vergemaklik die soek na enige woord in 'n titel of ander veld, en help so op meer maniere om 'n rekord te vind.
  3. Baie aanlyn katalogusse gebruik skakels tussen verskeie variante van 'n skrywer se naam.
  4. Die uitskakeling van papierkaarte het die inligting toegankliker gemaak vir baie mense met gestremdhede, soos gesiggestremdes , rolstoelgebruikers en diegene wat ly aan muf allergieë of ander papier- of bouverwante probleme.
  5. Fisiese stoorplek word aansienlik verminder.
  6. Opdatering is meer doeltreffend.

Sien ook

wysig
  • Anglo-American Cataloguing Rules (AACR)
  • Katalogisering
  • Samestelling
  • Dewey Desimale Klassifikasie
  • Dialcat
  • Dynix
  • International Standard Bibliographic Description (ISBD)
  • Nomenklatuur
  • Sosiale katalogisering toepassings
  • Unie katalogus

Verwysings

wysig
  1. ↑ A global library resource.
  2. ↑ Public Libraries in the United States of America then History, Condition, and Management. 1876.
  3. ↑ What Should Catalogs Do? / Eversberg (5 Maart 2016).
  4. ↑
    Vennard, Martin (24 April 2013) Die vreemde verhaal van die gesteelde boeke, BBC News
  5. ↑ 5,0 5,1 "EBSCOhost Login" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2019. Besoek op 8 Februarie 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 Paper machines, http://openlibrary.org/books/OL25075524M/Paper_machines 
  7. ↑ 7,0 7,1 Evolution of the Library Card Catalog.
  8. ↑ James, M.S. (1902). "The Progress of the Modern Card Catalog Principle". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  9. ↑ Ronalds, B.F. (2016). Sir Francis Ronalds: Father of the Electric Telegraph. London: Imperial College Press. ISBN 978-1-78326-917-4.
  10. ↑ 10,0 10,1 Schifman, Jonathan (2016). "How the Humble Index Card Foresaw the Internet" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Februarie 2020.
  11. ↑ The Library of Congress, The Library of Congress (2017). The Card Catalog: Books, Cards, and Literary Treasures. California: Chronicle Books LLC. pp. 84, 85. ISBN 9781452145402.
  12. ↑ author-replicator. OCLC prints last library catalog cards.
  13. ↑
    Murray, Stuart (2009). Die Biblioteek: 'n Geïllustreerde Geskiedenis. New York: Skyhorse Publiseer. p. 205.
  14. ↑ Wiegand, Wayne; Davis, Donald G., Jr. (1994). Encyclopedia of Library History. Garland Publishing, Inc. pp. 605–606. ISBN 0824057872.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  15. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Gottfried_van_Swieten
  16. ↑ Murray, pp. 88-89.
  17. ↑ (1) Radcliffe, John Bibliotheca chethamensis: Bibliothecae publicae Mancuniensis ab Humfredo Chetham, armigero fundatae catalogus, exhibens libros in varias classas pro varietate argumenti distributos; [begin deur John Radcliffe, het voortgegaan deur Thomas Jones]. 5 vols. Mancuni: Harrop, 1791-1863. (2) Wright, C. T. Hagberg & Purnell, C. J. Katalogus van die Londen Biblioteek, St James se Square, Londen. 10 vols. Londen, 1913-55. Sluit In: Die Aanvulling: 1913-20. 1920. Aanvulling: 1920-28. 1929. Aanvulling: 1928-53. 1953 (in 2 dele). Onderwerpindeks: (Vol. 1). 1909. Vol. 2: Toevoegings, 1909-22. Vol. 3: Toevoegings, 1923-38. 1938. Vol. 4: (Aanbouings), 1938-53. 1955.
  18. ↑ Walford, A. J., red. (1981) Walford se Bondige Gids tot die Verwysing Materiaal. Londen: Biblioteek Vereniging; p. 6
  19. ↑ Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. New York: Skyhorse Publishing. p. 9. ISBN 978-1-61608-453-0.
  20. ↑ Schutz, Herbert (2004). The Carolingians in Central Europe, Their History, Arts, and Architecture: A Cultural History of Central Europe, 750–900. BRILL. pp. 160–162. ISBN 90-04-13149-3.
  21. ↑ Colish, Marcia L. (1999). Medieval Foundations of the Western Intellectual Tradition, 400–1400. Yale University Press. p. 68. ISBN 978-0-300-07852-7.
  22. ↑ Lerner, Fred (1 Februarie 2001). Story of Libraries: From the Invention of Writing to the Computer Age. A&C Black. p. 48. ISBN 978-0-8264-1325-3.
  23. ↑ Murray, p. 56
  24. ↑ Joachim, Martin D. (2003). Historical Aspects of Cataloging and Classification. Haworth Information Press. p. 460. ISBN 978-0-7890-1981-3.
  25. ↑ Murray, pp. 104-105
  26. ↑ Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. New York: Skyhorse Publishing. p. 88. ISBN 978-1-61608-453-0.
  27. ↑ Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. New York: Skyhorse Publishing. p. 128. ISBN 978-1-61608-453-0.
  28. ↑ "Origins of the Card Catalog – LIS415OL History Encyclopedia". 15 Desember 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Desember 2012.
  29. ↑ Strout, R.F. (1956). "The development of the catalog and cataloging codes" (PDF). 26 (4): 254–75. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 2 April 2015. Besoek op 8 Februarie 2019. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  30. ↑ "Authority Control". Dictionary.com Unabridged. (2017). 
  31. ↑ "Dynix, automation and development at Napier Polytechnic". Program: electronic library and information systems. 25 (2): 91. 1991. doi:10.1108/eb047078.
  32. ↑ Automation Systems Installed [{{{1}}} Geargiveer] op Wayback Machine Counting by Library organizations.
  33. ↑ "MARC21 as Data: A Start". The Code4Lib Journal (14).
  34. ↑ "AACR2" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Maart 2020.
  35. ↑ "Archived copy". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Oktober 2019. Besoek op 8 Februarie 2019.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  36. ↑ WorldCat facts and statistics.
  37. ↑ Avram, Henriette D. (1975). MARC, its history and implications. Washington D.C.: Library of Congress. pp. 29–30. ISBN 0844401765. Besoek op 17 Januarie 2019.
  38. ↑ "From Card Catalogue to Web OPACs". DESIDOC Bulletin of Information Technology. 26 (2): 41–47. Maart 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Februarie 2016. Besoek op 17 Januarie 2019.

Bronne

wysig
  • Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. Chicago: Skypoint Publishing. ISBN 1602397066.

Verdere leeswerk

wysig
  • Joudrey, Daniel N .; Taylor, Arlene G .; Miller, David P. (2015). Inleiding tot katalogisering en klassifikasie (11de uitg.). Santa Barbara, CA: Biblioteke Onbeperk / ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-856-4.
  • Chan, Lois Mai (2007). Katalogisering en klassifikasie: 'n inleiding (3de uitg.). Lanham: Vogelverschrikker Pers. ISBN 0810860007.
  • Morelon, Régis; Rashed, Roshdi, Encyclopedia of the History of Arabic Science, Routledge, ISBN 0-415-12410-7 
  • Biblioteek van Kongres (2017). Die Kaartkatalogus: Boeke, Kaarte en Literêre Treasures. Kroniekboeke. ISBN 978-1452145402 .
  • Svenonius, Elaine (2009). Die intellektuele basis van inligting organisasie (1ste MIT Pers pbk. Ed.). Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN 9780262512619.
  • Taylor, Archer (1986) Boekkatalogusse: hul rasse en gebruike ; 2de ed., Inleidings, regstellings en byvoegings deur WP Barlow, Jr. Winchester: St Paul's Bibliographies (Uitgawe: Chicago: Newberry Library, 1957)
  • Hanson, James CM Katalogusreëls; outeur en titelinskrywings (Chicago: American Library Association. 1908)

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblioteekkatalogus&oldid=2444654"