Wikipedia

Changuion

Nederlandse-, Franse- en Suid-Afrikaanse familienaam

Changuion is 'n Nederlandse-, Franse- en Suid-Afrikaanse familie waarvan 'n lid in 1815 tot die Nederlandse adel verhef is.

Die familiewapen van François Daniël Changuion (1766-1850) en sy nageslag.

Geskiedenis

wysig

Die familienaam "Changuion" (uitspraak: ​[ʃɑ̃ɡɥijɔ̃]) kon oorspronklik "Champguyon" gewees het en is moontlik afgelei van die gelyknamige kommune Champguyon in Marne, Frankryk.[1] Een van die eerste historiese vermeldings van die familienaam het in 1562 plaasgevind tydens die bloedbad van Wassy, 'n dorp in die ou Franse provinsie van Champagne. 'n Voorvader, Pierre Changuion, is naamlik hier genoem as een van die Protestantse of Hugenote kerkgangers wat deur Rooms Katolieke aangeval is.[2] Enkele dekades na hierdie gebeurtenis het van Pierre se familielede na Vitry-le-François verhuis.[3] Die Changuion familiewas lede van die bourgeoisie en vele van hulle het na die herroeping van die Edik van Nantes in 1685, en weens die gepaardgaande godsdienstige vervolgings, besluit om Frankryk te verlaat. Hulle het hul toe gevestig in die naburige Protestantse lande.[4] Vandag is daar nog enkele Changuions wat woon in die streek van Frankryk waar die familie oorspronklik vandaan gekom het.

Een van die Nederlandse takke van die Changuion familie, waaruit die Suid-Afrikaanse tak ook dan kom, het voortgevloei uit 'n seun van bogenoemde Pierre Changuion, ook genoem Pierre wat in 1634 in Wassy begrawe is. 'n Kleinseun van laasgenoemde Pierre, genaamd Daniel Changuion, is in 1630 in Wassy gebore en het hom in Vitry-le-Francois gevestig waar hy 'n handelaar was. Na die herroeping van die Edik van Nantes het Daniel Changuion hom saam met sy seun, Jean wat omstreeks 1660 in Vitry gebore is, in Halle (Saale) in Duitsland gevestig.[5] Een van Jean Changuion se seuns, François (1694-1777) is in Frankfurt (Oder) in 1694 gedoop en het omstreeks 1717 na Amsterdam verhuis waar hy 'n poorter ('n burger wat oor stadsregte beskik het) en boekverkoper was. In 1724 het hy 'n drukkery, wat baie suksesvol sou word, in Amsterdam opgerig.[6] Sy kleinseun François Daniël (1766-1850) is op 16 September 1815 tot die Nederlandse adel verhef weens sy rol as sekretaris van die voorlopige regering van Nederland (die Driemanskap onder Van Hogendorp) in 1813.[7] Danksy sy rol as sekretaris geld hy as een van die grondvester van die Koningryk van Nederland.[8] Deur sy verheffing tot die adel is F.D. Changuion en sy nakomelinge gemagtig om die predikaat van jonkheer en jonkvrouw te gebruik. (As 'n lid van die adel is hy ook die reg gegee om 'n kroon in die helmteken van sy familiewapen[9] te gebruik.)

In 1823 is F.D. Changuion in absentia deur 'n hof skuldig bevind aan bedrog. Twee jaar later, in 1825, is daar in Nederland vir die eerstemaal 'n lys saamgestel van die persone wat tot die adel behoort. Slegs F.D. Changuion se kinders wat voor 27 Februarie 1823 (die datum van sy vonnis) gebore is, en nie hyself nie, is op hierdie lys genoem.[10][11] Hierdie kinders het deel van die adel gebly, en kon dus hul adeldom laat toekom aan hul afstammelinge.[12][13] Dit is ook die standpunt van die Hoge Raad van Adel in Nederland.[14]

Briët voer in 2019 aan dat daar nooit 'n besluit geneem is wat impliseer dat Changuion onthef is van sy status as adellike nie. Bowendien berus skrapping uit die adel nie op enige regsreëls of ander regsgronde nie, aldus Briët.[15] Briët se mening word nie deur almal gedeel nie. In die algemeen beskou, word F.D. Changuion na 1825 nie meer as lid van die Nederlandse adel gesien nie.[16]

Een van François Daniël se seuns, Antoine Changuion (1803-1881), het in 1831 na Suid-Afrika verhuis om 'n professoraat op te neem aan die Zuid-Afrikaansch Athenaeum[17][18] (gestig in 1829, later bekend as die Suid-Afrikaanse Kollege en tans as die Universiteit van Kaapstad).

'n Ander Nederlandse tak van die familie het voortgevloei uit 'n ander seun van Pierre Changuion na wie hierbo verwys is by die bloedbad van Wassy.[5] Hierdie tak het hulle direk in Leiden in Nederland gevestig nadat hulle Wassy in 1686 verlaat het. Daar het hulle in die tekstielbedryf betrokke geraak. Hierdie tak van die familie sou uiteindelik advokaat, skrywer en administrateur Pierre-Jean Changuion (1763-1820) voortbring, wie in 1804 as goewerneur van die Kolonie van Curacao en Onderhorighede aangestel is.[19] In die negentiende eeu het hierdie tak uitgesterf.

Wapen

wysig

Die familiewapen word beskryf as, in blou, 'n moorkop van natuurlike kleur, vergesel bo van twee goue vlammende sterre en onder van 'n silwer sekelmaan. Vir die adellike tak, 'n halfaansiende helm met 'n kroon van drie blare en twee pêrels. Dekklede: blou gevoer met goud. Helmteken: 'n ster van die skild. Wapenspreuk: Zèlé pour la Foi et le Roi (Ywer vir geloof en die koning) in swart letters op 'n wit lint.[20]

Volgens een eeue-oue familie-oorlewering is die vlugtende Changuions tydens die godsdienstige vervolging deur Moslems verskuil. Om die Moslems te vereer en te bedank, is 'n moorkop ('n heraldiese simbool vir 'n Moslem) in die familiewapen aangebring. 'n Ander bron vermeld dat die moorkop moontlik spruit uit die tyd van die Kruistogte.[21]

Enkele afstammelinge

wysig
  • François Changuion (1694-1777), poorter, boekverkoper en uitgewer te Amsterdam.[22]
    • François Changuion (1727-na 1776), raadslid van die hof van geregtigheid te Essequibo (toe 'n deel van 'n Nederlandse kolonie en nou die Koöperatiewe Republiek Guyana) asook president van die weeskamer, kommandeur van Essequibo, kleinburger van Deventer.[23][24]
      • Jonkheer dr. François Daniël Changuion (1766-1850), lid van Leiden se vroedskap (stadsraad) asook munisipale amptenaar, sekretaris van die voorlopige regering (die Driemanskap onder Van Hogendorp) in 1813, kommissaris-generaal van Britse troepe, Nederland se eerste gesant na die Verenigde State van Amerika, verhef tot die Nederlandse adel in 1815, nie vermeld in die lys van adellikes uit 1825 nie.[25][20]
        • Jonkvrouw Louise Anne Changuion (1802-1872).[26] Na die dood van beide haar ouers het sy haar by haar broer A.N.E. Changuion in Kaapstad aangesluit. Sy het saam met hom, sy vrou en twee dogters na Europa teruggekeer in 1865.
        • Prof. jonkheer dr. Antoine Nicolas Ernest Changuion (1803-1881), hoogleraar te Kaapstad, baie produktiewe skrywer op teologiese en literêre gebied; hy het nege kinders gehad en hieruit stam 'n uitgebreide nageslag wat tot die Nederlandse adel behoort.[27][28][29] Al die Changuions wat vandag vanuit Suid-Afrika afkomstig is, stam af van sy seun Louis Annes Changuion (1840-1910). 'n Tak van A.N.E. Changuion se nakomelinge, naamlik die nageslag van sy seun Abraham Arnoldus Faure Changuion (1835-1877), het hulle familienaam na Chanquin verander.[30]
          • Jonkheer Francois Daniel Changuion (1833-1877), vertaler en skoolhoof.
          • Jonkheer Abraham Arnoldus Faure Changuion (1835-1877),[31] voorvader van die Chanquins van Suid-Afrika.
          • Jonkvrouw Susanna Magdalena Changuion (1836-1873), eggenote van dr. Jan Willem Gerbrand van Oordt (1826-1904) en moeder van Johan Frederik van Oordt (D'Arbez).
          • Jonkheer Louis Annes Changuion (1840-1910),[32] landmeter te Robertson en die voorvader van die Changuions van Suid-Afrika.
            • Jonkheer Antoine Nicolas Ernest Changuion (1865-1945), boukundige en kontrakteursmaatskappy-eienaar.
            • Jonkheer Francois Daniel Changuion (1874-1955), onderwyser.
            • Jonkheer Louis John Stanley Changuion (1875-1960), kontrakteursmaatskappy-eienaar en boer.
            • Jonkheer Abraham Arnoldus Faure Changuion (1878-1970), vernikkelaar.
          • Jonkheer Laurent Ernest Changuion (1842-1917), onderwyser.
          • Jonkheer Jean Pierre Edouard Faure Changuion (1844-1910), sekretaris van die Uitvoerende Raad van die Oranje Vrijstaat, lid van die Volksraad van die Zuid-Afrikaansche Republiek, vrederegter te Piet Retief en boer.
          • Jonkvrouw Henrietta Wilhelmina Changuion (1847-1918), eggenote van Gustav Franz Ludwig Benno Schwabe (1841-1907) van Basel, Switserland.[33]
  • Dr. Pierre Changuion (1700-1758),[34] raadsheer van Brabant en van Overmaas, in 1741 benoem tot hoofregter van die feudale hof van Brabant.
    • Dr. Paul Changuion (1733-1804),[35] raadsheer en later stadsklerk van Vlissingen, in 1774 aangewys as stadsklerk van Middelburg.
      • Dr. Pierre-Jean Changuion (1763-1820), sekretaris van die hof van Holland tot 1795, daarna lid van geregshof van Den Bosch en van Breda, van 1804 tot 1807 goewerneur van die Kolonie van Curacao en Onderhorighede wat in daardie jaar deur Brittanje oorgeneem word, terug in Nederland ter dood veroordeel weens die verlies van Curacao maar sy vonnis word versag. In 1814 in sy eer herstel deur Willem I en benoem tot griffier by die regsbank van Goes, en in 1816 aangewys as raad-fiskaal in die hof van politie (Politieke Raad) te Suriname en word in 1817 sekretaris van hierdie hof.[36]

Verwysings

wysig
  1. ↑ Di Paola, Maria Teresa (2018). "François Changuion, 'à la tête de Juvenal' in the Strand". Huguenot Society Journal, 31: 34-48.
  2. ↑ Haag, Eugene et Emile (1881). La France Protestante, 3. Paris. pp. 1065-1075.
  3. ↑ Di Paola, Maria Teresa (2018). "François Changuion, 'à la tête de Juvenal' in the Strand". Huguenot Society Journal, 31: 34-48.
  4. ↑ Haag, Eugene et Emile (1881). La France Protestante, 3. Paris. pp. 1065-1075.
  5. ↑ 5,0 5,1 Bönhoff, J.G.R.H. (1914). Verzameling van aantekeningen betreffende geslachten, waaruit voorouders van Cathinca Ida Cornélie Bönhoff zijn voortgekomen. Vol. II, "Aantekeningen betreffende het geslacht Changuion". Tiel, Nederland.
  6. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. pp. 39-41.
  7. ↑ Molhuysen, P.C. en P.J. Blok (reds.) (1918), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4. Leiden, Nederland: A.W. Sijthoff’s Uitgevers Maatschappij. pp. 411-412.
  8. ↑ Boddaert, Dolph (2021). De familie Changuion. Ten onrechte betwist adeldom. Nederlandse Adelsvereniging Nieuwsbrief, Zomer: 11.
  9. ↑ Schimmelpenninck van der Oije, Coen, Egbert Wolleswinkel, Jos van den Borne en Conrad Gietman (2014). Wapenregister van de Nederlandse Adel. Hoge Raad van Adel. Zwolle, Nederland: WBOOKS. pp. 220-221.
  10. ↑ Wetten en besluiten betrekkelijk den adel en het Koningrijk der Nederlanden (1839), p. 27.
  11. ↑ Boddaert, Dolph (2021). De familie Changuion. Ten onrechte betwist adeldom. Nederlandse Adelsvereniging Nieuwsbrief, Zomer: 11-12.
  12. ↑ N'ederland's Adelsboek, 100. Hilversum, Nederland: Uitgeverij Verloren. 2024. pp. 28-29.
  13. ↑ Briët, C.P. (2019). "Jhr. mr. François Daniël Changuion (1766-1850), de man van 1813, opnieuw beschouwd". De Nederlandsche Leeuw, CXXXVI: 40-77.
  14. ↑ Boddaert, Dolph (2024). "François Daniël Changuion". De Nederlandsche Leeuw, CXLI: 1-2.
  15. ↑ Briët, C.P. (2019). "Jhr. mr. François Daniël Changuion (1766-1850), de man van 1813, opnieuw beschouwd". De Nederlandsche Leeuw, CXXXVI: 40-77.
  16. ↑ Töpfer, John. "De adelskwestie Changuion". Adel in Nederland. Stichting Adel in Nederland. Geraadpleeg 29 August 2022.
  17. ↑ Molhuysen, P.C. en P.J. Blok (reds.) (1918), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4. Leiden, Nederland: A.W. Sijthoff’s Uitgevers Maatschappij. pp. 408-410.
  18. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. pp. 73–75.
  19. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. pp. 25-27, 31, 36.
  20. ↑ 20,0 20,1 Nederland's Adelsboek, 81. Den Haag. 1990–1991. pp. 95–98.
  21. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. p. 61.
  22. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. Den Haag. 1911. p. 25.
  23. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. 1911. Den Haag. pp. 25-26.
  24. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. p. 41.
  25. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. Den Haag. 1911. pp. 25-26.
  26. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. Den Haag. 1911. p. 26.
  27. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. 1911. pp. 26-27
  28. ↑ Boddaert, Dolph (2021). De familie Changuion. Ten onrechte betwist adeldom. Nederlandse Adelsvereniging Nieuwsbrief, Zomer: 12-13.
  29. ↑ Töpfer, John. "De adelskwestie Changuion". Adel in Nederland. Stichting Adel in Nederland. Geraadpleeg 29 August 2022.
  30. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. pp. 123, 176-177, 253.
  31. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. Den Haag. 1911. p. 26.
  32. ↑ Nederland's Adelsboek, 9. Den Haag. 1911. p. 27.
  33. ↑ Nederland's Adelsboek, 100. Hilversum, Nederland: Uitgeverij Verloren. 2024. pp. 30-32.
  34. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. p. 25.
  35. ↑ Changuion, Louis (2014). Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's. Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books. p. 36.
  36. ↑ Molhuysen, P.C. en P.J. Blok (reds.) (1918), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4. Leiden, Nederland: A.W. Sijthoff’s Uitgevers Maatschappij. p. 412.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Changuion&oldid=2692181"