Rolandslied

Die Rolandslied (Frans: Chanson de Roland) is die beroemdste Franse heldedig en behandel die dade van Graaf Roland van die Bretonse Mark en sy paladyne (hofridders) wat op 18 Augustus 778 in die slag van Roncesvalles (Frans: Roncevaux) gesneuwel het.

Die lied, wat in die tradisie van die chansons de geste geskryf is, verbeeld Roland as volmaakte ridder en bloedverwant van Karel die Grote. Tydens die eerste kruistog teen die Spaanse moslems het Roland die opperbevel oor die agterhoede van die Christelike leër. Op hulle terugtog na Frankryk word die ridders in 'n Baskiese hinderlaag gelei. Saam met sy maat Olivier red Roland die leër deur sy heldemoed en opoffering en weier tot by sy dood om hulp te versoek.

Die heldedigte of chansons de geste behandel historiese onderwerpe uit die Merowingiese en Karolingiese tydperk; die Rolandslied is die eerste bekende voorbeeld. Hierdie epiek is volgens sy eie versleer geskryf en bestaan uit assonerende langverse wat tot laisses ('n soort strofes) saamgevoeg is. Die voordrag was waarskynlik musikaal.

Die oudste verwerkings van die Rolandslied ontstaan in die 10de eeu. Dit raak baie gewild in die 11de eeu en word aan die vooraand van die slag van Hastings vir die leër van Willem die Veroweraar voorgedra. Die manuskrip wat in Oxford bewaar word, bevat die volledigste verwerking wat in die Anglo-Normandiese dialek geskryf is. Dit is vermoedelik tydens die heerskappy van Henri (Hendrik) II Plantagenet in Normandië geskryf. 'n Duitse bewerking deur die priester Konrad ontstaan omtrent 1170. 'n Nederlandse bewerking van onbekende herkoms is uit dieselfde eeu oorgelewer.

Navorsing deur graaf Tressan

Die Franse skrywer en ensiklopedis Louis-Élisabeth de la Vergne, Comte de Tressan (1705−1782), wat tydens 'n verblyf in Rome met navorsing oor Oud-Franse ridderromans begin het, was daarvan oortuig dat daar 'n kontinuïteit sou wees van Middeleeuse sangkuns tot in sy eie tydperk. In die volksliedere van boere in die Pireneë-bergreeks, waarna hy geluister het, het hy na bewering op spore van die Middeleeuse Rolandslied afgekom.^[1]

Die eerste laisse van die Rolandslied

Oud-Franse teks

Afrikaanse vertaling

Carles li reis, nostre emper[er]e magnes
Set anz tuz pleins ad estet en Espaigne:
Tresqu'en la mer cunquist la tere altaigne.
N'i ad castel ki devant lui remaigne;
Mur ne citet n'i est remes a fraindre,
Fors Sarraguce, ki est en une muntaigne.
Li reis Marsilie la tient, ki Deu nen aimet;
Mahumet sert e Apollin recleimet:
Nes poet guarder que mals ne l'i ateignet.

Karel die Koning, ons magtige keiser
Sewe volle jare het hy in Spanje deurgebring:
Tot by die see het hy die hoogland verower.
Daar is geen burg wat teen hom bestand is nie,
Daar het geen muur nog stad oorgebly wat hy nog sou kon breek nie,
Met uitsondering van die stad Zaragoza, wat op ’n berg lê.
Die koning Marsilie, wat God minag, hou dit;
Hy dien Mohammed en hy aanbid Apollo;
Hy kan hom nie vrywaar van die teenspoed wat hom tref nie.

Verwysings

↑ John Haines: Eight Centuries of Troubadours and Trouvères. The Changing Identity of Medieval Music. New York, NY: Cambridge University Press 2004, bl. 108

Eksterne skakels

[1] John Haines: Eight Centuries of Troubadours and Trouvères. The Changing Identity of Medieval Music. New York, NY: Cambridge University Press 2004, bl. 108

[1]