Wikipedia

Clark Gable

Amerikaanse akteur

William Clark Gable (1 Februarie 1901 – 16 November 1960) was ’n Amerikaanse rolprentakteur. Sy bekendste rol was waarskynlik dié van Rhett Butler in die epiese prent Gone with the Wind (1939), waarvoor hy sy derde Oscar-benoeming vir beste akteur gekry het. Hy is egter ook vir Mutiny on the Bounty (1935) benoem en het ’n Oscar gewen vir It Happened One Night (1934).[1] Ander prente sluit in Manhattan Melodrama (1934) en The Misfits (1961).

Clark Gable
'n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Publisiteitsfoto van Gable (omstreeks 1940)
Geboortenaam William Clark Gable
Geboorte 1 Februarie 1901
Cadiz, Ohio, VSA
Sterfte 16 November 1960
Wes-Hollywood, Kalifornië, VSA
Nasionaliteit Amerikaans
Beroep(e) Akteur
Aktiewe jare 1923–'60
Rolprente It Happened One Night (1934)
Mutiny on the Bounty (1935)
Gone with the Wind (1939)
The Misfits (1961)
Internet-rolprentdatabasis-profiel
Rolprentpryse
Prys Jaar Kategorie Prent
Gewen
Oscar 1934 Akteur It Happened One Night
Benoem
Oscar 1935 Akteur Mutiny on the Bounty
Oscar 1939 Akteur Gone with the Wind

Gable het sy loopbaan op die verhoog begin en in 1924 tot 1930 as ’n ekstra in stilrolprente verskyn. In 1931 het hy ’n paar byrolle gehad voor hy die volgende jaar sy eerste hoofrol gekry het. Hy het in die volgende drie dekades die hoofrol in meer as 60 flieks gespeel.

Hy het saam met die voorste aktrises van Hollywood gewerk. Sy gunsteling-medester, Joan Crawford,[2] het in agt rolprente saam met hom gespeel, Myrna Loy in sewe, Jean Harlow in ses, Lana Turner in vier en Norma Shearer en Ava Gardner in drie. In sy laaste prent, The Misfits, speel hy saam met Marilyn Monroe – dit was ook haar laaste prent.

Vroeë lewe

wysig

Gable is in Cadiz, Ohio, gebore as die seun van William Henry "Will" Gable (1870–1948), ’n olieboorman,[2][3] en Adeline Hershelman. Hy is na sy pa genoem, maar selfs as kind is hy meestal Clark genoem.[4] Sy ma is dood toe hy 10 maande oud was, moontlik aan ’n breingewas.

In April 1903 is Gable se pa getroud met Jennie Dunlap. Jennie het klavier gespeel en die jong Gable les gegee. Hy het later ook koperinstrumente leer speel. Gable was ook dol oor meganika en het daarvan gehou om motors reg te maak saam met sy pa. Op 13 was hy die enigste seun in die dorp se mansorkes. Hoewel sy pa daarop aangedring het dat hy "manlike" goed doen, soos jag en harde fisieke werk, het Gable baie van tale gehou. Hy het dikwels Shakespeare aangehaal. In 1917, toe Gable in die hoërskool was, het sy pa finansiële probleme gekry en die gesin het na Ravenna in Ohio getrek om te gaan boer. Die aanpassing was moeilik vir Gable en hoewel sy pa daarop aangedring het dat hy saam boer, het hy die huis verlaat en in ’n motorbandfabriek gaan werk.

Loopbaan

wysig

Op 21 het Gable geld geërf en hy kon sy droom verwesenlik om akteur te word. Hy het vir ’n paar tweederangse teatergeselskappe toneelgespeel en oor die Middeweste beweeg na Portland, Oregon, waar hy as verkoopsman begin werk het. Daar het hy die aktrise Laura Hope Crews ontmoet, wat hom aangeraai het om by ’n ander teatergeselskap aan te sluit. Baie jare later het Crews "Aunt Pittypat" in Gable se bekendste prent, Gone with the Wind, gespeel. Sy toneelspelafrigter was Josephine Dillon – sy het hom sy tande laat herstel, sy hare laat reg sny en spiere laat bou en hom die regte postuur geleer. Sy het hom ook afgerig om sy hoë stem laer te kry. Ná ’n lang, streng opleiding het Dillon eindelik gedink Gable is reg vir ’n rolprentloopbaan.[5]

Verhoog en stilrolprente

wysig
 
Saam met Mary Astor in Red Dust (1932).
 
Saam met Vivien Leigh in Gone with the Wind. Butler se laaste sin in die fliek, "Frankly, my dear, I don't give a damn," is een van die beroemdste sêgoed in die geskiedenis van rolprente.

In 1924 is Gable en Dillon saam Hollywood toe op haar onkoste. Daar het sy sy bestuurder en eerste vrou geword. Sy was 17 jaar ouer as hy.

Hy het sy verhoognaam van W.C. Gable na Clark Gable verander[6] en werk gekry as ’n ekstra in stilrolprente soos Erich von Stroheim se The Merry Widow (1925), The Plastic Age (1925) en ’n reeks komedies, The Pacemakers. Hy het egter geen groot rolle gekry nie en het na die verhoog teruggekeer. In 1927-'28 het hy in baie verhoogstukke gespeel en goeie ondervinding opgedoen. Hy is daarna na New York, waar Dillon vir hom werk gesoek het op Broadway. Hier het hy goeie resensies gekry.

In 1930, ná ’n indrukwekkende vertoning as die desperate karakter Killer Mears in die Los Angeles-verhoogproduksie van The Last Mile, is Gable ’n kontrak by MGM aangebied. Sy eerste rol in ’n klankprent was as die ongeskeerde booswig in ’n western met ’n lae begroting, The Painted Desert (1931). Hy het baie pos van aanhangers gekry vanweë sy sterk stem en toneelspel, en dit is deur die ateljee raakgesien. In dieselfde jaar is Gable en Dillon geskei. ’n Paar dae later is hy getroud met ’n sosiale vlinder van Texas, Maria Franklin Prentiss Lucas Langham, met die bynaam "Ria". Nadat hulle na Kalifornië getrek het, is hulle weer in 1931 getroud, waarskynlik weens verskille in die deelstate se huweliksvereistes.

"Sy ore is te groot en hy lyk soos ’n aap," het ’n beampte van Warner Bros. gesê nadat hy Gable getoets het vir die hoofrol in die bendedrama Little Caesar (1931).[7] In dieselfde jaar het hy ’n byrol losgeslaan in Night Nurse. Hy het net op die regte tyd in Hollywood aangekom, want MGM wou in dié stadium meer akteurs aanstel en hy het die regte voorkoms gehad. Gable het verskeie byrolle vertolk en toe ’n groter rol in Hell Divers.

Om sy toenemende gewildheid ’n verdere hupstoot te gee, het MGM hom dikwels saam met bekende aktrises laat speel. Joan Crawford het hom gevra om saam met haar in Dance, Fools, Dance (1931) te speel. Daarna het verskeie prente gevolg saam met onder andere Greta Garbo. In Possessed (1931) het hy en Crawford (wat toe met Douglas Fairbanks jr. getroud was) die skerm behoorlik laat stoom. Die joernalis Adela Rogers St. Johns het hul verhouding in die werklike lewe beskryf as "die verhouding wat Hollywood amper laat afbrand het".[8] Louis B. Mayer het gedreig om albei se kontrakte te kanselleer, en vir ’n rukkie het hulle van mekaar af weggebly. Gable het toe by Marion Davies betrokke geraak.

Opkomende ster

wysig

Gable is oorweeg vir die rol van Tarzan in Tarzan the Ape Man (1932), maar Johnny Weissmuller met sy sterker liggaamsbou en swemvermoëns het die rol gekry. ’n Ongeskeerde Gable se liefdestoneel saam met ’n bralose Jean Harlow in Red Dust (1932) het hom egter gou MGM se belangrikste manlike ster gemaak. Ná die sukses van Hold Your Man (1933) het MGM besef hoe gewild Gable en Harlow saam is – hulle het daarna in nog prente gespeel, onder meer China Seas (1935), Wife vs. Secretary (1936) en Saratoga (1937). Harlow is tydens die verfilming van dié prent oorlede. Dit was 90 persent voltooi en die res is klaar geskiet met behulp van veraf-skote of dubbelgangers.

Gable is daarna aan Columbia Pictures uitgehuur en hy het die hoofrol van Peter Warne in It Happened One Night (1934) gekry teenoor Claudette Colbert. Hulle het die Oscars gewen vir beste akteur en aktrise en die rolprent die Oscar vir beste prent. Gable was ’n nog groter ster as tevore toe hy na MGM terugkeer.[9]

Gable het ook ’n Oscar-benoeming gekry vir Mutiny on the Bounty (1935).

Hoewel hy traag was om dit te aanvaar is Gable se rol in Gone with the Wind (1939), waarvoor hy weer vir ’n Oscar benoem is, sy bekendste. Gary Cooper is eers die rol aangebied, maar hy het dit van die hand gewys en gedink dit gaan Hollywood se grootste mislukking wees. "Ek is bly dis Clark Gable wat plat op sy neus gaan val en nie ek nie," het hy gesê.[10]

Die prent was ’n reusesukses en Gable was daarna vir die res van sy lewe die topakteur van hoofrolle. Hy het tussen 1934 en 1939 in nog drie prente gespeel wat Oscars vir beste rolprente gewen het.

Huwelik met Carole Lombard

wysig
 
Gable en Carole Lombard ná hul wittebrood, 1939.
 
As Fletcher Christian in die lokprent van Mutiny on the Bounty (1935).
 
Clark Gable in 1943 in die Lugmag tydens die Tweede Wêreldoorlog.
 
Saam met Grace Kelly in Mogambo (1953).

Gable se huwelik in 1939 met sy derde vrou, die aktrise Carole Lombard, was die gelukkigste tyd van sy persoonlike lewe. Hulle het ontmoet met die verfilming van die 1932-prent No Man of Her Own terwyl Lombard nog met die akteur William Powell getroud was, maar hulle het eers in 1936 romanties betrokke geraak. Gable was egter nog met sy tweede vrou, Ria Langham, getroud. Danksy sy salaris vir Gone with the Wind kon hy bekostig om van haar te skei. Op 29 Maart 1939 is hy met Lombard getroud.

Op 16 Januarie 1942 was Lombard op ’n vliegtuig op pad huis toe van die verfilming van haar laaste prent, To Be or Not to Be, toe die vliegtuig neerstort. Al 22 passasiers is dood. ’n Maand ná haar begrafnis moes Gable saam met Lana Turner begin skiet aan Somewhere I'll Find You. Dit was duidelik hy was emosioneel en fisiek vernietig. "Hy was nooit weer dieselfde nie." het die aktrise Esther Williams gesê.[11]

Wêreldoorlog en daarna

wysig

Tydens die Tweede Wêreldoorlog het Gable sy loopbaan onderbreek om in die lugmag te dien. Vanweë sy vakkennis is hy aan die hoof geplaas van die verfilmingsdiens. Hy het oor Europa gevlieg en verskeie opleidingsprente vir rekrute gemaak. Adolf Hitler, wat ’n groot aanhanger van Gable was, het ’n groot beloning uitgeloof aan iemand wat hom ongeskonde na hom toe kon bring.[12]

Gable se eerste fliek ná die oorlog was die 1945-produksie Adventure, saam met Greer Garson. Hulle het nie goed saam gewerk nie en die prent was ’n mislukking. Ná Joan Crawford se derde egskeiding het sy en Gable hul verhouding hervat en ’n kort ruk saamgebly. Hy het lof gekry vir sy spel in The Hucksters (1947). Daarna het ’n kort romanse met Paulette Goddard gevolg. In 1949 is Gable getroud met Sylvia Ashley, die weduwee van Douglas Fairbanks, maar hulle is in 1952 geskei. Die prente Never Let Me Go (1953) saam met Gene Tierney en Mogambo saam met Grace Kelly het gevolg.[13] Gable se verhouding op die stel met Kelly, wat jonk genoeg was om sy dogter te wees, het kort ná die verfilming geëindig.

Gable was al hoe ongelukkiger oor die rolle wat hom aangebied is en hy het in 1953 geweier om sy kontrak met MGM te hernu. Hy het besluit om onafhanklik te werk. Sy eerste twee prente was Soldier of Fortune (1955) en The Tall Men, wat gematig suksesvol was. In 1955 is Gable met sy vyfde vrou, Kay Spreckels, getroud.

In 1955 het Gable ’n produksiemaatskappy gestig saam met die aktrise Jane Russell en haar man, Bob Waterfield. Die prent The King and Four Queens was Gable se enigste produksie. Vervaardiging en toneelspel was saam vir hom te uitputtend en hy het ’n merkbare bewerigheid ontwikkel, veral in lang skote. Sy volgende projek was Band of Angels saam met die relatiewe nuweling Sidney Poitier, en dit was ’n mislukking. Daarna het hy saam met Doris Day gespeel in Teacher's Pet (1958) – daar is beweer dat dit in swart-wit geskiet is om sy verouderende gesig en oorgewig lyf beter weg te steek. Dit was egter suksesvol genoeg dat hy daarna in nog prente gespeel het, soos Run Silent, Run Deep saam met Burt Lancaster wat goed ontvang is.

Gable het TV-aanbiedinge begin kry, maar hulle van die hand gewys. Hy was teen dié tyd 57. Sy volgende twee prente was ligte komedies vir Paramount: But Not for Me saam met Carroll Baker en It Started in Naples saam met Sophia Loren (sy laaste kleurprent). Laasgenoemde het nie goeie resensies gekry nie, maar was ’n sukses by die loket. Dit is ook benoem vir ’n Oscar en twee Golden Globes.

Sy laaste prent was The Misfits, saam met Marilyn Monroe, Montgomery Clift, Eli Wallach en Thelma Ritter. Dit was ook Monroe se laaste prent. Baie resensente het gemeen Gable se toneelspel was sy beste nog.[14]

Persoonlike lewe

wysig

Gable was vyf keer getroud. Hy het met sy eerste vrou, Josephine Dillon, getrou in 1924. In 1930, is Gable en Dillon geskei.[15] Later het hy met sy tweede vrou getrou, Maria Franklin Prentiss Lucas Langham (noemnaam "Rhea"). Die paartjie het geskei op 7 Maart 1939.[15] Op 29 Maart 1939, Gable het getrou met sy derde vrou, Carole Lombard.[16] Lombard is oorlede in 'n vliegtuigongeluk op 16 Januarie 1942. In 1949, het Gable getrou met Sylvia Ashley, 'n Britse mannekyn en aktrise wat voorheen getroud was met Douglas Fairbanks; die paartjie het geskei in 1952.[15]

In 1955, is Gable getroud met sy vyfde vrou Kay Williams (née Kathleen Williams),[15] 'n voormalige mannekyn en aktrise. Op 20 Maart 1961, het Kay Gable geboorte gegee aan Gable se enigste seun, John Clark Gable. Marilyn Monroe was by John Clark se doop.[17] John Clark het twee kinders: Kayley Gable (gebore 1986) en Clark James Gable (1988–2019). Kayley is 'n aktrise. Clark James is oorlede op 22 Februarie 2019.[18]

Dood

wysig

Gable is op 16 November 1960 op 59 aan ’n hartaanval dood. Op 20 Maart 1961 het sy vrou, Kay, die lewe geskenk aan sy enigste seun, John Clark Gable, in dieselfde hospitaal as die een waarin Gable vier maande tevore dood is.

Gable is in die Forest Lawn Memorial Park in Glendale, Kalifornië, begrawe langs sy derde vrou, Carole Lombard.[19]

Filmografie

wysig

Gable se bekendste rolprente sluit in:

  • Red Dust (1932)
  • It Happened One Night (1934)
  • Manhattan Melodrama (1934)
  • It Happened One Night (1934)
  • Mutiny on the Bounty (1935)
  • Mutiny on the Bounty (1935)
  • Saratoga (1937)
  • Gone with the Wind (1939)
  • The Hucksters (1947)
  • Never Let Me Go (1953)
  • Mogambo (1953)
  • Teacher's Pet (1958)
  • It Started in Naples (1960)
  • The Misfits (1961)

Verwysings

wysig
  1. ↑ "America's Greatest Legends" (PDF). American Film Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 16 Julie 2011. Besoek op 29 Julie 2009.
  2. ↑ 2,0 2,1 Spicer, Christopher (2002). Clark Gable: Biography, Filmography, Bibliography. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 0-7864-1124-4.
  3. ↑ Van Neste, Dan (1999). "Clark Gable Reconstructed Birthhome: Fit For A King". Classic Images. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Januarie 2005. Besoek op 3 April 2008.
  4. ↑ Harris, Warren G. (2002). Clark Gable: A Biography. New York: Harmony. ISBN 0-609-60495-3.
  5. ↑ Harris, pg. 24
  6. ↑ Harris, pg. 29
  7. ↑ Turner Classic Movies (1 September 2006). Leading Men: The 50 Most Unforgettable Actors of the Studio Era. Chronicle Books. ISBN 0-8118-5467-1.
  8. ↑ Harris, pg. 82
  9. ↑ Gable's Oscar recently drew a top bid of $607,500 from Steven Spielberg, who promptly donated the statuette to the Academy of Motion Picture Arts and Sciences. (Colbert's Oscar for the same film was offered for auction by Christie's on June 9, 1997, but no bids were made for it.)
  10. ↑ Donnelley, Paul (1 Junie 2003). Fade To Black: A Book Of Movie Obituaries. London: Omnibus Press. ISBN 0-7119-9512-5.
  11. ↑ Williams, Esther (1999). The Million Dollar Mermaid. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-684-85284-5. {{cite book}}: Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)
  12. ↑ Harris, pg. 268
  13. ↑ Tierney and Herskowitz (1978) Wyden Books, Self- Portrait pgs. 150-1
  14. ↑ Miller, Arthur (1987). Timebends. New York: Grove Press. p. 485. ISBN 0-8021-0015-5.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 From the Archives: Clark Gable Dies at 59.
  16. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named H201
  17. ↑ Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named marilyn1961
  18. ↑ Nakamura, Reid (22 Februarie 2019). "Clark James Gable, Former 'Cheaters' Host, Dies at 30". TheWrap (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Januarie 2020. Besoek op 22 Februarie 2019.
  19. ↑ "Clark Gable (1901–1960)" (in Engels). Find a Grave. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Januarie 2019. Besoek op 3 April 2013.

Verdere leesstof

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Clark_Gable&oldid=2524432"