Wikipedia

Emil Cioran

Emil Mihai Cioran (Roemeens: [eˈmil t͡ʃoˈran], luister (hulp·inligting); 8 April 1911 – 20 Junie 1995) was 'n Roemeense filosoof en skrywer, wat werke in beide Roemeens en Frans gepubliseer het. Sy werk is bekend vir sy deurdringende filosofiese pessimisme, en gaan dikwels oor probleme van lyding, verval en nihilisme. Onder sy bekendste werke is On the Heights of Despair (1934) en The Trouble with Being Born (1973). Cioran se eerste Franse boek, A Short History of Decay, is in 1950 aan die gesogte Rivarol-prys toegeken. Die Latynse kwartier van Parys was sy permanente woonbuurt en hy het in sy lewe in isolasie met sy vennoot, Simone Boué, geleef.

Emil Cioran
Emil Cioran, voor 1947
Geboortenaam Emil Mihai Cioran
Gebore (1911-04-08)8 April 1911
Resinár, Oostenryk-Hongarye (nou Rășinari, Roemenië)
Oorlede 20 Junie 1995 (op 84)
Parys, Frankryk
Nasionaliteit Vlag van Roemenië Roemenië
Vakgebied Selfmoord, nihilisme, etiek, literatuur
Beïnvloed deur Immanuel Kant, Arthur Schopenhauer, Philipp Mainländer,[1] Søren Kierkegaard, Friedrich Nietzsche, Joseph de Maistre, Martin Heidegger, Ludwig Klages, Georg Simmel, Oswald Spengler, Nae Ionescu, Lev Shestov
Invloed op Thomas Ligotti, Nick Land

Vroeë lewe

wysig
 
Cioran se huis in Rășinari

Cioran is gebore in Resinár (Răşinari), Szeben Distrik, wat destyds deel van Oostenryk-Hongarye was. Sy pa, Emilian Cioran, was 'n Ortodokse priester. Sy moeder, Elvira (née Comaniciu), was oorspronklik van Veneţia de Jos, 'n gemeenskap naby Făgăraş.

Na die studie in die geesteswetenskappe aan die Hoërskool Gheorghe Lazar in Sibiu (Hermannstadt), het Cioran, op 17-jarige ouderdom, aan die Universiteit van Boekarest, filosofie bestudeer. Daar ontmoet hy Eugène Ionesco en Mircea Eliade, wat sy lewenslange vriende geword het. Toekomstige Roemeense filosoof Constantin Noica en toekomstige Roemeense denker Petre Ţuţea het sy naaste akademiese kollegas geword. Al drie het onder Tudor Vianu en Nae Ionescu gestudeer. Cioran, Eliade en Ţuţea word ondersteuners van Ionescu se idees, bekend as Trăirism.

Cioran was Duits vlot magtig. Sy vroeë studies het gefokus op Immanuel Kant, Arthur Schopenhauer, en veral Friedrich Nietzsche. Hy het 'n agnostikus geword, en het die aksioma "die ongerief van die bestaan" aangeneem. Terwyl hy aan die Universiteit was, is hy beïnvloed deur Georg Simmel, Ludwig Klages en Martin Heidegger, maar ook deur die Russiese filosoof Lev Shestov, wie se bydrae tot Cioran se sentrale gedagtegang die oortuiging was dat die lewe arbitrêr is. Cioran se finale tesis was oor Henri Bergson, wat hy later verwerp het. Hy beweer Bergson het nie die tragedie van die lewe verstaan nie.

Loopbaan

wysig

Berlyn and Roemenië

wysig

In 1933 het hy 'n beurs van die Universiteit van Berlyn ontvang, waar hy met Klages en Nicolai Hartmann in aanraking gekom het. Terwyl hy in Berlyn woon het hy begin belang stel het in die beleid van die Nazi-regime. Hy het 'n rubriek aan Vremea oor die onderwerp bygedra. Daarin het Cioran gestel dat "daar geen hedendaagse politikus is wat ek as meer simpatiek en bewonderenswaardig beskou as Hitler nie"[2] terwyl hy ook sy goedkeuring aan die "nag van die lang messe" uitgespreek het – "wat het die mensdom verloor as die lewens van 'n paar onbeskaamdes geneem is").[3] In 'n brief aan Petru Comarnescu beskryf homself as 'n Hitlerlis". Hy het soortgelyke standpunte oor die Italiaanse fascisme gehad wat die oorwinnings in die Tweede Italië-Abessiniese Oorlog verwelkom het. Hy het aangevoer dat: "Fascisme is 'n skok, waarsonder Italië 'n kompromie is wat vergelykbaar is met vandag se Roemenië".[4]

Cioran se eerste boek, On the Heights of Despair, is in 1934 in Roemenië gepubliseer. Dit het die Kommissie se Jong Skrywers-prys vir een van die beste boeke geskryf deur 'n ongepubliseerde jong skrywer, gewen. Daarna is The Book of Delusions (1935), The Transfiguration of Romania (1936) en Tears and Saints (1937) ook in Roemenië gepubliseer.

Alhoewel Cioran nooit 'n lid van die groep was nie, was dit gedurende hierdie tyd in Roemenië dat hy begin belangstel in die idees van die Garda de fier (Ysterwag) – 'n verregse organisasie, wie se nasionalistiese ideologie hy ondersteun het tot die vroeë jare van die Tweede Wêreldoorlog, ten spyte van sy beweerde afkeur van hul gewelddadige metodes.

Cioran hersien The Transfiguration of Romania omvattend vir die tweede uitgawe en het talle gedeeltes verwyder wat hy as ekstremistiese of "pretensieus en dom" beskou het. In sy oorspronklike vorm het die boek simpatie uitgespreek vir totalitarisme,[5] 'n siening wat ook in verskeie artikels wat Cioran destyds geskryf het teenwoordig was,[6] en wat daarop gemik was om "verstedeliking en industrialisering" as "die twee obsessies van stygende mense " te bevorder.[7] Marta Petreu se An Infamous Past: E.M. Cioran and the Rise of Fascism in Romania, wat in 2005 in Engels gepubliseer is, gee 'n diepgaande analise van The Transfiguration.

Sy vroeë oproep tot modernisering was egter moeilik om te versoen met die tradisionisme van die Ysterwag.[8] In 1934 het hy geskryf: "Ek vind dat in Roemenië die enigste vrugbare, kreatiewe en verfrissende nasionalisme slegs een kan wees wat nie net tradisie afwys nie, maar dit ook ontken en verslaan."[9] Die afwysing van wat hy as spesifiek Romeense eienskappe beskou het, was in sy werke teenwoordig. Hy skryf "In enige opsig, in enige spreekwoord, in enige weerkaatsing, spreek ons mense dieselfde skaamte vir die lewe, dieselfde huiwering en berusting … "[10] Dit het gelei tot kritiek van die verregse Gândirea (wie se redakteur, Nichifor Crainic, verklaar het dat The Transfiguration of Romania "... 'n bloedige, genadelose massamoord van vandag se Roemenië genoem, sonder selfs die vrees van moedermoord en heiligskennis"),[11] asook vanuit verskeie Ysterwag-koerante.[12]

Frankryk

wysig
 
Latynse kwartier van Parys waar Cioran gewoon het in 21 rue de l'Odéon

Nadat hy in 1936 uit Berlyn teruggekeer het, het Cioran vir 'n jaar filosofie aan die hoërskool Andrei Şaguna in Braşov aangebied. In 1937 vertrek hy na Parys met 'n beurs van die Franse Instituut van Boekarest, wat tot 1944 verleng is. Na 'n kort verblyf in sy vaderland (November 1940 – Februarie 1941), het Cioran nooit weer teruggekeer nie. Hierdie laaste tydperk in Roemenië was die een waarin hy 'n nouer verhouding met die Ysterwag getoon het, wat destyds mag in die land oorgeneem het. Op 28 November 1940 het Cioran 'n toespraak gelewer oor Corneliu Zelea Codreanu, voormalige leier van die beweging, wat hom en die Ysterwag geprys het omdat hulle onder meer "...Roemenië 'n doel gee het".[13]

Hy het later nie net sy steun vir die Ysterwag, maar ook hul nasionalistiese idees, teruggetrek en het dikwels sy spyt en berou uitgespreek vir die emosionele implikasie i sy vroeëre steun. In 'n onderhoud in 1972 het hy byvoorbeeld die Ysterwag veroordeel as 'n "komplekse beweging, meer as dit, 'n waansinnige sekte en 'n party" en gesê: "Ek het uitgevind […] wat dit beteken om deur 'n golf meegesleur te word sonder die vaagste teken van 'n oortuiging; […] Ek is nou immuun."[14]

Cioran het The Passionate Handbook in 1940 begin en dit teen 1945 voltooi. Dit was die laaste boek wat hy in Roemeens geskryf het, maar nie die laaste wat pessimisme en mensehaat hanteer deur delikate en liriese aforismes nie. Cioran het daarna slegs boeke in Frans gepubliseer.

In 1949 is sy eerste Franse boek, A Short History of Decay, uitgegee deur Gallimard en in 1950 is die Rivarol-prys toegeken. Cioran het later elke literêre prys wat aan hom toegeken is, geweier.

Die Latynse kwartier van Parys het Cioran se permanente woonbuurt geword. Hy het die grootste deel van sy lewe in isolasie geleef en die publiek vermy, maar het steeds kontak gehad met talle vriende, waaronder Mircea Eliade, Eugène Ionesco, Paul Celan, Samuel Beckett, Henri Michaux en Fernando Savater.

Cioran is aan Alzheimersiekte dood[15] en is begrawe by die Montparnasse-begraafplaas.

Belangrike temas en styl

wysig

Cioran het 'n gebrek aan belangstelling in die konvensionele filosofie in sy vroeë jeug aangevoer. Hy het abstrakte spekulasie afgegee ten gunste van persoonlike refleksie en passievolle lirisme. "Ek het niks uitgevind nie, ek was eenvoudig die sekretaris van my sensasies", het hy later gesê.

Pessimisme kenmerk al sy werke, wat baie kritici terugvolg na gebeure van sy kinderjare (in 1935 word beweer dat sy ma vir hom gesê het dat indien sy geweet het dat hy so ongelukkig sou wees, sy 'n aborsie sou ondergaan het). Cioran se pessimisme (eintlik sy skeptisisme, selfs nihilisme) bly egter onuitputtelik en op sy eie besondere manier selfs vreugdevol. Dit is nie die soort pessimisme wat teruggevoer kan word na 'n eenvoudige oorsprong nie, 'n enkele oorsprong is op sigself twyfelagtig. Toe Cioran se ma met hom gepraat het van aborsie, het hy erken dat dit hom nie ontstel het nie, maar 'n buitengewone indruk gemaak het wat gelei het tot 'n insig oor die aard van die bestaan ("Ek is bloot 'n ongeluk. Hoekom moet alles so ernstig opgeneem word?" is wat hy later met verwysing na die voorval gesê het).[16]

Sy werke skets dikwels 'n atmosfeer van pyniging, 'n toestand wat Cioran self ervaar het, en word oorheers deur lirisme en dikwels die uitdrukking van intense en selfs 'n gewelddadige gevoel. Die boeke wat hy veral in Roemeens geskryf het, toon veral die laaste kenmerk. Hy was bekommerd oor die probleme van dood en lyding. Hy was aangetrokke tot die idee van selfmoord, en glo dat dit 'n idee is wat 'n mens kan help om voort te gaan, 'n idee wat hy ten volle ondersoek het in On the Heights of Despair. Hy ondersoek selfmoord in The New Gods, wat 'n gedeelte van aforismes bevat wat aan die onderwerp toegewy is. Die tema van menslike vervreemding, die mees prominente eksistensialistiese tema wat deur Jean-Paul Sartre en Albert Camus aangebied word, word in 1932 deur die jong Cioran geformuleer: "Is dit moontlik dat die bestaan ons ballingskap is en nikswees ons tuiste is?" in On the Heights of Despair.

Cioran se werke sluit ook baie ander temas in: die oorspronklike sonde, die tragiese sin van die geskiedenis, die einde van die beskawing, die weiering van troosting deur geloof, die obsessie met die absolute, die lewe as uitdrukking van die mens se metafisiese ballingskap, ens. Hy was 'n denker met 'n passie vir geskiedenis; het wyd gelees van skrywers wat verband hou met die tydperk van die periode van dekadensie". Een van hierdie skrywers was Oswald Spengler wat Cioran se politieke filosofie beïnvloed het deurdat hy Gnostiese refleksie oor die lot van die mens en die beskawing aangebied het. Volgens Cioran, solank as wat die mens in kontak met sy oorsprong was en homself nie van homself afgesny het nie, kan hy die dekadensie weerstaan. Vandag is hy op pad na sy eie vernietiging deur self-objektifisering, onberispelike produksie en voortplanting, oormaat selfontleding en deursigtigheid, en kunsmatige triomf.

Wat God betref, het Cioran opgemerk dat "sonder Johann Sebastian Bach, God 'n volledige tweede-rangse figuur sou wees" en dat "Bach se musiek die enigste argument is wat bewys dat die skepping van die heelal nie as 'n volledige mislukking beskou kan word nie".[17] In 'n onderhoud het hy gesê dat Bach 'n soort soort godsdiens vir hom was. Hy het genoem dat Bach en Fjodor Dostojefski die twee groot obsessies van sy lewe was, maar dat terwyl sy passie vir Dostoyevsky effens afgeneem het, het sy obsessie met Bach "ongeskonde gebly".

William H. Gass het die werk van Cioran genoem: "'n filosofiese romanse oor die moderne temas van vervreemding, absurditeit, verveeldheid, nutteloosheid, verval, die tirannie van die geskiedenis, die vulgariteite van verandering, bewustheid as angs, rede as siekte."

Cioran het bekend geword terwyl hy in Frans en nie in Roemeens,geskryf het nie. Hy het met Frans sedert sy jeug gesukkel. Gedurende Cioran se leeftyd het Saint-John Perse hom "die grootste Franse skrywer genoem om ons taal te eer sedert die dood van Paul Valéry."[18] Cioran se toon en gebruik in sy aangenome taal was selde so hard soos in Roemeens (alhoewel dit gesê word dat sy gebruik van Roemeens meer oorspronklik is.)

Nalatenskap

wysig
 
Ciorun en Boué se grafsteen in die Montparnasse-begraafplaas

Na die dood van Cioran se langtermyn venoot, Simone Boué, is 'n versameling van Cioran se manuskripte (meer as 30 notaboeke) in die egpaar se woonstel gevind deur 'n bestuurder wat in 2005 probeer het om hulle op te veil. 'n Besluit is geneem deur die Hof van Appèl van Parys wat die kommersiële verkoop van die versameling gestop het. In Maart 2011 het die Hof van Appèl egter beslis dat die verkoper die wettige eienaar van die manuskripte was. Te midde van die manuskripte, wat hoofsaaklik konsepte van werke was wat reeds gepubliseer is, is daar 'n ongeredige joernaal gevind wat sy lewe na 1972 (die jaar waarin sy Notaboeke eindig) uiteensit het. Hierdie dokument is waarskynlik Cioran se laaste ongepubliseerde werk.

'n Bejaarde Cioran is die hoofkarakter in 'n toneelstuk deur die Roemeens dramaturg-akteur Matei Vişniec, Mansardă la Paris cu vedere spre moarte ('n Paryse dakwoonstel met 'n uitsig op die dood). Die toneelstuk, wat 'n denkbeeldige ontmoeting tussen Vişniec en Emil Cioran uitbeeld,[19] is in 2007 onder die leiding van Radu Afrim en met 'n rolspelers van Roemeense en Luxemburgse akteurs op die verhoog gebring. Cioran is deur Constantin Cojocaru gespeel.[20] Opvoerings is georganiseer in die Roemeense stad Sibiu en in Luxemburg, in Esch-sur-Alzette (beide Sibiu en Luxemburgstad was daardie jaar die Europese Hoofstad van Kultuur).[19] In 2009 het die Roemeense Akademie postuum lidmaatskap aan Cioran toegeken.[21]

Groot werke

wysig

Roemeens

wysig
  • Pe culmile disperării (letterlik Oor die Toppunte van Wanhoop; vertaal in Engels as On the Heights of Despair), Editura "Fundația pentru Literatură și Artă", Boekarest 1934
  • Cartea amăgirilor (The Book of Delusions), Boekarest 1936
  • Schimbarea la față a României (The Transfiguration of Romania), Boekarest 1936
  • Lacrimi și Sfinți (Tears and Saints), "Editura autorului" 1937
  • Îndreptar pătimaș (The Passionate Handbook), Humanitas, Boekarest 1991

Frans

wysig
  • Précis de décomposition (A Short History of Decay), Gallimard 1949
  • Syllogismes de l'amertume (All Gall Is Divided), Gallimard 1952
  • La Tentation d'exister (The Temptation to Exist), Gallimard 1956 | Engelse uitgawe: ISBN 978-0-226-10675-5
  • Histoire et utopie (History and Utopia), Gallimard 1960
  • La Chute dans le temps (The Fall into Time), Gallimard 1964
  • Le Mauvais démiurge (letterlik Die Bose Demiurg; vertaal as The New Gods), Gallimard 1969
  • De l'inconvénient d'être né (The Trouble With Being Born), Gallimard 1973
  • Écartèlement (Drawn and Quartered), Gallimard 1979
  • Exercices d'admiration 1986, en Aveux et anathèmes 1987 (vertaal as Anathemas and Admirations)
  • Œuvres (Versamelde werke), Gallimard-Quatro 1995
  • Mon pays/Țara mea (My country, geskryf in Frans, die boek was eerste gepubliseer in Roemeens in 'n tweetalige volume), Humanitas, Boekarest, 1996
  • Cahiers (Notebooks), Gallimard 1997
  • Des larmes et des saints , L'Herne | Engelse uitgawe: ISBN 978-0-226-10672-4
  • Sur les cimes du désespoir, L'Herne, | Engelse uitgawe: ISBN 978-0-226-10670-0
  • Le Crépuscule des pensées, L'Herne,
  • Jadis et naguère, L'Herne
  • Valéry face à ses idoles, L'Herne, 1970, 2006
  • De la France, L’Herne, 2009
  • Transfiguration de la Roumanie, L’Herne, 2009
  • Cahier Cioran, L’Herne, 2009 (Verskeie ongepubliseerde dokumente, briewe en fotos).

Verwysings

wysig
  1. ↑ Robert Wicks. Schopenhauer's 'The World as Will and Representation': A Reader's Guide. Bloomsbury Academic. p. 156. ISBN 1441104348. "Cioran was impressed especially by Mainländer".
  2. ↑ Cioran, 1933, in Ornea, bl.191
  3. ↑ Cioran, 1934, in Ornea, bl.192
  4. ↑ Cioran, 1936, in Ornea, bl.192
  5. ↑ Ornea, bl.40
  6. ↑ Ornea, bl.50-52, 98
  7. ↑ Cioran, in Ornea, bl.98
  8. ↑ Ornea, bl.127, 130, 137–141
  9. ↑ Cioran, 1934, in Ornea, bl.127
  10. ↑ Cioran, 1936, in Ornea, bl.141
  11. ↑ Crainic, 1937, in Ornea, bl.143
  12. ↑ Ornea, bl.143-144
  13. ↑ Cioran, 1940, in Ornea, bl.197
  14. ↑ Cioran, 1972, in Ornea, bl.198
  15. ↑ Bradatan, Costica (28 November 2016). "The Philosopher of Failure: Emil Cioran's Heights of Despair". Los Angeles Review of Books (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 November 2018. Besoek op 8 Januarie 2018.
  16. ↑ Weiss, Jason (1991). Writing At Risk: Interviews Uncommon Writers. University of Iowa Press. ISBN 978-1-58729-249-1.
  17. ↑ Cioran, 4 Desember 1989, in Newsweek
  18. ↑ Ilinca Zarifopol-Johnston, Searching for Cioran (Indiana University Press), bl.6
  19. ↑ 19,0 19,1 "Teatru românesc în Luxemburg" Geargiveer 16 April 2013 op Wayback Machine, at HotNews.ro; retrieved 15 November 2007
  20. ↑ Ioan T. Morar, "Cronică de lângă teatre. A făcut Emil Cioran karate?", in Academia Cațavencu, 45/2007, bl.30
  21. ↑ Membrii post-mortem al Academiei Române, op die Roemeense Akademie se webwerf

Bron

wysig
  • Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Emil_Cioran&oldid=2434501"