Engelse Kanaaldeurbraak, 1942

Die Kanaaldeurbraak of Unternehmen Cerberus (Operasie Cerberus) was 'n operasie deur die Nazi-Duitse vloot tydens die Tweede Wêreldoorlog. 'n Duitse vlooteskader wat bestaan het uit altwee die Scharnhorst-klas slagkruisers en 'n swaarkruiser, die Prinz Eugen het van 11–13 Februarie 1942, met die hulp van Duitse lug- en seebeskerming, 'n Britse blokkade van die Engelse Kanaal getroef.

Engelse Kanaaldeurbraak
Deel van die Tweede Wêreldoorlog
Kaart van die kursus tydens die Engelse Kanaaldeurbraak (in Frans)
Datum 11–13 Februarie 1942 Ligging Engelse Kanaal Resultaat Duitse oorwinning
Strydende partye
Nazi-Duitsland	Verenigde Koninkryk
Aanvoerders
Otto Ciliax	Bertram Ramsay
Sterkte
2 oorlogskepe 1 swaar kruiser 6 torpedojaers 14 torpedobote 26 snelbote 32 bomwerpers 252 vegters	6 torpedojaers 3 torpedojaers-begeleiders 32 motortorpedobote ca. 450 vegvliegtuie
Ongevalle en verliese
2 gevegskepe beskadig 1 vernietiger beskadig 1 vernietiger effens beskadig 2 torpedobote effens beskadig 22 vegvliegtuie vernietig 13 matrose dood 2 matrose gewond 23 bemanningslede dood	1 vernietiger ernstig beskadig 42 vliegtuie vernietig 40 dood en vermis 21 gewond

Agtergrond

Die groep het vanuit Brest, Bretagne in besette Frankryk vertrek waar hulle 'n latente bedreiging vir Britse Trans-Atlantiese konvooie was. By Brest en La Pallice is die Duitse vlootskepe gereeld sedert Maart 1941 deur die Britse Lugmag (RAF) se bomwerpers en die RAF Kuswag se torpedo-bomwerpers aangeval. Periodieke skade is aangerig aan die skepe, met die gevolglike vermindering van hul seewaardigheid.

Teen die einde van 1941 het Adolf Hitler sy Oberkommando der Mariene (OKM) beveel om 'n operasie te beplan om die slagskepe terug te bring na Duitse basisse om teen 'n moontlike Britse inval van Noorweë te waak. Die korter roete deur die nou Engelse Kanaal is verkies om 'n ompad rondom die Britse Eilande te verhoed, tot voordeel van verrassing en lugbeskerming deur die Luftwaffe.

Die Britte het die geheime Duitse radioboodskappe wat met die Enigma-masjien gekodeer was, ontsyfer; lugverkenning deur die RAF se Fotografiese Verkenningseenheid (PRU) en agente in Frankryk wat in diens van die Geheime Intelligensiediens (MI6) was, is op die uitkyk gehou vir die Duitse skepe en om verslag te lewer van die skade wat veroorsaak is deur Britse bomwerpers. Operasie Fuller, 'n gesamentlike Royal Navy—Royal Air Force gebeurlikheidsplan, is uitgedink teen (a) 'n aanslag deur Duitse skepe teen die Geallieerde Atlantiese oseaankonvooie, (b) 'n terugkeer na Duitse hawens deur om die Britse Eilande te seil, of (c) om deur te breek deur die Engelse Kanaal terug na Duitsland.

Die konsentrasie van Britse skepe in suidelike waters is gekniehalter deur 'n behoefte om skepe by Scapa Flow in Skotland te stasioneer, vir in geval van vyandigheid deur die Duitse oorlogskip Tirpitz vanuit Noorweë. Die RAF moes dus eskaders van bomwerp- en kusopdragte van hul oorsese diens onttrek om in Skotland gereed te wees vir Tirpitz. Dit het hul vermoë erg beperk om groot hoeveelhede vliegtuie in te span teen 'n moontlike Kanaaldeurbraak, vererger deur die winterweer wat sigbaarheid beperk en vliegvelde met sneeu bedek het.

Verloop

Die basis in Brest is bewaak deur die Britse duikboot Sealion. Dit het egter sy waarneming op 11 Februarie teen 21:35 verslap, aangesien dit nie meer 'n lekkasie van die Duitse Vloot in die nag verwag het nie. Die vloot was in staat om Brest om 22:45 te verlaat wanneer lugaanvalle afneem in Brest; daarmee is waardevolle tyd gewen. Die Duitse leierskap het swak, mistige weer verwag, en so kon die vloot ongesiens deur die Britse verdediging vaar - op pad na die Engelse Kanaal en die Noordsee vir 13 uur. Die radars van die Britse verkenningsvliegtuie was in hierdie tyd op groot skaal ontwrig deur steursenders langs die Franse kus, sodat hulle nie die Duitse vloot met hul radartoerusting kon opmerk nie.

Die Duitse vlooteskader is eers op die oggend van 12 Februarie ontdek, maar ook hier is hulle gehelp deur 'n blaps van die Britse magte. Die bemanning van die verkenningsvliegtuie kon ten spyte van die ontdekking dit nie waag om die voorgeskrewe radiostilte te verbreek nie. Die Britse bevelstrukture is eers daarvan ingelig nadat vlieëniers by hul basisse geland het. Daarbenewens was die Duitse deurbraakplan gebaseer (wat die Engelse verwag het, terwyl hulle baie goed ingelig was oor die gereedheid van die Duitse skepe) op die voorneme om Dover tydens middagete te bereik, terwyl die Britse Admiraliteit verwag het die Duitse deurbraak sou op een van die nuwemaannagte wees. Reeds op 8 Februarie het die RAF Kuswag, wat die verkenningsvlugte oor die Franse Atlantiese kus moes uitvoer, berigte ontken dat al drie Duitse skepe reeds in die oop water was. Desondanks het seemaarskalk Joubert in sy verslag voorspel dat 'n deurbraak op een van die nuwemaannagte rondom 15 Februarie 1942 sou plaasvind, wat toe nie gebeur het nie.

Britse bomwerpers en torpedovliegtuie van die Swordfish-tipe het probeer om die Duitse skepe te sink, maar kon hulle nie eens opspoor nie as gevolg van mistige weer. So het 242 Britse bomwerpers slegs 39 van hul bomme afgegooi, en nie een het getref nie. Daarbenewens het die Duitse Lugmag 280 vegvliegtuie gemobiliseer om die vlootskepe te beskerm. Die Britse kusartillerie in Dover het ook op die Duitse eskader gevuur, maar versuim om 'n trefslag te behaal, omdat hulle nie akkuraat kon mik na teikens in die mis nie.

Op die aand van 13 Februarie het die Vloot uiteindelik hul Duitse hawens bereik, en so het Operasie Cerberus suksesvol ten einde geloop.

Gevolge

Vir Duitsland

Duitse verliese het 'n volgskip en 17 vliegtuie beloop. Daarbenewens het die Scharnhorst en Gneisenau seemyne getref. Die Scharnhorst was vir agt maande buite aksie. Dit is herstel in Kiel, verskuif na die noorde van Noorweë en op 26 Desember 1943 deur die Britte in die Barentssee noordoos van die Noord-Kaap gesink. Die Gneisenau is so erg beskadig in 'n lugaanval op die nag van 26-27 Februarie 1942 tydens sy herstelwerk, dat hy buite werking gestel is op 1 Julie 1942. Na 'n permanente verskuiwing na Noorweë gevind is om nie meer haalbaar te wees nie, veg die Prinz Eugen later relatief suksesvol in die Oossee teen Sowjet-grondmagte.

Vir die Britte

Die Britse publiek was woedend toe hulle hoor van die suksesvolle deurbraak; dit was die eerste suksesvolle deurbraak van 'n vyandige vloot deur die Engelse Kanaal vir eeue lank. Dit was 'n skande dat die Duitse skepe vir 300 myl ongemerk deur die Engelse Kanaal kon vaar, want die veiligheid van Brittanje hang af van die beskerming van hul eie kuswaters. Hoewel 'n unieke geleentheid verby gegaan het om drie hoofvlootskepe te vernietig, was die Britse Admiraliteit aan die ander kant verlig dat 'n groot bedreiging vir hul handelskonvooie in die Atlantiese Oseaan verwyder is. Selfs onder die Duitse admiraals was daar verdeeldheid hieroor. Admiraal Erich Raeder het gepraat van 'n "taktiese oorwinning, maar 'n strategiese nederlaag."

Bronnelys

• Cajus Bekker: Verdammte See. Ein Kriegstagebuch der deutschen Marine, Stalling Verlag Oldenburg, 1971, ISBN 3-7979-1342-7
• John Deane Potter: Durchbruch. Die Heimkehr der Schlachtschiffe Scharnhorst und Gneisenau, Zsolnay Verlag, Wien en Hamburg, 1970.
  • die kort weergawe in Der Spiegel von 1970, Nr. 36, bl. 60-63.