Epiteelweefsel

Epiteelweefsel is weefsel wat bestaan uit selle kenmerkend styf teen mekaar gerangskik met min tussenmateriaal (tussenstof) en feitlik geen tussenselruimtes nie. Epiteelweefsel kom in een of meer sellae voor. Volgens die getal selle waaruit dit bestaan, word epiteelweefsel verdeel in twee groepe, naamlik eenvoudige epiteel (een laag selle) en saamgestelde epiteel (meer as een laag selle). Die vernaamste soorte epiteelweefsels is plaveiselepiteel, kubusepiteel, kolomepiteel, wimperepiteel en klierepiteel. Die epiteelweefsel beskerm daardie dele waar dit voorkom. In byvoorbeeld die vel beskerm dit die sagter dele wat daaronder geleë is en help dit ook om skadelike kieme uit te hou. As kliere sekreteer epiteel stowwe soos spysverteringsensieme en hormone, en ekskreteer dit stowwe soos sweet, en help dit ook met die vorming van urien in die nierbuisies. Epiteel voorkom wrywing in byvoorbeeld die bloedvate. Dit help ook om vreemde voorwerpe soos stofdeeltjies, wat in die luggange beland, na buite te voer. Verder het dit 'n absorberende funksie in byvoorbeeld die maag, dunderm en die nierbuisies. In sintuigorgane soos die oog en oor, help dit om sekere prikkels op te vang. Epiteel help ook om die diffusie van gasse en vloeistowwe te vergemaklik in byvoorbeeld die longe en haarbloedvate.

Verskillende vorme epiteelweefsel.

Plaveiselepiteel

Plaveiselepiteel bestaan uit 'n enkele laag dun, groot, plat selle wat soos vloerteëls langs mekaar gepak is in die vorm van 'n mosaïekpatroon. Plaveiselepiteel kom in die wande van longsakkies voor en voer bloedvate aan die binnekant uit. Ook die mond, slukderm en vagina is daarmee uitgevoer.

Kubusepiteel

Kubusepiteel is epiteelselle met 'n kubiese voorkoms, dit wil sê hulle is min of meer net so lang soos hulle breed is. Van bo gesien, lyk hulle egter veelkantig, heel dikwels met ses kante. Kubusepiteel kom in kliere soos die skildklier voor en voer ook die nierbuisies uit.

Kolomepiteel

Kolomepiteel of silinderepiteel is in 'n lengtesnid suilvormig of kolomvormig, dit wil sê hulle is langer as wat hulle wyd is. Kolomepiteel voer die maag en die dunderm uit.

Wimperepiteel

Wimperepiteel, trilhaarepiteel of gesilieerde kolomepiteel is epiteel wat hoofsaaklik bestaan uit 'n enkele laag suilvormige kolomepiteelselle met 'n menigte silia (wimperhaartjies) op die vry punt van elke sel. Die silia voer gedurig golfbewegings in 'n bepaalde rigting uit. Op hierdie wyse word byvoorbeeld stofdeeltjies wat in die voeringlaag van die respirasiegange belang, voortbeweeg om uiteindelik saam met die slym deur die keelopening uitgewep te word. Die voortbeweging van 'n eiersel (ovum) in die eierleier (oviduk) word ook op hierdie manier teweeggebring.

Klierepiteel

Klierepiteel bestaan uit kubusepiteel of kolomepitee wat die vermoë besit om stowwe soos slym, hormone, spysverteringsensieme, melk en was, te sekreteer. In sy eenvoudigste vorm bestaan dit uit kolomepiteel wat gewysig is tot sogenaamde bekerselle wat gedurig slym afskei en sodoende die oppervlak wat met hierdie kolomepiteelselle uitgevoer is, altyd slymerig en vogtig te hou, byvoorbeeld in die respirasiegange. Kubusepiteel kan ook gerangskik wees om 'n meersellige, eenvoudige klier te vorm, byvoorbeeld die vetkliere van die vel, of dit kan uit baie selle bestaan om 'n meersellige, saamgestelde klier te vorm, byvoorbeeld 'n skildklier.

Bronne

• Senior Biologie, Du Toit, Van Rensburg, Du Toit, Botha, Van der Merwe, Volschenk, Van der Westhuyzen, De Kock, Niebuhr. Nasionale Opvoedkundige Uitgewery Beperk, 1989.