Eris (mitologie)
Eris (Grieks: Ἔρις, "Twis") is die Griekse godin van twis en onenigheid. Haar Romeinse eweknie se naam is Discordia, wat dieselfde beteken.[1] Die dwergplaneet Eris is na die godin genoem.
| Eris | |
|---|---|
| Griekse godin | |
 Eris, uitgebeeld op ’n bord, omstreeks 575-525 v.C.
| |
| Godin van | Twis en onenigheid |
| Simbool | Goue appel van onenigheid |
| Ouers | Nyx, alleen of by Erebos, of Zeus en Hera |
| Broers, susters | Talle |
| Kinders | Disnomia, Ponos, Atë, Lethe, Limos, Algos, Husminai, Maches, Fonoi, Androktasiai, Neikea, Amfilogiai, Horkos |
| Romeinse eweknie | Discordia |
Sy het geen tempels in Griekeland gehad nie en sy dien hoofsaaklik as ’n verpersoonliking, soos in Homeros en baie latere werke.
Trojaanse Oorlog wysig
Zeus het by óf Temis[2] óf Prometeus gehoor dat hy, nes sy pa, Kronos, deur een van sy seuns omvergewerp sou word. Volgens nog ’n profesie sou ’n seun van die seenimf Tetis, op wie Zeus verlief geraak het nadat hy haar aan die Griekse kus gesien het, groter word as sy pa.[3] Moontlik om dié rede[4] het Zeus opdrag gegee dat Tetis met ’n ouerige sterflike koning, Peleus, trou.[5]
Al die gode is na Peleus en Tetis se troue genooi en hulle het baie presente gebring.[6] Zeus het egter opdrag gegee dat Hermes vir Eris by die deur wegwys.[7] Sy was woedend en het ’n geskenk van die deur af gegooi:[8] ’n goue appel met die boodskap "vir die mooiste een".[9] Die godinne Hera, Atena en Afrodite wou al drie die appel hê. ’n Rusie het ontstaan en nie een van die gode teenwoordig wou een uitsonder en die ander twee kwaad maak nie.
Eindelik het Zeus aan Hermes opdrag gegee om die drie godinne na Paris, ’n prins van Troje, te neem sodat hy kan besluit wie die appel moet kry. Nadat die drie godinne in die fontein van Ida gebad het, het hulle nakend voor hom verskyn – óf om sy guns te probeer wen óf op versoek van Paris. Paris kon nie besluit wie die mooiste is nie, en die godinne het hom probeer omkoop. Atena het hom wysheid en die vermoëns van die grootste vegters aangebied; Hera het hom politieke mag en beheer oor die hele Asië aangebied; en Afrodite het hom die liefde van die beeldskoonste vrou in die wêreld, Helena van Sparta, aangebied. Paris het in Afrodite se guns beslis en die appel aan haar toegeken.
Wat Afrodite nie aan Paris genoem het nie, was dat Helena reeds getroud was, met koning Menelaos van Sparta. Omdat sy so beeldskoon was, het baie mans om haar hand meegeding, onder andere konings en prinse. Haar pa, Tindareos, het Menelaos gekies, maar die ander vryers ’n eed laat aflê dat hulle die huwelik sou verdedig, ongeag wie sy skoonseun word.
Nadat Afrodite Helena aan Paris belowe het, het Paris na Sparta gegaan terwyl Menelaos uitstedig was[10] en Helena na Troje weggevoer. Toe Menelaos terugkeer en uitvind Helena is weg, het hy haar voormalige vryers aan hulle eed aan Tindareos herinner, en die hele Griekeland het teen Troje opgeruk om Helena te gaan haal. Dié gebeure het gelei tot die Trojaanse Oorlog, wat alles by Eris begin het.
Verwysings wysig
- ↑ Ruoff, s.v. Eris, p. 329.
- ↑ Apollonius Rhodius 4.757.
- ↑ Scholiast oor Homeros se Ilias; Hyginus, Fabulae 54; Ovidius, Metamorfoses 11.217.
- ↑ Apollodorus, Library 3.168.
- ↑ Pindar, Nemean 5 ep2; Pindar, Isthmian 8 str3–str5.
- ↑ Photius, Myrobiblion 190.
- ↑ P.Oxy. 56, 3829 (L. Koppel, 1989)
- ↑ Hyginus, Fabulae 92.
- ↑ Apollodorus Epitome E.3.2
- ↑ Proclus Chrestomathy 1
Skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eris (mitologie).
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
