Fordsburg (kiesafdeling)

Fordsburg, aan die westekant van Johannesburg se middestad, was 'n kiesafdeling vir die heel eerste algemene verkiesing in Suid-Afrika ná Uniewording in 1910 en elke daaropvolgende verkiesing tot 1943.

Ben Schoeman het Fordsburg in 1938 gewen, maar verloor hier in 1943 nadat hy uit die Verenigde Party bedank en hom by die Nasionale Party aangesluit het.

In die eerste verkiesing wen Patrick Duncan, die latere goewerneur-generaal van die Unie die setel vir die Unionisteparty met 'n meerderheid van slegs 46 stemme teen die Regerende Party se F.E.T. Krause, 590 stemme teenoor 544. Die Arbeidersparty se W.H. Andrews was 'n kort koppie agter met 520 stemme, maar die Sosialiste Party se A. Crawford kon net agt stemme op hom verenig. In 1915 wen Duncan weer in Fordsburg met 'n meerderheid van 259 teenoor die Arbeider D. Dingwall en die Nasionale Party se J.S.F. Pretorius. In 1920 kon Duncan slegs die derde meeste stemme kry toe die Arbeider M. Kentridge wen met 804 stemme en die N.P. se Pretorius 592 stemme kry. Hy staan in die volgende jaar se verkiesing in die kiesafdeling Yeoville waarvan hy Volksraadslid sou bly tot aan sy benoeming deur genl. J.B.M. Hertzog as goewerneur-generaal in 1937.

In 1921 verslaan Pretorius (729 stemme) vir Kentridge (647 stemme) met 'n meerderheid van 82, terwyl H.H. McLean van die Suid-Afrikaanse Party naelskraaps derde kom met 549 stemme. Pretorius wen ook in 1924, teen die S.A.P. se H. Graumann met 567 stemme. Weens die Pakt-regering, 'n koalisie tussen die Nasionaliste en Arbeiders van 1924 tot 1933, staan net die N.P. in 1929 teen die Suid-Afrikaanse Party. Pretorius behou die setel met 'n meerderheid van 436 teen die Sap H.L. Lindsay. Pretorius wen ook in 1933, toe sy N.P. en die S.A.P. 'n koalisie gevorm het, weer net-net met 113 stemme teen G.C.V. Odendaal van adv. Tielman Roos se Sentrale Party, die sogenaamde Roosiete. In 1938 wen die latere minister Ben Schoeman met 'n meerderheid van 1 127 vir die Verenigde Party teen die Arbeider T.C. Robertson. Die N.P. se M. van der Ahee kom derde.

Schoeman bedank in 1939 saam met genl. Hertzog uit die V.P. oor die vraagstuk van neutraliteit in die Tweede Wêreldoorlog. Hy verloor in 1943 met 232 stemme teen die V.P. se S.J. Tighy in Johannesburg-Wes, maar in Fordsburg wen die Arbeidersparty uiteindelik weer toe D. Burnside 'n meerderheid van 2 729 bo die Herenigde Nasionale Party se A.S. van Hees en die Onafhanklike Arbeider A.E.P. Scheepers behaal. Fordsburg is met die herafbakening voor die 1948-verkiesing afgeskaf.

Partye en kandidate gewen

• 1910 - Patrick Duncan van die Unionisteparty
• 1915 - Patrick Duncan van die Unionisteparty
• 1920 - M. Kentridge van die Arbeidersparty
• 1921 - J.S.F. Pretorius van die Nasionale Party
• 1924 - J.S.F. Pretorius van die Nasionale Party
• 1929 - J.S.F. Pretorius van die Nasionale Party
• 1933 - J.S.F. Pretorius van die Nasionale Party
• 1938 - Ben Schoeman van die Verenigde Party
• 1943 - D. Burnside van die Arbeidersparty

Bronne

• Amptelike Jaarboek van die Republiek van Suid-Afrika 1983. 1983. Johannesburg: Chris van Rensburgpublikasies.
• Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.