Friedrich Gulda
Friedrich Gulda (16 Mei 1930 – 27 Januarie 2000) was 'n Oostenrykse pianis en komponis wat in beide die klassieke - en jazzvelde werksaam was.
Friedrich Gulda | |
|---|---|
 | |
| Gebore | 16 Mei 1930 Wene, Oostenryk |
| Sterf | 27 Januarie 2000 (op 69) Steinbach am Attersee, Oostenryk |
| Beroep | Pianis Komponis |
Biografie
wysigGulda is in Wene gebore as die seun van 'n onderwyser. Gulda het op 7-jarige ouderdom klavier leer speel onder Felix Pazofsky aan die Wiener Volkskonservatorium. In 1942 het hy ingeskryf by die Weense Musiekakademie waar hy klavier- en musiekteorie onder Bruno Seidlhofer en Joseph Marx studeer het. Tydens die Tweede Wêreldoorlog sou Gulda en sy vriend Joe Zawinul as tieners uitgaan en verbode musiek soos jazz in stryd met die regering se verbod op die uitvoering daarvan speel (dit word genoem in die dokumentêre film "Friedrich Gulda: So What - A Portrait"). Gulda het tydens die Internasionale Musiekkompetisie in Genève in 1946 eersteprys gewen. Aanvanklik het die beoordelingspaneel die Belgiese pianis Lode Backx verkies, maar toe die finale stemming geneem is was Gulda die wenner. Een van die paneellede, Eileen Joyce, wat Backx verkies het, het uitgestorm en beweer dat die ander paneellede onbillik beïnvloed is deur die ondersteuners van Gulda.[1] Gulda het wêreldwyd konserte begin speel. Hy het sy Carnegie Hall buiging in 1950 gemaak.[2] Saam met Jörg Demus en Paul Badura-Skoda het Gulda 'n groep gevorm wat bekend sou staan as die "Weense troika".
Alhoewel hy die bekendste was vir sy interpretasies[3] van Mozart en Beethoven, het Gulda ook die musiek van J.S. Bach (dikwels op die klavesimbel), Schubert, Chopin, Schumann, Debussy en Ravel gespeel. Sy opnames van Bach se Das wohltemperierte Klavier word as uitmuntend beskou.[4] Afgesien van die Das wohltemperierte Klavier het Gulda baie min stukke van Bach opgevoer en nog minder opgeneem. Gulda se latere samewerking met maatskappye wie se opnametegnieke primitief was vergeleke met dié wat deur meer gesofistikeerde mededingers gebruik is het hom in 'n swak posisie met betrekking tot sy nalatenskap geplaas. Die Mozart-sonate bande wat op DGG uitgereik is se tegniese kwaliteit is bv. van 'n powere kwaliteit; net so ook die Debussy Preludes en Bach-opnames van die laat 60's en vroeë 70's.
Vanaf die vyftigerjare het Gulda 'n professionele belangstelling in jazz en in improvisasie of ope musikale improvisasies gekweek en liedjies geskryf. Hy het ook as sanger onder die skuilnaam "Albert Golowin" opnames gemaak en musiekkritici jare lank gekul totdat hulle besef het dat Gulda en Golowin dieselfde persoon is. Hy het instrumentale stukke gespeel, en soms ook jazz, vrye musiek en Europese klassieke musiek in sy konserte gekombineer. Aan die einde van die sestigerjare het Gulda die volledige sonates van Beethoven opgeneem.
In 1956 het Gulda uitvoerings en opnames by die Birdland jazzklub in New York Stad[5] en by Newport Jazz Fees gemaak.[2]Hy het die Internasionale Kompetisie vir Moderne Jazz in 1966 georganiseer,[6] en die Internasionale Musikforum, te wete 'n skool vir studente wat improvisasie wil aanleer, in Ossiach, Oostenryk, in 1968 gestig. [7] Hy het eenkeer gesê:[8]
Daar kan geen waarborg wees dat ek 'n groot jazz-musikant sal word nie, maar ten minste sal ek weet dat ek die regte ding doen. Ek wil nie in die roetine van die moderne konsertpianis se lewe val nie en wil ook nie op die goedkoop triomfe van die Barok-soustrein ry nie.
Hy het in jazz "die ritmiese dryfveer, die risiko, die absolute kontras met die bleek, akademiese benadering wat ek geleer het," gevind [8] Hy het ook die baritonsaksofoon gespeel.[6]
In die 1960's het Gulda 'n Prelude en Fuga geskryf met 'n tema wat die Swing genre voorstel. Keith Emerson het so baie van Gulda se Fuga gehou dat hy dit gereeld in die 1970's in Emerson, Lake & Palmer-konserte opgevoer het. 'n Ateljee-weergawe is ook uitgereik op Emerson, Lake & Palmer se The Return of the Manticore].
In die laat 1960's tot en met die tagtigerjare - terwyl hy voortgegaan het met swing en bop-gebaseerde jazz (dikwels in Europese Jazz-orkeste, wat hy op gereelde jaarlikse grondslag gereël het) optredes en opnames, en sy klassieke optredes en opnames, het hy ook opgetree en /of opnames (dikwels met behulp van 'n pasgemaakte elektries-versterkte klavesimbel en perkussie instrumente) met 'n wye verskeidenheid musikante wat betrokke was by vrye improvisasie, gemaak, insluitend: Cecil Taylor, Barre Phillips, Ursula Anders, John Surman, Albert Mangelsdorff, Stu Martin, Gunther Rabl, Limpe Fuchs , Paul Fuchs, Mounir Bashir, Gerhard Herrmann, Leszek Zadlo en Fritz Pauer.
In die laat 1970's en 1980's was Gulda betrokke by jaarlikse musiekfeeste soos die Münchner Klaviersommer - waar musikale gaste wat deur die jare saam met hom opgetree het, Herbie Hancock, Joe Zawinul, en Chick Corea ingesluit het.
In 1980 het hy sy Concerto vir Tjello en Blaasinstrument Orkes geskryf, wat al "so beweeglik soos dit lighartig is" genoem is, en wat uit vyf bewegings bestaan "waarby jazz, 'n minuet, rock, 'n katspoegie polka, 'n mars en 'n kadens met twee plekke waar 'n tjellis moet improviseer, betrokke is".[9]
In 1982 het Gulda saamgewerk met die jazzpianis Chick Corea, wat tussen die opbreek van Return to Forever en die oprigting van sy Chick Corea Elektric Band was. Op die resultaat hiervan, wat uitgereik is op The Meeting (Philips, 1984), kommunikeer Gulda en Corea in lang improvisasies met die vermenging van jazz ("Some Day My Prince Will Come" en 'n minder bekende stuk, wat deur Miles Davis verwerk is, "Put Your Foot Out") en klassieke musiek (Brahms se Wiegenlied (Wieg-lied).
Gulda en Corea het hul musikale samewerking voortgesit en Mozart se Klavierconcerto nr. 10 (dubbelklavierkonsert) opgeneem saam met die Koninklike Concertgebouw-orkes onder leiding van Nikolaus Harnoncourt. Hulle het ook jazz-klavierduette van Gulda se Fantasie vir Twee Klaviere en Corea se "Ping Pong For Two Piano's" gespeel.
In die laat 1980's en 1990's het die orreliste/MIDI-klawerbordspeelster Barbara Dennerlein ook saam met Gulda gestudeer en opgetree. [10]
Hierdie ongewone praktyke, tesame met sy weiering om soms die gebruiklike reëls ten opsigte van bekleding na te kom (hy is op berugte wyse tydens 'n Suid-Duitse konsert vergelyk met 'n Serwiese koppelaar of die program van sy konserte vooraf af te kondig het aan hom die bynaam die "terroris pianis" besorg. [2] In 1988 het hy 'n opvoering gekanselleer nadat amptenare van die Salzburg-fees beswaar gemaak het teen sy insluiting van die jazz-musikant Joe Zawinul op die program. [2] Toe die Weense Musiekakademie ter erkenning van sy prestasies aan hom die Beethoven Ring toegeken het , het hy dit aanvaar, maar dit later weer heroorweeg en die prys terugbesorg. [7] Hy het, ten einde reklame te maak vir 'n konsert in 1999, sy eie dood in 'n persverklaring afgekondig sodat die konsert in die Wene Konzerthaus kon dien as 'n opstandingspartytjie. [7]
Phillips Records het Gulda ingesluit in die platemaatskappy se Great Pianists of the 20th Century CD boksstel wat in 1999 vrygestel is.[11] Sy klavierstudente het Martha Argerich, wat Gulda "my mees belangrikste invloed," genoem het,[12] en die dirigent Claudio Abbado ingesluit.[13]
Gulda het op die ouderdom van 69 jaar op 27 Januarie 2000 by sy huis in Weissenbach, Oostenryk aan 'n hartaanval beswyk.[7] Gulda is begrawe in die begraafplaas van Steinbach am Attersee, Oostenryk.
Toekennings en pryse
wysig- 1959: Oostenrykse Erekruis vir Wetenskap en Kuns[14]
- 1989: Ere-ring van Wene
Verwysings
wysig- ↑ Richard Davis,Eileen Joyce: A Portrait , 126-7
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Chris Woodstra, Gerald Brennan, Allen Schrott, reds., All Music Guide to Classical Music: The Definitive Guide to Classical Music (San Francisco: Backbeat Books, 2005), 538
- ↑ Jean-Pierre Thiollet, 88 notes pour piano solo, "Solo nec plus ultra", Neva Editions, 2015, p.50. ISBN 978 2 3505 5192 0.
- ↑ "Friedrich Gulda, 69, Klassieke-musiek Rebel,"New York Times, 29 Januarie 2000
- ↑ New York Times : /archives/gulda-has-debut-as-jazz-pianist-concert-artist-opens-2week.html "Gulda Debuteer as Jazz Pianis," 22 Junie 1956[dooie skakel], opgespoor op 17 September 2011
- ↑ 6,0 6,1 New York Times : "Brooklyn Sax Man Wins the Big One in Vienna," 17 Julie 1966, opgespoor op 17 September 2011
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 New York Times: Allan Kozinn, "Friedrich Gulda, 69, Classical-Music Rebel," 29 Januarie 2000, besoek op 17 September 2011
- ↑ 8,0 8,1 New York Times : /gulda-reasserts-his-claims-to-fame.html K. Robert Schwarz, "Gulda herbevestig sy aanspraak op roem," 25 September 1989[dooie skakel], opgespoor op 17 September 2011
- ↑ ' 'Seattle Times' ': Tom Keogh, "Cellist Joshua Roman returns to Seattle Symphony for opening night," 15 September 2011, besoek op 17 September 2011
- ↑ "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 April 2016. Besoek op 1 Januarie 2020.
- ↑ Peter Gutmann, "Great Pianists of the Twentieth Century," ClassicalNotes.net
- ↑ New York Times: Anthony Tommasini, "An Enigmatic Pianist Reclaims Her Stardom," 25 Maart 2000, accessed 17 September 2011
- ↑ Chris Woodstra, Gerald Brennan, Allen Schrott, eds., All Music Guide to Classical Music: The Definitive Guide to Classical Music (San Francisco: Backbeat Books, 2005), 1
- ↑ "Reply to a parliamentary question" (pdf) (in Duits). p. 67. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2020. Besoek op 4 Maart 2013.
Eksterne skakels
wysig- Gulda-Werkstatt Amptelike Tuisblad met 'n volledige werkslys Geargiveer 30 Junie 2018 op Wayback Machine
- Youngrok Lee se Gulda waarderingsbladsye
- 'n Dokumentêre program oor Friedrich Gulda getiteld "So What!?" (Engels)
- Agt Friedrich Gulda uitvoerings (ClassicalTV)
- Opnames met Friedrich Gulda in die Aanlynargief van die Österreichische Mediathek (Onderhoude in Duits). Opgespoor 2 September 2019