Maurice Ravel
Joseph Maurice Ravel (Frans: [ʒɔzɛf mɔʁis ʁavɛl]; 7 Maart 1875 – 28 Desember 1937) was 'n Franse komponis, pianis, en orkesleier.
Maurice Ravel | |
|---|---|
 | |
| Agtergrondinligting | |
| Gebore | 7 Maart 1875 Ciboure, Frankryk |
| Sterf | 28 Desember 1937 (op 62) |
| Beroep(e) | Komponis, pianis, orkesleier |
Hoewel Maurice Ravel se naam meestal saam met die van Debussy genoem word, was hy tog 'n selfstandige figuur wat die Franse musiek met werke van groot oorspronklikheid verryk het, veral deur sy besondere orkestrasievermoë.
Maurice-Joseph Ravel is op 7 Maart 1875 in Ciboure (Suid-Frankryk) as die seun van 'n Switserse vader en ʼn Baskiese moeder gebore. Dit was ʼn kunssinnige gesin en die jong Ravel se musiektalente is deur sy vader aangemoedig en deur sy moeder se Spaanse agtergrond beïnvloed. In 1889, toe hy 14 jaar oud was, het sy formele musiekopleiding aan die Paryse Konservatorium begin.
Gedurende die jare wat hy daar gestudeer het, het hy van sy bekendste werke gekomponeer, byvoorbeeld die Pavane pour une infante défunte ("Pavane vir ʼn ontslape prinses") en die Sonatine vir klavier. Hierdie vroeë komposisies van die jong Ravel toon buitengewone volwassenheid en afgerondheid. Toe sy derde poging ter verowering van die gesogte Prix de Rome misluk het (omdat sekere jurielede sy musiek as te "gevorderd" beskou het), het dit 'n skandaal tot gevolg gehad waardeur die direkteur van die konservatorium gedwing is om te bedank.
Hy is opgevolg deur die komponis Gabriel Fauré (1845- 1924), onder wie Ravel komposisie gestudeer het. Afgesien van Fauré se invloed, het Ravel ook in die musiek van Saint-Saëns, Chabrier, Debussy, Satie en van die Russiese meesters belang gestel. Sy klavierwerk Jeux d'eau ("Fonteine"; 1901) en die Strykkwartet (1903) het wye belangstelling geniet.
Shéhérazade (1903), ʼn liedersiklus vir sopraan en orkes, Histoires naturelles (1907), 'n liedersiklus met klavierbegeleiding, en L'Heure espagnole ("Die Spaanse uur"; 1907), 'n komiese opera, lewer almal bewys van Ravel se gewaagde hantering van die stem, onder meer deur die sogenaamde quasi parlando (kwasi-praatstyl), en van die harmoniese gewaagdheid wat so kenmerkend vir sy werk is.
Sy tweede opera, L 'Enfant et les sortilèges ("Die kind en die betowerings"; 1925) toon sy vermoë om die towerwêreld van die kind op die verhoog weer te gee. Ander verhoogwerke is sy ballet Daphnis et Chloé, wat hy in 1912 vir Diaghilef se Ballet Russes voltooi het; La Valse (1920); en die hipnotiese Bolero (1928). Laasgenoemde orkeswerk met sy porsende ritme groei van 'n nederige pianissimo tot 'n oorweldigende crescendo en is tegelyk 'n strawwe toets vir orkestrale beheer en 'n eenvoudig en boeiende eerste kennismaking met die klassieke musiek vir die jong luisteraar.
Afgesien van werke vir klavier soos die vierhandige klaviersuite vir kinders, Ma Mere l’Oye ("Moeder Gans-suite"; 1908), waarin Ravel ʼn weergalose sprokieswêreld skep; die drieledige klaviersuite, Gaspard de la nuit ("Gaspard van die nag"; 1908), 'n sintese van virtuositeit en verbeeldingskrag; en die Valses nobles et sentimentales ("Edel en sentimentele walse"; 1910), waarvan die dissonante tydens die première groot vermaak verskaf het, het Ravel ook twee klavierkonserte (1931) gekomponeer.
Die Klavierkonsert in D-majeur vir die linkerhand het hy gekomponeer vir die pianis Paul Wittgenstein (1887-1961), wat sy regterarm in die Eerste Wêreldoorlog verloor het. (Hierdie pianis was ook die inspirasie vir klavierwerke vir die linkerhand deur Richard Strauss en Benjamin Britten.) Ravel is nooit getroud nie en moes vir 'n tyd lank as ambulansbestuurder in die Eerste Wêreldoorlog diens doen.
In 1928 het hy Kanada en die VSA besoek, asook Engeland, waar hy 'n eredoktorsgraad in die musiek van die Universiteit van Oxford ontvang het. Ravel het nooit juis goeie gesondheid geniet nie. Na hy in 1932 in ʼn motorongeluk 'n skedelbesering opgedoen het, het hy die laaste 5 jaar van sy lewe aan 'n vorm van verlamming gely. Hy het sy spraak verloor en dit later selfs onmoontlik gevind om sy naam te teken. Hoewel sy musikale verbeelding onaangetas gebly het, het hy na sy laaste voltooide werk, die liedersiklus Don Quichotte à Dulcinée (1932), geen verdere komposisies gelewer nie.
'n Operasie om ʼn obstruksie te verwyder in 'n bloedvat wat die brein voed, het misluk en Ravel is 'n week daarna, op 28 Desember 1937, in Parys oorlede. Ravel was een van die oorspronklikste komponiste van die 20 eeu. Hy was 'n voortreflike vakman wat volmaaktheid van styl en musikale vorm nagestreef het. Liriese begaafdheid en ryke harmoniese skakering kenmerk sy werk, asook die gebruik van Middeleeuse toonlere (in die "Habernera" uit die Rhapsodie espagnole) en die pentatoniese toonleer (in Ma Mere l’Oye).
Bitonaliteit (die kombinering van 2 verskillende toonaarde) was ook nie vreemd aan hom nie. Sy onoortreflike vermos as orkestreerder en sy uitbuiting van die tegniese moontlikhede van musiekinstrumente word opvallend getoon in sy orkestrasie van Moessorgski se Skilderye by 'n uitstalling. Verskeie van sy eie klavierwerke het hy met soveel welslae georkestreer dat etlikes, soos Menuet antique en Le tombeau de Couperin ("Die grafkelder van Couperin"), as orkeswerke beter bekend is.
Sien ook
wysigEksterne skakels
wysig- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409648, volume 23, bl. 165
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Maurice Ravel.
Life and career
wysig
Ravel is gebore in die Baskiese dorpie Ciboure, Frankryk, naby Biarritz, 18 kilometer (11 myl) van die Spaanse grens. Sy vader, Pierre-Joseph Ravel, was ’n opgevoede en suksesvolle ingenieur, uitvinder en vervaardiger, gebore in Versoix naby die Frans-Swits grens. Sy moeder, Marie, gebore Delouart, was Baskies maar het in Madrid grootgeword. In 19de eeuse terme het Joseph onder sy status getrou – Marie was buitenechtelik en amper ongelees – maar die huwelik was ’n gelukkige een. Sommige van Joseph se uitvindings was suksesvol, insluitend ’n vroeë interne verbrandingsmotor en ’n berugte sirkusmasjien, die "Whirlwind of Death", ’n motorlus wat ’n groot aantrekkingskrag was totdat ’n fatale ongeluk by Barnum and Bailey se Sirkus in 1903 plaasgevind het.
Albei van Ravel se ouers was Rooms-Katolieke; Marie was ook iets van ’n vrydenker, ’n eienskap wat deur haar ouer seun geërf is. Hy is ses dae nadat hy gebore is, gedoop in die Ciboure-parochiekerk. Die familie het drie maande later na Parys verhuis, en daar is ’n jonger seun, Édouard, gebore. (Hy was naby aan sy vader, wie se beroep in ingenieurswese hy uiteindelik gevolg het.) Maurice was veral toegewyd aan hul moeder; haar Baskies-Spaanse erfenis was ’n sterk invloed op sy lewe en musiek. Onder sy vroegste herinneringe was volksliedjies wat sy ma vir hom gesing het. Die huisgesin was nie ryk nie, maar die familie was gemaklik, en die twee seuns het gelukkige kindertyd beleef.
Ravel senior het dit geniet om sy seuns na fabrieke te neem om die nuutste meganiese toestelle te sien, maar hy het ook ’n groot belangstelling in musiek en kultuur in die algemeen gehad. In sy latere lewe het Ravel onthou, "Deur my kinderjare was ek sensitief vir musiek. My vader, baie beter opgelei in hierdie kuns as wat meeste amateurs is, het geweet hoe om my smaak te ontwikkel en my entoesiasme op ’n vroeë ouderdom te stimuleer." Daar is geen rekord dat Ravel enige formele algemene onderwys in sy vroeë jare ontvang het nie; sy biograaf Roger Nichols stel voor dat die seun hoofsaaklik deur sy vader opgevoed mag wees.
Toe hy sewe jaar oud was, het Ravel pianolesse begin by Henri Ghys, ’n vriend van Emmanuel Chabrier; vyf jaar later, in 1887, het hy begin studeer harmonie, kontraspunt en komposisie by Charles-René, ’n leerling van Léo Delibes. Sonder om ’n kindergeenie te wees, was hy ’n baie musikale seun. Charles-René het gevind dat Ravel se besef van musiek vir hom natuurlik was "en nie, soos in die geval van so baie ander, die resultaat van inspanning nie." Ravel se vroegste bekende komposisies dateer uit hierdie periode: variasies op ’n koral van Schumann, variasies op ’n tema van Grieg en ’n enkele beweging van ’n klaviersonate. Hulle oorleef net in fragmentêre vorm.
In 1888 het Ravel die jong pianis Ricardo Viñes ontmoet, wat nie net ’n lewenslange vriend geword het nie, maar ook een van die voorste interprete van sy werke, en ’n belangrike skakel tussen Ravel en Spaanse musiek. Die twee het ’n waardering vir Wagner, Russiese musiek, en die geskrifte van Poe, Baudelaire en Mallarmé gedeel. By die Exposition Universelle in Parys in 1889, was Ravel diep beïndruk deur die nuwe Russiese werke wat deur Nikolai Rimsky-Korsakov gedirigeer is. Hierdie musiek het ’n blywende invloed gehad op sowel Ravel as sy ouer tydgenoot Claude Debussy, net soos die eksotiese klank van die Javaanse gamelan, wat ook tydens die Expositie gehoor is.
Émile Decombes het in 1889 as Ravel se pianonderwyser oorgeneem; in dieselfde jaar het Ravel sy vroegste openbare optrede gegee. Op veertienjarige ouderdom het hy deelgeneem aan ’n konsert by die Salle Érard saam met ander leerders van Decombes, insluitend Reynaldo Hahn en Alfred Cortot.
Parys Konservatorium
wysigMet die aanmoediging van sy ouers het Ravel aansoek gedoen om toelating tot Frankryk se belangrikste musiekkollege, die Conservatoire de Paris. In November 1889, deur musiek van Chopin te speel, het hy die eksamen vir toelating tot die voorbereidingsklavierklas onder leiding van Eugène Anthiome geslaag. Ravel het die eerste prys in die Conservatoire se klavierkompetisie in 1891 gewen, maar andersins het hy nie uitgestaan as ’n student nie. Nietemin was hierdie jare ’n tyd van aansienlike vooruitgang in sy ontwikkeling as komponis. Die musiekoloog Arbie Orenstein skryf dat die 1890’s vir Ravel ’n periode was "van enorme groei ... van adolessensie na volwassenheid."
In 1891 het Ravel na die klasse van Charles-Wilfrid de Bériot, vir klavier, en Émile Pessard, vir harmonie, gevorder. Hy het soliede, maar onopmerklike vordering gemaak, met besondere aanmoediging van Bériot, maar, in die woorde van die musiekoloog Barbara L. Kelly, was hy "net leerbaar op sy eie terme." Sy latere onderwyser Gabriel Fauré het dit verstaan, maar dit was nie algemeen aanvaarbaar vir die konserwatiewe fakulteit van die Conservatoire van die 1890’s nie. Ravel is in 1895 geskop, nadat hy nie meer pryse gewen het nie. Sy vroegste werke wat in volle vorm oorleef, kom uit hierdie studentedae: Sérénade grotesque, vir klavier, en "Ballade de la Reine morte d'aimer", ’n mélodie wat ’n gedig van Roland de Marès op muziek sit (albei 1893).
Ravel was nooit so ywerige ’n student van die klavier soos sy kollegas, soos Viñes en Cortot, was. Dit was duidelik dat hy as pianis nooit op hulle vlak sou wees nie, en sy oorheersende ambisie was om ’n komponis te wees. Vanaf hierdie punt het hy hom op komposisie gefokus. Sy werke uit hierdie periode sluit die liedjies "Un grand sommeil noir" en "D'Anne jouant de l'espinette" op woorde van Paul Verlaine en Clément Marot in, en die klavierewerke Menuet antique en Habanera (vir vier hande), waarvan laasgenoemde uiteindelik in die Rapsodie espagnole opgeneem is. Rondom hierdie tyd het Joseph Ravel sy seun aan Erik Satie voorgestel, wat sy brood as ’n kafé-pianis verdien het. Ravel was een van die eerste musikante – Debussy was ’n ander – wat Satie se oorspronklikheid en talent erken het. Satie se konstante eksperimente in musiekvorm was ’n inspirasie vir Ravel, wat dit as "van onskatbare waarde" beskou het.
In 1897 is Ravel weer toegelaat tot die Conservatoire, waar hy komposisie by Fauré studeer het, en privaatlesse in kontraspunt by André Gedalge geneem het. Beide hierdie onderwysers, veral Fauré, het hom hoog aangeslaan en was sleutelfigure in sy ontwikkeling as komponis. Soos Ravel se kursus vorder het, het Fauré verslag gelewer van "’n duidelike wins in volwassenheid... ’n betrokke rykdom van verbeelding." Ravel se posisie by die Conservatoire is egter ondermyn deur die vyandigheid van die Direkteur, Théodore Dubois, wat die jong man se musikale en politieke progressiewe uitkyk betreur het. Gevolglik, volgens ’n medestudent, Michel-Dimitri Calvocoressi, was hy "’n gemerkte man, teen wie alle wapens goed was." Hy het ’n paar aansienlike werke geskryf terwyl hy by Fauré studeer het, insluitend die overture Shéhérazade en ’n enkele beweging van ’n vioolsonate, maar hy het geen pryse gewen nie, en is dus weer in 1900 geskop. As ’n voormalige student was hy toegelaat om Fauré se klasse by te woon as ’n nie-deelnemende "auditeur" totdat hy uiteindelik die Conservatoire in 1903 verlaat het.