George-museum

George-museum
George-museum in George, Wes-Kaap, Suid-Afrika
Plek	George
Land	Suid-Afrika
Openingsjaar	1967
Tipe museum	Kulturele geskiedenis
Webtuiste	www.westerncape.gov.za/GeorgeMuseum

Die George-museum is 'n kultuur-historiese museum geleë in George, Wes-Kaap, Suid-Afrika. Die hooftema van die museum is die plaaslike geskiedenis van George, met die fokus op die inheemse houtindustrie van die omgewing. Daar is ook 'n uitstallokaal waar Suid-Afrikaanse kuns gehuisves word. Die museum is gestig deur Charles Sayers in 1967, en is aanvanklik in 'n enkele vertrek in Courtenaystraat gehuisves. Die museum is tans in die Drostdy, die woning en kantoor van die landdros, wat omstreeks 1813 onder toesig van die eerste landdros van George, Adrian van Kervel, gebou is. Die Drostdy-gebou was ook voorheen die geskiedkundige Victoria Hotel.

Die voormalige Victoria Hotel, wat tans die George-museum huisves

Geskiedenis

Historiese agtergrond van die George-museum

Die George Museum het sy oorsprong in die private versameling van Charles Sayers. Hy was ook die voormalige eienaar en later redakteur van die George & Knysna Herald, 'n koerant wat deur sy ouers in 1881 gestig is. Sayers het voorwerpe en items van kultuur-historiese belang met betrekking tot George uitgestal en bewaar, met 'n spesifieke belangstelling in ou meganiese musiekinstrumente en tikmasjiene. In 1967 word Sayers se "Mini Museum" geopen, geleë in 'n enkelvertrek langs 'n kafee in Courtenaystraat. Die museum was dadelik baie gewild en onder aansporing van die plaaslike owerhede word die museum deur Charles Sayers verskuif na die historiese ou Stadshuis, 'n administratiewe gebou opgerig in 1847. Daarna trek die Sayers Museum die aandag van die owerhede en skaars ses maande na die verskuiwing na die ou Stadshuis, word die museum 'n geaffilieerde museum van die Kaapse Provinsiale Museumdiens, met die inheemse houtnywerheid as hooftema. Weens toenemende gewildheid en gebrek aan spasie, verskuif die museum gou weer na 'n groter gebou, die ou Drostdy (landdros se woning en kantoor). Hier word die oorspronklike museum van Sayers gerekonstrueer as die "Mini Museum" in die huidige George-museum.

Die Drostdy is oorspronklik omstreeks 1813, onder toesig van die eerste landdros van George, Adrian van Kervel opgerig. In 1826 het die Drostdy afgebrand en is dit weer gedeeltelik herbou. Teen die einde van die 19de eeu word dit in die legendariese Victoria Hotel omskep. In 1972 het die Munisipaliteit van George die gebou gekoop en gerestoureer. Sedert 1976 huisves hierdie gebou die George-museum. Die Drostdy of hedendaagse museum, huisves 'n verskeidenheid interessante uitstallings, onder andere die florerende houtnywerheid van die gebied met voorbeelde van ou houtwerkimplemente en -gereedskap, 'n geelhout-boskappershut en aanplantings van inheemse bome in die tuin.

Stigting van George

Die dorp George het sy oorsprong te danke aan die plaaslike houtnywerheid. Reg van die begin van Europese kolonisasie in Suid-Afrika sedert 1652, het hout 'n baie belangrike rol in die oorlewing van die setlaars gespeel. Namate die woudgebiede naby Kaapstad egter uitgeput geraak het en oor-ontgin is, het die ontginning van woude in 'n oostelike rigting, met die kus langs, uitgebrei. Die groot woude van die Suid-Kaap is reeds so vroeg as 1711 ontdek, maar as gevolg van die ontoeganklikheid van die area het dit behoue gebly. In 1777 stig die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie (V.O.C.) 'n houtkapperspos of buitepos waar George vandag geleë is.

Die George-baken

Van de Graaff-baken in die George-museum.

In die voorportaal van die George-museum is die oorspronklike George-baken (Van de Graaff-bakens) wat in 1785 deur die Goewerneur van die Kaap, Cornelis Jacob van de Graaff, namens die V.O.C. opgerig is. Die baken is opgerig om die gebied af te baken en om die Engelse te verhoed om Outeniqualand binne te dring. Die baken is as 'n nasionale monument verklaar in 1962 en as 'n provinsiale erfenis-voorwerp in 1992.

Stigting van 'n nuwe magistraatsdistrik

Op 23 April 1811 reik die toenmalige Goewerneur van die Kaap, die Graaf van Caledon, 'n proklamasie uit vir die vorming van 'n nuwe magistraatsdistrik in Outeniqualand met 'n Drostdy gesetel in George. Hy verklaar dat die dorp waar die landdros (later bekend as die magistraat) woonagtig gaan wees, vernoem word na die heersende koning van Engeland, George III.

Die Drostdy

J.H. Voorman, 'n landmeter van Swellendam was verantwoordelik vir die planne van die Drostdy. Hy het ook die uitleg vir die wye strate van George gedoen. Bouwerk aan die Drostdy het in 1813 begin. Dit was 'n dubbelverdieping grasdak-gebou met vleuels wat verbind was met mekaar deur 'n platdak. Verskeie verslae beskryf die gebou as H-vormig. Die Drostdy, van Kervel se se kantoor en woonhuis, is voltooi aan die einde van 1815. Gedurende Julie 1826, toe die tweede landdros, landdros van der Riet en sy familie weg was met vakansie, het 'n brand amper die Drostdy in puin gelê. Gelukkig het die mure en die saal onder die plat dak bly staan. Die owerhede wou eers die Drostdy herbou, maar besluit later om dit eerder te verkoop en in 1830 word William Hollet die eienaar.

'n Mens kan aanvaar dat toe Hollet die Drostdy herbou het, hy die dele van die gebou wat nog staande was onder die platdak, sou behou het. In die jare daarna het die gebou baie eienaars gehad en elke eienaar het hul eie verbouings en/of aanpassings gemaak. Die grasdak is later vervang met sink en die houtvensters met staal. Bestaande deuropenings is toegemaak en nuwes gemaak. Dele van die mure is gesloop en ander mure is gebou.

Biblioteek en argief

Dokumente, genealogiese dokumentasie, foto's, boeke en koerante verwant aan die geskiedenis van George word in die argief gehuisves.

Galery historiese foto's

• 
  Davidsonstraat
• 
  Staatsaagmeule
• 
  George in die verlede
• 
  Meadestraat
• 
  Tweede Stadsaal

Uitstallings

Die George-museum poog om die gemeenskap bewus te maak van hul kultuur en geskiedenis, en om benewens 'n beter begrip te kweek van hul omgewing deur die uitstallings van die museum. Die museum versamel en stal voorwerpe uit wat verband hou met die kulturele geskiedenis van George en die omgewing daarvan, vanaf die ontstaan van die dorp as 'n V.O.C.-buitepos. Die buitepos het gou die middelpunt geword van 'n florerende houtindustrie. Die museum se hooftema, die "Inheemse bos-en houtbedryf van die Suid-Kaap" fokus op die Suid-Kaapse inheemse houtbedryf en die rol wat hierdie nywerheid gespeel het in die geskiedenis van die dorp. Die Houttema is uniek in die sin dat geen ander Suid-Kaapse museum die houttema as hooftema het nie.

Buitelug-kompleks: Houtnywerheidsuitstallings

Die buitelugkompleks wat fokus op die houtnywerheid, bestaan uit aanplantings van inheemse woudbome, die Houtmuseum en 'n gerekonstrueerde geelhout-boskappershut(c. 1910+). Die boskappershut is ook gemeubileer volgens verslae en mondelinge vertellinge van ou boskappers. Vanaf die begin van kolonisasie in Suid-Afrika was hout en die voorsiening van hout van groot belang vir die setlaars. Dit is gebruik vir geboue, meubels, waens, vuurmaakhout, ens. Die Houtnywerheidmuseum fokus op die geskiedenis van die industrie en gee insig in die ontstaan daarvan. 'n Groot verskeidenheid houtwerkgereedskap wat gebruik is, bv. byle, sae, dissels, ens. word uitgestal.

Uitstallings van plaaslike historiese belang word in die hoofgebou gehuisves

Die “Mini”-museum is 'n museum binne-in die Museum. Dit is ontwerp om 'n atmosfeer van die ou dae daar te stel. Hierdie uitstalling bestaan uit baie oorspronklike voorwerpe deur die museumstigter Charles Sayers vir sy geliefde museum versamel is. George was 'n vooruitstrewende dorp in die Victoriaanse tydperk en in die laat 19de eeu word hierdie ou gebou (wat vandag die museum is) die legendariese Victoria Hotel. 'n Tipiese slaapkamer, eetkamer en “drawing room” meubels uit hierdie tydperk sorg vir interessante uitstallings. 'n Versameling meganiese musiek-instrumente wissel van Switserse musiekdose van 1796 tot Edison-fonogramme van die laat 19de eeu en “His Master’s Voice” grammofone van die 1900’s.

Galery van uitstallings

• 
  George Museum tuin en buitenshuise kompleks
• 
  Houtindustrie-museum
• 
  Geelhout houtkappershuisie
• 
  Victoriaanse eetkamer
• 
  Mini-museum

Gedwonge verskuiwings in George

Hierdie onlangse uitstalling fokus op die gedwonge verskuiwings wat plaasgevind het in George vanaf 1904 tot 1989. In die loop van die 19de en 20ste eeu is verskeie wette ingestel in Suid-Afrika om swart gemeenskappe te verwyder vanaf die land wat hulle beset het. Hierdie uitstalling toon aan watter gemeenskappe in George en omgewing gedwing is om te verskuif na ander gebiede wat deur die destydse owerhede bepaal is. Omdat daar egter baie min inligting beskikbaar is oor hierdie belangrike deel van ons geskiedenis, word besoekers versoek om persone en rolspelers in foto’s te identifiseer. Dit sal die museum dan in staat stel om die onbekende persone te identifiseer en sodoende erkenning aan rolspelers te gee. Deur die gemeenskap op hierdie manier betrokke te maak by die uitstalling, word 'n platform geskep waarop hulle hul gevoelens kan uitdruk en 'n gevoel van eienaarskap, trots en waarde in die gemeenskap te vestig. Persone verkry deur die uitstalling erkenning dat hulle oor iets unieks en waardevol beskik. Deur die stimulering van dialoog en aanmoediging van besoeker-betrokkenheid, was dit moontlik om akkurate en belangrike inligting te bekom wat die omvang van kennis oor hierdie onderwerp verbreed.

• 
  Gedwonge verskuiwings-uitstalling
• 
  Gedwonge verskuiwings-fotouitstalling

Die museum het ook tydelike uitstallings

Kunsuitstalling in die Sayerssaal

Die Sayerssaal is ingerig as 'n kunsgalery. Tans word 'n seleksie kunswerke van die versameling van die Wes-Kaapse Biblioteekdiens, wat bestaan uit prominente Suid-Afrikaanse kunstenaars, asook 'n versameling van die 2010 sokker-gedenkwaardighede, ook deur Suid-Afrikaanse kunstenaars, hier ten toon gestel.

Sport-gedenkwaardighede op uitstalling

• 
  Sokkerspelers gemaak van draad
• 
  Kunswerke gemaak van draad, krale en keramiek
• 
  Sokkerballe gemaak van 'n verskeidenheid materiale

Opvoedkundige programme

'n Medisinale aalwynplant, George area, Wes-Kaap, Suid-Afrika

Die George-museum bied 'n wye verskeidenheid opvoedkundige programme vir leerders aan. Die volgende kurrikulum-verwante opvoedkundige programme word jaarliks aangebied by die George-museum.

Die Argitektuur van George Die historiese geboue in George, opgerig in die 18de en 19de eeu asook die verskillende argitekstyle word aangebied.

Plaaslike Geskiedenis opvoedkundige program Die geskiedenis van George, die eerste inwoners, dorpsontwikkeling, historiese geboue en kerke word aangebied.

Slawe opvoedkundige program In hierdie program word die geskiedenis van slawerny in die Suid-Kaap ontdek.

Medisinale plante Wetenskaplikes stem saam dat die mensdom ontstaan het in Afrika, miljoene jare gelede. Daarom is tradisionele medisyne uit Afrika die oudste, en ook die medisyne waarvan die meeste ervaring opgedoen is. Oor honderde jare heen is hierdie resepte mondeling oorgelewer van geslag tot geslag, en baie van hierdie medisyne is vandag steeds in gebruik. In hierdie program word agt inheemse plante bekend gestel waarby 'n praktiese sessie ook ingesluit is, nl. die maak van medisyne.

Die geskiedenis van medisyne Die geskiedenis van westerse, inheemse en tradisionele medisyne (Barnard, Pasteur, Curie) word aangebied.

San/Khoekhoen opvoedkundige program Hierdie program toon die leefstyl, voedsel, geloof en klere van die San/Khoekhoen. 'n Praktiese sessie om self 'n armband te maak, word hierby ingesluit.

Ontdekkers en fortuinjagters opvoedkundige program In hierdie program ontdek leerders die geskiedenis van Dias en da Gama, asook die karveel.

Fossiele opvoedkundige program Leer wat is fossiele, die rede en hoe dit ontstaan het, die tipes fossiele en die rede waarom ons fossiele bestudeer. Prakties hierby ingesluit.

Ekosisteme Hierdie program stel leerders bekend aan die basiese begrippe van ekosisteme.

Galery van opvoedkundige aktiwiteite

• 
  Opvoedkundige aktiwiteite
• 
  Kinders word vermom
• 
  Medisinale tee
• 
  Leerders maak armbande

Literatuur

• De Jager, D.M. 1942. Gedenkboek van die Gemeente George by geleentheid van die Honderdjarige Herdenking van die Kerkinwyding, 1842–1942. Gedruk deur die George en Knysna Herald.
• Burden, M.2009. Strukture, Styke en Stories: 'n Interpretasie van Kerkargitektuur in George. Paper presented at National Congress of the Society for Cultural History held in George.
• Du Preez, I.F. 1987. From mission station to Municipality. Published by the Municipality of Pacaltsdorp. George Printing CC. George.
• Parker,S. 1993. The Development of George. Historical survey 1811–1975. University of Port Elizabeth. Department of Architecture.
• Sayers, C. 1982. Looking back on George. Herald Phoenix (Pty) Ltd. George.
• Stals, E.L.P. 1961. George. Die verhaal van die dorp en distrik. Uitgegee deur die Munisipaliteit en Afdelingsraad van George. Pro Ecclessia Drukkery. Stellenbosch.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie George-museum.
• Web page for George Museum on Heritage Western Cape website