Grensgrot

Opgrawings in die Grensgrot (EngelsːBorder Cave) in Zoeloeland het daartoe gelei dat Afrika daarop aanspraak maak om die bakermat van die mensdom te wees.

Border Cave

Ligging van die Border Cave in Suid-Afrika

Ligging

'n Uitsig van die Grensgrot oor eSwatini

Die Ngwavumarivier soos vanaf die Grensgrot gesien

Buiteaansig van die Grensgrot

Ingang van die Grensgrot

Tonnel binne die Grensgrot

Grensgrot lê 90 km van Mkuze, noord van Ingwavuma en 400 m oos van die grens tussen eSwatini en Suid-Afrika. Dit is by 27° 1′ 19″ suid en 31° 59′ 24″ oos, aan die westelike rand van die Lebomboberge, net onder die platorand en net noord van die Cecil Mackpas. Die grot is ongeveer 'n semisirkel met 'n deursnee van 40 m en bied 'n westelike uitsig oor die Laeveld.

Opgrawings

Die eerste bodemondersoek hier is in die 1930’s deur prof. Raymond Dart uitgevoer. In 1940 het W.E. Barton van eSwatini guano hier kom bymekaar maak en op beenreste afgekom. Die gevolg was dat die Universiteit van die Witwatersrand in 1941 en 1942 intensiewe navorsing op die terrein uitgevoer het. In die 1970’s het Peter Beaumont en Adrian Boshier opgrawings gedoen. Ook die McGregor-museum van Kimberley was betrokke. Die laaste opgrawings was in 1987 waarna die terrein deeglik beskerm is om agteruitgang te verhoed.

Argeologie

Grensgrot is vir 200 000 jaar deur mense bewoon en is gevolglik 'n besonder ryk argeologiese terrein. Hierdie soort argeologiese vindplekke in Oos- en Suider-Afrika het getuienis opgelewer dat die mens waarskynlik in Afrika ontwikkel het. Die vroegste regoplopende mens was reeds tussen 4½ en 1½ miljoen jaar gelede in Afrika. Aanvaar word dat hulle versprei het van Afrika na Asië en Europa. Net minder as twee miljoen jaar terug ontwikkel Homo habilis in Oos-Afrika. Dit word 1½ miljoen jaar gelede gevolg deur die Homo ergaster. Teen 1.7 miljoen jaar terug bevolk Homo erectus die grootste deel van Europa en Asië en oorleef tot 'n 300 000 jaar gelede. Aanvaar word dat Homo erectus ontwikkel het in Homo neanderthalensis en tot 30 000 jaar gelede geleef het. Homo neanderthalensis het vermeng met die Homo sapiens wat uit Afrika gekom het en so die moderne mens gevorm het.

Menslike oorblyfsels

In die 1940’s het die terrein die reste van ten minste vyf menslike wesens opgelewer en wat waarskynlik dateer uit die Middel-Steentydperk. Duidelik het hulle behoort tot Homo sapiens en die wetenskaplikes was hierdeur verstom. 'n Deel van 'n kopbeen van 'n volwassene van ongeveer 30 jaar was 20 cm lank en 14 cm breed.

Kinderskelet

In 1942 is 'n volledige skelet van 'n kind van drie jaar gevind. Dit is so 'n 82 000 jaar oud. Die kind was begrawe saam met 'n seeskulp as ornament (gelukbringer, speelding?). Boonop was die beendere voor die begrafnis rooi geverf. Beide hierdie faktore dui op 'n doelbewuste begrafnisritueel. 'n Begrafnis met 'n ornament dui daarop dat hierdie mense in staat was tot simboliese en abstrakte denke. Hulle moes dus oor 'n redelike taalontwikkeling beskik het en waarskynlik 'n godsdienssin met 'n idee van lewe na die dood gehad het. Hieruit kan afgelei word dat tienduisende jare voor Homo sapiens dus in Europa bekend was, ons hier denkende mense gehad het wat bewus was van die onderskeid tussen liggaam en gees. Dalk is dit ook 'n teken van 'n ontluikende godsdienssin. Hierdie geraamte word bewaar by die mediese skool van die Universiteit van die Witwatersrand.

Lebombo-been

Hierdie klein stuk kuitbeen van 'n bobbejaan wat 35 000 v.C. geleef het, is dalk die oudste artefak wat wys op rekenkundige bewerkinge deur die mens. Argeoloë lei dit af van die 29 kepies wat op die been aangebring is.

Klipwerktuie

Meer as 69 000 klipwerktuie is in die grot versamel. Die bestudering hiervan het getoon dat gereedskap saamgestel is uit 'n lem of 'n punt met 'n hef reeds 'n 100 000 jaar gelede hier bekend was. Dit is 'n ondubbelsinnige bewys van moderne menslike gedrag. Baie van hierdie artefakte is by die McGregor-museum in Kimberley te besigtig.

Beendere van diere

'n Oorweldigende hoeveelheid beendere van diere is in die grot opgediep. Aanvaar word dat die bene van groter diere deur mense na die grot gebring is. Dit gee ons 'n aanduiding van die voedselvoorkeure van die prehistoriese mens. Hierdie oorblyfsels verteenwoordig 43 soogdierspesies (insluitende die olifant), waarvan drie sedertdien uitgesterf het.

Datering

Die Grensgrot beskik oor een van die mees deurlopende en volledige beskrywings van die aardlae. Deur dit te vergelyk met die datering van die organiese materiaal in die aardlae, kan die ouderdom van ander materiaal wat in die opgrawings teengekom is, bepaal word. Daar is slegs enkele ander argeologiese vindplekke in die wêreld waarvan so 'n volledige en deeglike dateringsrekord bestaan.

Bewaring

Die natuurbewaringsorganisasie Amafa/Erfenis KwaZulu-Natal beheer die grot. In 1998 is die terrein deur 'n afvaardiging van die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur besoek en in 2015 het Suid-Afrika versoek dat die grot tot wêrelderfenisgebied verklaar word. Dit het nie gebeur nie, maar Unesco het dit saam met die Blombosgrot by Stilbaai, die Pinnacle Point by Mosselbaai, die Klasiesriviergrotte in die Tsitsikamma, die Sibudugrot en die Diepkloof-rotsskuiling op 'n ander lys van belangrike en bedreigde erfenisgebiede geplaas.

Toerisme

Op die terrein vertel voorstellings, modelletjies en inligtingsborde die verhaal van die prehistoriese mens se lewe in die grot en die opgrawings sedert 1930. Vanaf die wandelpaaie na die grot kry die besoeker 'n asemrowende uitsig na die weste.

Bronne

Jenkins, Geoffrey en Eve Palmer: The companion guide to South Africa. Londen: Collins, 1978. ISBN 0-00-211189-6
Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 2. Kaapstad: Nasou, 1970.
www.brandsouthafrica.com
www.heritagekzn.co.za

Eksterne skakels

^{[dooie skakel} Discovering The Deep African Past at Wonderwerk Cave - Peter Beaumont & John Vogel]^{[dooie skakel]}
Unesco World Heritage listing for Pleistocene occupation sites of Klasies River, Border Cave, Wonderwerk Cave and comparable sites relating to the emergence of modern humans