H.L. Swanepoel

H.L. Swanepoel (1912–1972) was 'n professor en eerste dekaan van die Fakulteit Regte aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys (tans Noordwes-Universiteit). Hy was ook 'n prokureur, joernalis, skrywer en digter. Hy skryf ook per geleentheid onder die skuilnaam S. Hendriks.

Lewe en werk

Hendrik Lambertus Swanepoel is op 9 November 1912 te Reitz in die Oranje-Vrystaat gebore. Gedurende die Rebellie van 1914 rebelleer sy vader en word hy tot gevangenisstraf gevonnis. Die jong Hendrik begin in 1918 met sy skoolopleiding op sy geboortedorp, maar die skool word spoedig gesluit weens die uitbreek van die groot Griepepidemie van 1918, waarin duisende mense landswyd gesterf het.

Nadat hy op Reitz matrikuleer, studeer hy verder aan die Universiteit van Stellenbosch waar hy in 1933 die B.A.-graad, in 1935 die LL.B.-graad en in 1943 die LL.D.-graad met ’n proefskrif oor Die leer van ‘Versari in re illicita’ in die Strafreg behaal. Sy proefskrif word later gepubliseer. In 1936 begin hy as klerk werk by regter R.P.B. Davis in Kaapstad, maar aanvaar later in die jaar ’n pos as joernalis by Die Landbouweekblad in Bloemfontein. Vir ’n paar maande aanvaar hy Pro Deo-werk as advokaat vir drie swart mans in die Rondgaande Hof en verhuis dan na Johannesburg as joernalis wanneer Die Transvaler op die been gebring word. Na ’n jaar begin hy ’n praktyk as prokureur op Bronkhorstspruit. Hy stel hom beskikbaar as politieke kandidaat vir die Nasionale Party in die verkiesing in 1943, maar word verslaan. Hierna verkoop hy sy regspraktyk op Bronkhorstspruit en verhuis na Suidwes-Afrika, waar hy weer ’n pos as joernalis beklee. Hierdie verandering is egter nie suksesvol nie en hy keer weer terug na Johannesburg en Die Transvaler. Dan verhuis hy na Potchefstroom, waar hy weer as prokureur praktiseer.

In 1951 word hy aangestel as senior lektor in die Departement Regte aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys, nadat hy reeds van 1947 af deeltyds klas gegee het. In 1952 word hy hoof van hierdie departement en die jaar daarop is hy bevorder tot Professor in die Regsgeleerdheid. Gedurende die tydperk 1959 tot 1961 is hy Dekaan van die Fakulteit Lettere en Wysbegeerte en in 1965 word hy verkies tot dekaan van die Fakulteit Regte wat in daardie jaar onder sy leiding tot stand gekom het. Hierdie amp het hy beklee tot aan die einde van 1971, toe hy weens swak gesondheid bedank.

In die vroeë jare veertig trou hy met Anna Dorothea Neethling en die egpaar het twee dogters.

Hy was lid van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en het gedien in hierdie organisasie se keurkomitee vir die Toon van den Heever-prys vir Regswetenskap Hy was van 1962 tot 1971 lid van die stadsraad en van 1966 tot 1969 burgemeester van Potchefstroom en het gedien in die Transvaalse Munisipale Werkersvereniging, die Vereniging van Munisipale Bestuur en die Transvaalse Munisipale Vereniging, waarvan hy ’n tyd lank ook die President was. In die Burgermag was hy bevelvoerder van die Regiment Potchefstroomse Universiteit, met die rang van kommandant. Op sportgebied was hy regsadviseur van die Wes-Transvaalse Rugbyunie, voorsitter van hierdie unie se skeidsregtersvereniging en lid van die Suid-Afrikaanse Rugbyraad se toere- en tugkomitees. Verder was hy ouderling in sy gemeente en lid van die regskomitee van die NG Kerk van Suid-Transvaal.

Hy is op 26 Januarie 1972 oorlede.

Skryfwerk

Onder die skuilnaam S. Hendriks skryf hy geestige anekdotes oor die lewe van ’n plattelandse prokureur in My kliënt Van Tonder en ek. Sy kortverhaal Republikeinse Reg word deur Daniel Hugo opgeneem in Tydskrif 3. Onder sy regte naam skryf hy in Steekgras in die dwarspad kort gedigte oor aktuele aangeleenthede en Asega is ook ’n digbundel.

Benewens vakwetenskaplike artikels in verskillende tydskrifte skryf hy ook die boek Oor stigting, trust fideicommissum, modus en beding ten behoewe van ’n derde. Hy was saam met professor J.C. de Wet mede-outeur van die bekende standaardwerk Die Suid-Afrikaanse Strafreg, wat by vele universiteite voorgeskryf is.

Eerbewyse

In 1963 ken die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns die Stalsprys aan hom en professor J.C. de Wet toe vir hulle publikasie Die Suid-Afrikaanse Strafreg. Onder redaksie van Jacobus Andreas Coetzee word die Gedenkbundel H.L. Swanepoel in 1976 gepubliseer om sy lewe en werk te huldig. Na sy dood stel die universiteit ook die gereelde H.L. Swanepoel-gedenklesing in.

Publikasies

Werke uit sy pen sluit in:

Jaar	Publikasies
1944	Die leer van ‘Versari in re illicita’ in die strafreg
1945	My kliënt Van Tonder en ek (S. Hendriks)
1949	Die Suid-Afrikaanse Strafreg (saam met J.C. de Wet)
1961	Oor stigting, trust fideicommissum, modus en beding ten behoewe van ’n derde
1970	Steekgras in die dwarspad
	Asega

Bronnelys

Boeke

• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969

Ongepubliseerde dokumente

• Swanepoel, H.L. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein