Hedwig van Pole
Hedwig van Pole (dikwels ook Sint Hedwig van Pole, Hedwig van Anjou, Pools: Jadwiga Andegaweńska,...„van Anjou“, Latyn: Hedvigis; * 3 Oktober 1373 in Boeda (Ofen); † 17 Julie 1399 in Krakow) was die dogter van koning Lodewyk van Pole, Hongarye en Kroasië uit die huis van Anjou, 'n manlike sylyn van die Huis van Capet, en sy eggenote Elisabeth van Bosnië, dogter van die Bosniese Ban, Stjepan II Kotromanić, en Elisabeth van Koejawië.
| Hedwig van Pole | |
|---|---|
| Koningin van Pole en Groothertogin van Litaue | |
 Hedwig van Pole
| |
| Vorstehuis | Anjou |
| Titels | Hedwig, koningin van Pole deur God se genade, gelyktydig heerseres en erfgenaam van die lande van Krakow, Sandomir, Sieradz, Łęczyca, Koejawië en Pommere |
| Regeer | 16 Oktober 1384 – 17 Julie 1399 |
| Kroning | 16 Oktober 1384; Wawel-katedraal, Krakow |
| Voorganger | Lodewyk I |
| Opvolger | Władysław II Jagiełło |
| Volle naam | Jadwiga Andegaweńska |
| Gebore | 3 Oktober 1373; Boeda, Hongarye |
| Oorlede | 17 Julie 1399; Krakow, Pole |
| Begrawe | 1399; Wawel-katedraal, Krakow |
| Eggenoot | Jogaila |
| Kinders | Elizabeth Bonifacia |
| Vader | Lodewyk I |
| Moeder | Elisabeth van Bosnië |
| Sint Hedwig van Pole | |
|---|---|
 Die romantiserende hooggraaf van Sint Hedwig van Pole wat in 1902 in die katedraal van Krakow op die Wawel-heuwel ontstaan het | |
| Koningin van Pole | |
| Gebore | 3 Oktober 1373, Boeda, Hongarye |
| Sterfte | 17 Julie 1399, Krakow, Pole |
| Vereer in | Rooms-Katolieke Kerk |
| Saligverklaring | 8 Augustus 1986, Krakow, Pole deur Pous Johannes Paulus II |
| Heiligverklaring | 8 Junie 1997, Krakow, Pole deur Pous Johannes Paulus II |
| Pelgrimsoord | Wawel-katedraal, Krakow, Pole |
| Feesdag | 8 Junie |
| Attribute | Koninklike rok en skoene, voorskoot vol rose |
| Beskermheilige | Koninginne, verenigde Europa |
Sy was vanaf 1384 tot met haar afsterwe in 1399 heerseres en koningin van Pole en is in 1997 heilig verklaar.
Koninklike titulatuur
wysig
- Titulatuur in Latyn: Hedvigis dei gracia Regina Polonie, necnon terrarum Cracovie, Sandomirie, Syradie, Lancicie, Cuyavie, Pomeranieque domina et heres.
- Afrikaanse vertaling: Hedwig, koningin van Pole deur God se genade, gelyktydig heerseres en erfgenaam van die lande van Krakow, Sandomir, Sieradz, Łęczyca, Koejawië en Pommere.
Hedwig se amptelike titel was, net soos dié van Anna Jagiellonica, inderdaad Król Jadwiga, oftewel Koning van Pole, aangesien sy uit eie reg oor die koninkryk geheers het. Die gekroonde heersers van Pole het hierdie titel sonder aansien van hul geslag gedra. Die eggenotes van konings het die titel "koningin" eers kragtens 'n koninklike huwelik verwerf sodat die Poolse titel Królowa spesifiek na die koning se eggenote verwys het.
Nadat die Roomse Katolisisme deur koning Johan II Kasimir kragtens die sogenaamde Lembergse Eed in 1656 tot staatsgodsdiens verklaar is, word ook na Maria, die moeder van Jesus van Nasaret, as Królowa Polski verwys.
Lewe
wysig
Eintlik sou die twaalfjarige Maria van Anjou (ook Maria van Hongarye, 1370–1395), die ouer dogter van Lodewyk I, na sy afsterwe in 1382 die troon van Hongarye en Pole geërf het. Tog het haar destyds veertienjarige verloofde, Sigismund van Luxemburg, die latere keiser Sigismund van die Heilige Romeinse Ryk, onder die Klein-Poolse magnate – wat teen 'n Luxemburger as koning gekant was en die personele unie met Hongarye wou verbreek – weerstand uitgelok. Sodoende is Maria as koningin van Hongarye gekroon, terwyl haar jonger suster, die destyds negejarige Hedwig, as troonvolger in Pole bepaal is.
Hedwig het haarself in Krakow gevestig waar sy op 15 Oktober 1384, kort ná haar elfde verjaardag, gekroon is. Haar verlowing met hertog Willem van Habsburg, wat deur die Huis van Habsburg as 'n politieke instrument beskou is waardeur hulle hul invloed in die oostelike Sentraal-Europa sou kon vergroot het, is herroep en skadevergoeding hiervoor aan die Habsburgers toegestaan. Pole was sodoende in staat om 'n meer geskikte politieke alliansie te smee.
Die Duitse Orde was in hierdie tydperk op die hoogtepunt van sy mag en het met sy oorlogsvoering en magsuitbreiding in die Baltiese lande, veral sy militêre optrede teen die Litauers, sowel die nog heidense Grootvorstedom Litaue asook die christelike Koninkryk Pole bedreig. Die Hertogdom Pommerelle, wat van oudsher deel van Pole uitgemaak het, is reeds in 1308 deur die Orde geannekseer, sodat Pole van die handelspaaie langs die Oossee afgesny was. Omstreeks 1330 het Pole selfs oorlog teen die Orde gevoer wat eers ná 'n aantal militêre neerlae vir Pole beëindig is. Pole was genoodsaak om Pommerelle en Kulmerland aan die Orde af te staan – 'n verlies wat in Pole steeds as vernederend ervaar is.
As gevolg van die Unie van Krewo is Hedwig in 1386 deur die Poolse adel met die Litause grootvors Jogaila (Pools: Władysław II. Jagiełło) getrou. Aanvanklik het die groot ouderdomsverskil – Jogaila was sowat veertig jaar oud – die verhouding belemmer en Hedwig se weerstand uitgelok, maar uiteindelik het sy die staatsbelange bo haar persoonlike geluk geplaas. Die huwelik het nogtans jare lank kinderloos gebly.
In Maart 1386 is Hedwig saam met Jogaila – wat vervolgens as Władysław II Jagiełło bekend gestaan het – 'n tweede keer gekroon. Sodoende het twee regente, wat in politieke opsig oor dieselfde regte beskik het en met mekaar getroud was, gemeenskaplik oor Pole-Litaue geheers. Vir die huwelik het Jogaila homself laat doop en die hartland van Litaue laat kersten.
Die groot Litause Ryk, waarin die voormalige Litause heidene egter 'n minderheid gevorm het en wat merendeels deur Christelike Ruthene bewoon is, is sodoende in 'n personele unie met die Poolse kroon verenig. Met die kerstening van Litaue het die Duitse Orde die ideologiese basis vir sy kruistogte teen Litause en Pruisiese heidene, wat deur die Wes-Europese adel gesteun is, kwytgeraak. Daarnaas het die Orde in die Unie van Pole en Litaue 'n magtige teenstander gekry. 24 jaar later, in 1410, is die Duitse Orde se mag in die Slag van Tannenberg (Pools: Grunwald, Litaus: Žalgiris) deur Pools-Litause magte gebreek.
Hedwig, wat in haar tyd as beeldskoon en musikaal beskryf is, het 'n hele aantal tale vlot gepraat en het uitstekende opleiding ontvang. As 'n diep religieuse vrou het sy haar aan bejaarde- en armesorg gewy en uiters gewild by die volk geraak. Daar is steeds baie legendes rondom Hedwig se dade van barmhartigheid.
Hedwig is op 17 Julie 1399 ná die geboorte van haar eerste kind, wat nie oorleef het nie, in haar kraambed oorlede. Jogaila het op die Poolse troon gebly om die stamvader van die latere Jagiëllone-konings te word. Sy seuns uit 'n latere huwelik het hom as Poolse heersers opgevolg.
In haar testament het Hedwig haar boedel aan die Krakowse Akademie nagelaat wat in 1364 gestig is en tans as Jagiëllone-universiteit een van die oudste tersiêre onderwysinstellings in Europa vorm.
Nasleep
wysigKoning(in) Hedwig het as legendariese figuur in die nasionale bewussyn van Pole bewaar gebly en word ook 600 jaar ná haar afsterwe vereer. Sy is in die kerkskip van die Krakowse Wawel-katedraal ter ruste gelê. Nadat sy op 8 Augustus 1986 salig verklaar is, het pous Johannes Paulus II haar op 8 Junie 1997 te Krakow heilig verklaar.
Verwysings
wysig- Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Hedwig von Anjou
Bibliografie
wysigEksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met Jadwiga of Poland. |