Helge Ingstad

Helge Marcus Ingstad (* 30 Desember 1899 in Meråker; † 29 Maart 2001 in Oslo) was 'n Noorse ontdekkingsreisiger en skrywer. Nadat hulle 'n aantal Noorse nedersettings gekartografeer het, het Ingstad en sy vrou Anne Stine, 'n argeoloog, in 1961 die oorblyfsels van 'n Wiking-nedersetting in L'Anse aux Meadows op die Kanadese eiland Newfoundland ontdek. Hulle het sodoende die eerste navorsers geword wat 'n oortuigende bewys opgelewer het vir die hipotese dat Groenlandse Wikings reeds sowat 500 jaar voor Christophorus Columbus en John Cabot 'n Atlantiese seeroete na Noord-Amerika ontdek het. Ingstad het ook die teorie ontwikkel dat die misterieuse verdwyning van die Groenlandse Wiking-nedersettings in die 14de en 15de eeu moontlik deur hulle emigrasie na Noord-Amerika verklaar kan word.

Helge Ingstad
Helge Ingstad in 1935
Gebore	Helge Marcus Ingstad 30 Desember 1899 Meråker, Noorweë
Sterf	29 Maart 2001 Oslo, Noorweë
Nasionaliteit	Noorweë
Beroep	Ontdekkingsreisiger
Eggenoot	Anne Stine Ingstad
Kinders	Benedicte Ingstad

Loopbaan

Helge Ingstad was oorspronklik 'n advokaat van beroep, maar vanweë sy geesdrif vir die buitelewe het hy sy suksesvolle regspraktyk in Levanger verkoop en hom in 1926 as pelsjagter in die Kanadese Noordwesgebiede gevestig. In die volgende drie jare het Ingstad met die Kariboe-eters, 'n plaaslike Eerste Nasies-stam, rondgetrek. Ná sy terugkeer na Noorweë het hy sy blitsverkoperboek Pelsjegerliv ("Pelsjagterlewe") geskryf.

Toe Noorweë Eirik Raudes Land, 'n gebied in Oos-Groenland, geannekseer het, het Ingstad in 1932 en 1933 as goewerneur van die gebied gedien. Die Internasionale Geregshof in Den Haag het egter in 1933 Noorweë se aanspraak op hierdie Deense gebied verwerp. Die Noorse regering het Ingstad vervolgens as goewerneur van Svalbard (Spitsbergen en die omliggende eilande) aangestel – 'n geskikte funksie vir 'n man met 'n regswetenskaplike agtergrond en ervaring met die Arktiese lewe.

Huwelik

Tydens sy ampstermyn op Svalbard het Helge Ingstad sy vrou Anne Stine ontmoet. Sy was amper twintig jaar jonger as hy, maar nadat sy Helge se boeke oor Kanada en Groenland met groot bewondering gelees het, het sy op hom verlief geraak. Sy het vir hom 'n brief geskryf, en nadat hul briefwisseling vir 'n tyd lank voortgeduur het, het die twee verloof geraak en uiteindelik getrou.

Die Ingstads het hulle in 1946 in die Holmenkollengebied van die Noorse hoofstad Oslo gevestig waar hulle die res van hul lewens (of ten minste die tyd wanneer hulle nie rondgereis het nie) deurgebring het. Hulle dogter Benedicte het net soos haar moeder 'n argeologiese loopbaan gevolg. Vanaf haar tienerjare het Benedicte haar ouers op hulle verkenningsreise vergesel.

Skrywer

Helge Ingstad in 1942

Helge Ingstad was 'n gewilde skrywer, en met sy boeke oor sy reise na afgeleë plekke van die wêreld het hy in Noorweë beroemdheid verwerf. In Groenland het hy Øst for den store bre ("Oos van die groot gletser") en in Svalbard Landet med de kalde kyster ("Die Land met die koue kuste") geskryf. Sy reisverhaal Apache-indianerne – jakten på den tapte stamme ("Die Apaches – Die Soektog na die Verlore Stam") baseer op die besoek wat hy aan die Apache-Indiane van Noordwes-Meksiko afgelê het. Ná die Tweede Wêreldoorlog het hy 'n tyd lank by die Nunamiut, 'n Inuit-stam in Noord-Alaska gebly en die boek Nunamiut – blant Alaskas innlandeskimoer geskryf.

Sowel 'n Noord-Amerikaanse rivier asook 'n berg is na Helge Ingstad vernoem. Die Kanadese Ingstad Creek, 'n klein rivier, mond in die Groot Slawemeer uit. Die naam Ingstad Mountain vir 'n bergspits in die Brooks-bergreeks (1 461 meter) is op 19 April 2006 deur die Amerikaanse Board on Geographic Names amptelik erken. Die Nunamiut-stam het Ingstad sodoende vir sy ondersteuning vereer.

Helge Ingstad is in 2001 op die ouderdom van 101 jaar in Oslo oorlede. Hy het die laaste jare van sy lewe aan die kategorisering en beskrywing van die groot hoeveeldheid foto's en klankopnames (141 liedere) gewy wat hy tydens sy besoek by die Nunamiut in 1950 opgeneem het. Hierdie werke het in die boek Songs of the Nunamiut verskyn wat van 'n kompakskyf (CD) met die oudiomateriaal vergesel was. Sy werk het uiteindelik geblyk om 'n waardevolle bydrae tot die bewaring van die Nunamiut-kultuur te lewer aangesien baie van die goed wat hy teen die middel van die 20ste eeu versamel het intussen plaaslik verlore gegaan en sodoende net in Ingstad se klankopnames oorleef het.

Werke

• Ingstad, Helge; Gay-Tifft, Eugene (vertaler) (1992). The Land of Feast and Famine. McGill-Queens University Press. ISBN 0-7735-0912-7.
• Ingstad, Helge; Naomi Walford (vertaler) (1966). Land under the Pole Star; a voyage to the Norse settlements of Greenland and the saga of the people that vanished. St. Martins Press.
• Ingstad, Helge (1996). Oppdagelsen av det nye land. J. M. Stenersens forlag (Oslo).
• Ingstad, Helge; Ingstad, Anne Stine (2001). The Viking Discovery of America: The Excavation of a Norse Settlement in L'Anse Aux Meadows, Newfoundland. Checkmark Books. ISBN 0-8160-4716-2.
• Ingstad, Helge; Groven, Eivind (transkripsies); Tveit, Sigvald (red.) (1998). Songs of the Nunamiut. Oslo: Universitetsforlaget. ISBN 82-518-3778-2.
• Ingstad, Helge (1965). Vesterveg til Vinland; oppdagelsen av norrøne boplasser i Nord-Amerika. Gyldendal (Oslo).

Eksterne skakels

• Doodsberig in die New York Times (soos dit in die Halifax Sunday Herald op 1 April 2001 verskyn het Geargiveer 17 Augustus 2007 op Wayback Machine
• Die Noorse ontdekking van Amerika – Pubmed Samevatting van die artikel oor die argeologiese vondse in L'Anse aux Meadows