Opregte waaierpalm
Die Opregte waaierpalm (Hyphaene petersiana), plaaslik bekend as die Makalanipalm, is 'n palmboom inheems aan die subtropiese, laagliggende streke van Suidsentraal-Afrika. Die boom se FSA-nommer is 24.[1]
| Opregte waaierpalm | |
|---|---|
| |
| |
| In die noorde van Namibië, bo, met 'n dwarssnit van die sferiese vrug onder | |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Plantae |
| Klade: | Tracheofiete |
| Klade: | Angiospermae |
| Klade: | Eensaadlobbiges |
| Klade: | Commelinids |
| Orde: | Arecales |
| Familie: | Arecaceae |
| Genus: | Hyphaene |
| Spesie: | H. petersiana
|
| Binomiale naam | |
| Hyphaene petersiana | |
| Sinonieme | |
|
Sien teks. | |
Verspreiding en habitat
wysigDie spesie is inheems in Angola, Botswana, Burundi, Demokratiese Republiek die Kongo, Malawi, Mosambiek, Namibië, Rwanda, Tanzanië, Zambië en Zimbabwe. In Suid-Afrika kom die plant in Limpopo en Mpumalanga voor. Die plant word in oop bosveld, vloedvlaktes, rivieroewers en aan die rande van panne en moerasse aangetref.
Groeiwyse en voortplanting
wysigSoos by ander Hyphaene-soorte, is hulle tweehuisig en die vroulike plante produseer mildelik vrugte. Tot 2 000 vrugte kan aan 'n boom gevind word,[2] die gekombineerde opbrengs van sowat vier seisoene.[3] Die sade ontkiem moeisaam, maar vind brak kondisies voordelig.[3] Hulle ontwikkel massiewe penwortels, wat souterige water diep ondergronds benut.[3] Alhoewel langsame groeiers,[2] kan hulle maksimumhoogtes van 18 m bereik.[4] Tipiese volwasse plante is in die orde van 5-7 m hoog.
Benutting
wysigDie plante word benut deur mense en diere. 'n Herhaalde gekap aan die groeipunt vir die aftap van sap vir bereiding van palmwyn, kan uiteindelik tot die boom se dood lei.[2] Die stam se kernwit is eetbaar en die jong vrugte bevat beperkte hoeveelhede vloeistof, wat met klappermelk vergelykbaar is.[4] Palmwindswaels[3] en Rooistertpalmlysters is in sekere gebiede van hierdie spesie afhanklik vir hul broeidoeleindes.
Soortgelyke spesies
wysigDie spesie is soortgelyk aan Hyphaene coriacea, wat na die suidweste verspreid is. Dit is egter onderskeibaar aan die vrugvorm; rond eerder as peervormig, asook die stamvorm, wat dikwels 'n swelling onder die blarekroon vorm. B. aethiopum het 'n vergelykbare stamvorm.
Sinonieme
wysigDie spesie het 23 sinonieme:
- Chamaeriphes benguelensis (Welw. ex H.Wendl.) Kuntze
- Chamaeriphes ventricosa (J.Kirk) Kuntze
- Hyphaene aurantiaca Dammer
- Hyphaene benguelensis Welw. ex H.Wendl.
- Hyphaene benguelensis var. plagiocarpa (Dammer) Furtado
- Hyphaene benguelensis var. ventricosa (J.Kirk) Furtado
- Hyphaene bussei Dammer
- Hyphaene goetzei Dammer
- Hyphaene multiformis subsp. plagiosperma Dammer ex Becc.
- Hyphaene obovata Furtado
- Hyphaene ovata Furtado
- Hyphaene plagiocarpa Dammer
- Hyphaene ventricosa J.Kirk
- Hyphaene ventricosa subsp. ambolandensis Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. anisopleura Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. aurantiaca (Dammer) Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. benguelensis (Welw. ex H.Wendl.) Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. bussei (Dammer) Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. goetzei (Dammer) Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. plagiocarpa (Dammer) Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. russisiensis Becc.
- Hyphaene ventricosa subsp. useguhensis Becc.
Galery
wysig-
-
Vrugstadium-bloeiwyses te Shingwedzi in die Krugerwildtuin -
'n Waterkantgroep te Gorongosa Nasionale Park, Mosambiek -
Die digte veselhulsel onder die skil, wat die vrugwand en endosperm bedek, Namibië
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ https://www.treetags.co.za/national-list-of-indigenous-trees/
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Palgrave, Keith Coates (1984). Trees of Southern Africa. Cape Town: C. Struik. pp. 67–68. ISBN 0-86977-081-0.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 "The makalani palm". tourbrief.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Mei 2011. Besoek op 29 Desember 2010.
- ↑ 4,0 4,1 van Wyk, Braam, Piet van Wyk (1997). Trees of Southern Africa. Cape Town: Struik. pp. 52–53. ISBN 1-86825-922-6.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)