Inuktitut
Inuktitut (ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ, [inuktiˈtut], letterlik: "taal van die mens") is 'n Eskimo-Aleoetiese taal en sedert 19 September 2008 'n amptelike taal van die Kanadese gebied Nunavut. Inuktitut is nou verwant aan die Inuïtiese tale en word óf met die Inuktitut-sillabeskrif óf met die Latynse alfabet geskryf. Dit is 'n plurisentriese taal en word sedert 2004 as een van Kanada se streekstale erken.
| Inuktitut ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ | ||
|---|---|---|
| Uitspraak: | [inuktiˈtut] | |
| Gepraat in: | .svg){kind=small} Kanada
| |
| Gebied: | Arktika | |
| Totale sprekers: | 35 200[1] | |
| Taalfamilie: | Eskimo-Aleoeties Eskimo Inuïties Inuktitut | |
| Skrifstelsel: | Inuktitut-sillabeskrif, Latynse alfabet | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: |  Nunavut[2]
| |
| Gereguleer deur: | Inuit Tapiriit Kanatami en verskeie ander plaaslike instellings. | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | iu | |
| ISO 639-2: | ike | |
| ISO 639-3: | ike | |
| ||
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Inuktitut het sowat 35 200 moedertaalsprekers en is die taal van Kanada se inheemse Inuïete. Dit is ná Groenlands een van die belangrikste van die Inuïtiese tale en geniet amptelike status in die Kanadese gebied Nunavut, die noordelike deel van die provinsie Quebec (Nunavik), 'n deel van die provinsie Newfoundland en Labrador (Nunatsiavut) en in die Noordwestelike gebiede. Inuktitut bevat verskeie dialekte en soms word al die ander Inuïtiese tale as 'n dialek van dieselfde taal beskou wat as Inuktut bekend staan.
Bekende Afrikaanse leenwoorde uit Inuktitut sluit Eskimo en husky in. Inuktitut is nes Afrikaans en Duits bekend vir die skepping van lang woorde. Nuwe woorde word gewoonlik uit Inuktitut-wortels saamgevoeg, maar veral in die moderne taalgebruik word hulle uit Engels of Frans ontleen.
Dialekte
wysig| ISO 639-3 | Dialek | Gebied | Getal sprekers[6] | Skryfstelsel |
|---|---|---|---|---|
| ike (Oos-Inuït) |
Nunatsiavummiutut (Inuttut) | NL: Nunatsiavut | 550 | Latyn |
| Nunavimmiutitut (Tarramiutut) | QC: Nunavik | 10 700 | Sillabeskrif | |
| Qikiqtaaluk nigiani (Aggurmiutut) | NU: Qikiqtaaluk | 5 740 | ||
| Qikiqtaaluk uannangani | 4 550 | |||
| Aivilingmiutut | NU: Kivalliq | 1 500 | ||
| Kivallirmiutut | 5 500 | |||
| ikt (Wes-Inuït) |
Natsilingmiutut (Nattiliŋmiutut) | NU: Kitikmeot | 1 500 | |
| Inuinnaqtun | 1000 | Latyn | ||
| Siglitun (Inuvialuktun i. e. S.) | NT: Inuvik[7] | 200 |
Verwysings
wysig- ↑ "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Inuktitut" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Junie 2019. Besoek op 23 November 2018.
- ↑ (en) Official Languages Act, S.Nu. 2008, c. 10 Geargiveer 22 Januarie 2018 op Wayback Machine, bl. 3 met (en) Inuit Language Protection Act, S.Nu. 2008, c. 17 Geargiveer 22 Januarie 2018 op Wayback Machine, bl. 1(2)
- ↑ (en) Charter of the French Language, CQLR c. C-11, bl. 95
- ↑ (en) Nunatsiavut Constitution Act, CIL 2012 N-3 (PDF) bl. 1.6.1
- ↑ (en) Official Languages Act, R.S.N.W.T. 1988, c. O-1 (PDF) bl. 4
- ↑ Totaal: 31 240; Bron: (en) UNESCO Atlas of the World’s Languages in Danger volgens die (en) Census-Daten 2006, waar na al die dialekte saam as Inuktitut verwys word.
- ↑ in Yellowknife word ook Inuktitut gebesig, in Ulukhaktok Inuinnaqtun, sien (en) Official Languages of the Northwest Territories
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Inuktitut.
