Pous Johannes XXII

Pous Johannes XXII
Pous Johannes XXII
Geboortenaam	Jacques Duèze
Pontifikaat begin	7 Augustus 1316
Pontifikaat eindig	4 Desember 1334
Voorganger	Clemens V
Opvolger	Benedictus XII
Gebore	1249; Cahors, Frankryk
Sterf	4 Desember 1334; Avignon, Frankryk
	Ander pouse genaamd Johannes

Johannes XXII was die 196ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk en die tweede pous wat in Avignon gebly het van 1316 tot 1334. Hy is een van die min pouse wat van kettery beskuldig is.

Biografie

Pous Johannes XXII is gebore as Jacques Duèze (ook Jacobus Arnoldi Deuza of d’Osa of d’Euze) in 1249 in Cahors, Frankryk. Op 7 Augustus 1316 volg hy Pous Clemens V op en word gekroon op 5 September 1316 in Lyon. Hy neem sy intrek in Avignon op 2 Oktober 1316 en regeer tot sy dood op 4 Desember 1334. Hy word opgevolg deur Pous Benedictus XII. Die naam ‘Johannes’ beteken 'God is genadig'.

Die pouslike familie

Pous Johannes XXII is die seun van Arnaud Duèze en Hélène de Bérail, gegoede burgers van Cahors, 'n dorp wat sy bestaan maak uit handel en bankwese. Behalwe Jacques het hulle nog die volgende kinders en nageslag gehad:

Pierre, konsul van Cahors wat twee kinders gehad het nl.
- Arnaud, burggraaf van Caraman en getroud met Marguerite de l’Isle
- Aigline, vrou van Hugues de Castelnau-Bretenoux
Hugette, vrou van Guilhem de Trian, burger van Cahors
Marie, vrou van Pierre de Via, wat drie kinders gehad het nl.
- Jacques de Via, kardinaal
- Arnaud de Via, kardinaal
- Pierre
Nog 'n dogter met die getroude van Jean, wat een seun gehad het nl.
- Gancelme de Jean, kardinaal.

Vroeë loopbaan

Jacques Duèze is opgelei deur die Dominikane in Cahors en het regte gestudeer in Montpelliers en teologie in Parys. Hy gee klas in Toulouse en word aangestel as aartspriester van Cahors, kanunnik van Saint-Front in Périgeux, aartspriester van Sarlat en deken van Puy. Hy word klerk van Karel II van Anjou en maak deel uit van die gevolg van Sint Louis van Anjou in Toulouse. Hy word biskop van Fréjus in 1300 en word opgeroep deur Karel II van Anjou, koning van Napels om kanselier van die Provence te word in 1308. Hy word biskop van Avignon op 18 Maart 1310 en Pous Clemens V maak hom kardinaal-biskop van Porto op 23 Desember 1312.

Pontifikaat

Na 'n sedis vacatio van meer as twee jaar word Pous Johannes XXII^[1] op 7 Augustus 1316 verkies as 'n kompromie tussen die Italianers en die Franse met die steun van Philip V, koning van Frankryk en Robert I, koning van Napels.

Sy voorganger Pous Clemens V het die pouslike hof na Avignon verskuif en Johannes besluit om daar te bly. Hy versterk die Franse invloed in die kurie aansienlik deur onder andere van sy familielede as kardinaal aan te stel. Hy reorganiseer ook die werking van die kurie en ontneem die kanunnike van die katedrale die reg om biskoppe aan te stel.

Pous Johannes XXII^[2] meng sterk in in die voortslepende verdeeldheid binne die orde van die Minderbroeders (Franciskaners). Hy kies kant vir die “konvensioneles” teen die “spiritualiste”. Die spiritualiste verkondig absolute armoede en beskou selfs die opslaan van kos as sonde. 'n Klein aantal hardnekkige spiritualiste onder wie Jean Barrani, Dieudonné Michaëlis, Guilhem Sancton en Pons Rocha van Narbonne het voor die Inkwisisie verskyn en is op 7 Mei 1318 op die brandstapel in Accoules tereggestel.

Die dissidente Minderbroeders het hulle aangesluit by hertog Lodewyk van Beiere, 'n vyand van die pous. Op 28 September 1322 verslaan Lodewyk sy teenstander Frederik die Skone van Oostenryk in die slag van Mühldorf. Die pous spreek die ban uit oor Lodewyk weens sy anti-pouslike gedrag op 23 Maart 1323. Lodewyk roep 'n algemene konsilie saam (die Sachsenhausen vergadering 22 Mei 1324) en beskuldig die pous van kettery oor sy standpunt teen die “spiritualiste”. Die hertog kry die steun van die dissidente Minderbroeders en van Marsilius van Padua. Marsilius was van mening dat die oordeel van 'n algemene konsilie bo die van die pous staan. Lodewyk trek Rome binne in 1328 en met die hulp van die Colonna familie word hy tot keiser gekroon. Drie maande later op 14 April 1328 (Brittanica gee 18 April) vaardig hy 'n edik uit waarin Jacques van Cahors as pous afgeset word en laat Teenpous Nicolaas V (Pietro Rainalducci), een van die “spiritualiste”, verkies. Nicolaas word gekroon op 22 Mei 1328 in die Sint Pieterskerk. Toe Lodewyk in 1329 uit Rome terugtrek verloor Nicolaas sy steun. Nicolaas reis na Avignon en onderwerp hom aan Pous Johannes op 25 Augustus 1329.

Pous Johannes XXII het nuwe bisdomme gestig in Indië, Iran en Armenië. Hy verklaar Thomas van Aquino heilig op 18 Julie 1323. Hy verbied die musikale stroming Ars Nova in die kerkmusiek en veroordeel die leerstellings van Meester Eckhart op Sondag 27 Maart 1329 in die bul “In Agro Dominico”.

Die pous het in die jare 1331 tot 1332 'n paar twyfelagtige uitsprake gemaak. Hy het beweer dat die heiliges na hulle dood moet wag tot die Laaste Oordeel voordat hulle in die hemel kom en dat sondaars ook nie voor die tyd verdoem sou wees. Die sienings is veroordeel op 19 Desember 1333 deur 'n vergadering van teoloë aan die Universiteit van Parys en onder andere deur William Ockham aangegryp om die pous te laat afset. Op sy sterfbed het die pous egter die sienings herroep op 3 Desember 1334.

Op 14 Maart 1319 stig Johannes met die bul “Ad ea ex quibus” die Portugese orde van die Ridders van Christus. Hy gee ook die besittings van die Tempeliers in Portugal aan die nuwe orde.

Bulle en Ensiklieke

14 Maart 1319 - Ad ea ex quibus – Bul wat die Portugese orde van die Ridders van Christus instel.
12 November 1323 - Quum inter nonnullos - Teen die kettery van die Fransciskane se “spiritualiste” oor absolute armoede.
10 November 1324 - Quia Quorundam - Verduideliking van die bul oor absolute armoede.
27 Maart 1329 - In Agro Dominico – Veroordeling van die leerstellings van Meester Eckhart.
2 Desember 1333 - Summa providit altitudo consilii - Bul oor die Universiteit van Salamanca en sy katedraal.

Bibliografie

Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0300091656.
Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0500017980.
Mollat, Guillaume (1963). “The Popes at Avignon”. Thomas Nelson and Sons.
Nold, Patrick (2003) . “Pope John XXII and his Franciscan Cardinal: Bertrand de la Tour and the Apostolic Poverty Controvesy”, Oxford.

Verwysings

↑ John XXII. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica
↑ Kirsch, J.P. (1910). Pope John XXII. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek Januarie 30, 2009 by: http://www.newadvent.org/cathen/08431a.htm

Eksterne skakels

CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)

CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)

BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)

Bulle 'n Databasis van pouslike ensiklieke, dekrete en bulle (in Engels)

Nota

Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.

Opvolging

Voorafgegaan deur Bertrand V Comarque	Bisop van Fréjus 1300 – 1310	Opgevolg deur Bertrand VI d’Aimini
Voorafgegaan deur Clemens V	Pous (Pontifex Maximus) 1316 – 1334	Opgevolg deur Benedictus XII

[1] John XXII. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica

[2] Kirsch, J.P. (1910). Pope John XXII. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek Januarie 30, 2009 by: http://www.newadvent.org/cathen/08431a.htm

[1]

[2]