Kaliumkarbonaat

Kaliumkarbonaat is 'n verbinding van kalium met formule K₂CO₃. Dit is 'n sout van kaliumhidroksied (KOH) en koolsuur (H₂CO₃).

Eienskappe

Algemeen
Naam	Kaliumkarbonaat
Sistematiese naam	Kaliumkarbonaat
Struktuurformule van
Chemiese formule	K2CO3
Molêre massa	138,21 [g/mol]
CAS-nommer	584-08-7
Voorkoms	Wit vastestof
Fasegedrag
Selkonstantes	a=564 pm; b=980; c=688; β=98,8°
Ruimtegroep	P2₁/c
Nommer	14
Smeltpunt	891 °C
Kookpunt	(ontbind) °C
Digtheid	2,428 [g/cm3]
Oplosbaarheid	oplosbaar in water 138 [g/L] water @293K
Suur-basis eienskappe
pKa
Veiligheid
Flitspunt	onbrandbaar
LD50	>2.000 [mg/kg]
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.
Portaal Chemie

Die stof word ook potas genoem, omdat dit vroeër veral uit die as van plante (dikwels houtas) verkry is.

Eienskappe

Kaliumkarbonaat is sterk higroskopies en aan lug blootgestel vervloei dit. Dit is maklik oplosbaar in water en vorm 'n sterk basiese oplossing wat 'n bytende smaak veroorsaak. Die stof neem ook koolstofdioksiedgas op en vorm daarmee kaliumwaterstofkarbonaat KHCO₃ (kaliumbikarbonaat). Hierdie stof kan by verhitting weer kaliumkarbonaat lewer:

$2KHCO_{3}\xrightarrow {hitte} K_{2}CO_{3}(s)+H_{2}O(g)\uparrow +CO_{2}(g)\uparrow$

In die natuur word dit gevorm deur verwering van minerale soos veldspaat:

$KAlSi_{3}O_{8}+10H_{2}O+CO_{2}\rightarrow Al_{2}Si_{2}O_{7}.2H_{2}O(s)+K_{2}CO_{3}(aq)+4H_{4}SiO_{4}(aq)$

Die kieselsuur word saam met die kaliumkarbonaat deur die reën weggespoel en wat agterbly is kaoliniet Al₂Si₂O₇.2H₂O.

Die bikarbonaat van kalium KHCO₃ is minder oplosbaar as die karbonaat K₂CO₃, maar vir litium is die omgekeerde die geval. Kaliumkarbonaat kom voor in litiumhoudende pekel soos dit in Tibet in die Zabuye en Dogai Coring-mere aangetref word. Deur die pekel aan CO₂-gas onder hoë druk bloot te stel kan die kaliumbikarbonaat selektief neergeslaan word. Dit is 'n belangrike stap vir die litiummynbou. 'n Komplikasie is dat ander fases kan optree soos die seskwihidraat K₂CO₃.1,5H₂O en 'n karbonaat-bikarbonaatdubbelsout: K₂CO₃.2KHCO₃.1,5H₂O.

Aanwending

Kaliumkarbonaat word gebruik as 'n komponent van diepeutektiese oplosmiddels soos 'n mengsel van kaliumkarbonaat met gliserol. Dit word gebruik in die drinkwatervoorsiening om die hardheid van water te versag, in die bewerking van kakao tot sjokolade, en vir kontrole van die suurgraad in wyne en vrugtesappe.