Knellpoortdam
Die Knellpoortdam is 'n gekombineerde swaartekrag & boogtipe betondam, geleë in die Rietspruit naby Wepener, Vrystaat, Suid-Afrika. Bouwerk aan die dam is in 1989 voltooi.
| Knellpoortdam | |
|---|---|
| Amptelike naam | Knellpoortdam |
| Ligging | Vrystaat |
| Provinsie/Land | Suid-Afrika |
| Koördinate | 29°47′1″S 26°53′0″O / 29.78361°S 26.88333°O |
| Dam in | Caledonrivier |
| Doel | Wateropgaar |
| Openingsdatum | 1989 |
| Eienaar | Departement van Waterwese |
| Soort dam | Boog-gravitasiedam |
| Hoogte van wal | 50 m |
| Lengte van wal | 200 m |
| Bakmaat | 136 151 000 m3 |
| Reservoir | Knellpoortdam |
| Opvanggebied | 764 km2 |
| Damoppervlak | 985,4 ha |
As gevolg van toeslikking, het die stoorkapasiteit van die Welbedachtdam vinnig verminder van die oorspronklike 115 miljoen m3 tot ongeveer 16 miljoen m3 gedurende die twintig jaar sedert sy voltooiing. Hierdie stoorafname het probleme geskep om aan Bloemfontein se watervraag te voldoen, teen 'n aanvaarbare vlak van betroubaarheid, en as 'n gevolg is die 50 m hoë Knellpoortdam in 1989 gebou. Dit was die eerste booggravitasie rolbetongekompakteerde (RCC) dam in die wêreld en beslaan byna 64 600 m3 rolbeton en 14 200 m3 beton met 'n bruto stoorkapasiteit van 136 miljoen m3.
Ten einde soortgelyke probleme van toeslikking as dié wat by die Welbedachtdam ondervind is te verhoed, is die Knellpoortdam se funksie 'n buitelynstoordam met 'n relatiewe klein opvanggebied van slegs 764 km2 en 'n ooreenstemmende gemiddelde jaarlikse afloop van ongeveer 20 miljoen m3. Water word uit die Caledonrivier na die Knellpoortdam gepomp deur die Tienfontein-pompstasie via 'n 2 km lange kanaal wat toegerus is met 'n slikvanger om toeslikking in die belangrikste reservoir te verminder.
Die dam se primêre doel is om water vir munisipale en industriële gebruik te verskaf en sy gevaarpotensiaal word as hoog aangeslaan (3).