Leonardville

Leonardville is ’n nedersetting in die Omaheke-streek in die ooste van Namibië en vorm deel van die kiesafdeling Aminuis. Die jaarlikse reënval is 236 mm, hoewel 530 mm in die 2010/’11-reënseisoen gemeet is.

Leonardville
'n Lugbeeld van Leonardville in 2015
Leonardville
Koördinate: 23°30′00″S 18°48′00″O
Land	Namibië
Streek	Omaheke
Kiesafdeling	Aminuis

Leonardville was die vernaamste nedersetting van die Khauas-Nama-substam van die Oorlams tot Duitsland se imperiale magte, die Schutztruppe, hulle in 1894 en 1896 verslaan het. Vroeër is die omgewing bewoon deur die Taa-sprekende San tot die Rooinasie, wat die plek Naosanabis genoem het, hul grond beset het. Omstreeks 1840 het ’n groep mense onder leiding van Amraal Lambert, die eerste kaptein van die Kaiǀkhauan Orlam, die gebied binnegekom. Hulle het woonreg en weiding in die land van die Rooinasie gekry teen ’n jaarlikse betaling.

Geskiedenis

Eerw. (later ds.) E.J. Leonard na wie die NG gemeente en dorp genoem is, het van 1911 as sendeling in Duits-Suidwes-Afrika gewerk en is in 1932 as predikant gelegitimeer, toe hy leraar van die gemeente Gibeon geword het.

In 1843 het die Wesleyaanse Sendinggenootskap ’n sendingstasie hier opgerig. Die eerste sendeling was Joseph Tindall en sy seun Henry. Hulle het die nedersetting Wesley Vale genoem. Die Rynse Sendinggenootskap het die stasie in 1855 oorgeneem toe hulle die bestaande geboue – die kerk, pastorie en die smidswinkel – gekoop en ’n skool vir 60 tot 80 kinders begin het. Amraal Lambert se groep het egter ’n ander plek gesoek om hulle te vestig en so in 1855 of ’56 na Gobabis getrek.

Lambert en die meeste van sy familie is in 1864 aan pokke oorlede. ’n Ruk later het die Kaiǀkhauan, nou onder leiding van Amraal se kleinseun Andreas, teruggekeer na Naosanabis. Van hier het hulle belangrike handelsroetes beheer. Aangesien hulle vuurwapens en perde besit het, kon hulle handelaars voorlê en beroof. In die 1880’s is die Kaiǀkhauan as ’n sterk en gevaarlike mag beskou.

Nadat die Duitse Keiserryk die gebied gekoloniseer het, het Lambert geweier om hul “beskermingsverdrag” te onderteken. Die Duitsers het die Kaiǀkhauan as ’n taamlik swak mag beskou; daarom het die Duitse bevelvoerder, Theodor Leutwein, op 6 Maart 1894 ’n verrassingsaanval op Naosanabis geloods om ’n voorbeeld te stel aan die sterker volke en stamme te stel dat hulle nie die Duitse besetting van die gebied moes teenstaan nie.

Die Schutztruppe het die stryd gewen en die nedersetting se inwoners vedryf. Die grondgebied is aan die Boere gegee wat aan die Dorslandtrek uit Transvaal na Angola deelgeneem het, maar besluit het om hulle in Duits-Suidwes-Afrika te vestig, pleks van die trek te voltooi. Ná die volksmoord op die Herero en Nama van 1904/’05, het Isaak Witbooi van die Witbooi-Oorlam na Naosanabis getrek. Die Kaiǀkhauan was toe reeds heeltemal uitgewis weens die volkslagting.

NG gemeente

Die NG gemeente Leonard (in onlangse jare verander na Leonardville) is op die elfde dag van die elfde maand (11 November) 1944 as die elfde gemeente van die Kaapse Kerk in die destydse Suidwes-Afrika gestig. Lidmate was dit eens dat die gemeente moes heet na die onvergeetlike baanbreker van die Kerk in Suidwes-Afrika, eerw. (later ds.) E.J. Leonard. So dikwels het hy per eselkar oor die uitgestrekte vlaktes van die land en selfs te voet verkwikking aan eensame plase gebring. Die gemeente het met ongeveer 500 lidmate van die gemeente Gibeon afgestig, maar ná net agt jaar reeds oor die duisend lidmate getel. Hierdie getal het egter teen 2010 teruggesak tot net 176 weens die gedurige ontvolking van die platteland.

Die gemeente het met sy stigting meer as 25 000 km² beslaan, 'n gebied so groot soos die Afrikaland Rwanda. Dit het noodwendig tot veel desentralisasie gelei, wat in 'n mate verlig is met die afstigting van die NG gemeente Aroab in 1955. Daar was aanvanklik geen gemeentelike sentrum nie, en daarom het dit teen 1952 uit vier feitlik selfstandige wyke bestaan, naamlik Uhlenhorst met 140 lidmate, Blumfelde met sowat 140 lidmate, Aroab met sowat 360 lidmate en Pretorius met sowat 320 lidmate. Die pastorie was op Pretorius geleë, terwyl elke wyk sy eie kerksaal gehad het waar een maal per maand eredienste waargeneem is en twee maal per jaar nagmaal bedien is.

Inwoners

Ondanks die koms van die Tswana, Oorlams en Boere, het Leonardville steeds ’n aansienlike San-bevolking. van die geskatte 500 oorblywende Taa-sprekers in Namibië, woon sowat 50 op Leonardville. Jan de Wet, ’n Namibiese boer en oudpolitikus, woon op Leonardville.

Plaaslike politiek

Leonardville word bestuur deur ’n dorpsraad wat bestaan uit vyf setels. In die 2010-verskieding het Swapo drie setels gewen, die RDP en Nudo een elk.

Bronne

• Grotendeels vertaal uit die Engelse artikel.
• Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-Uitgewers.