Marius Crous

Marius Crous (1965–) is 'n bekroonde Suid-Afrikaanse digter en dosent. In 2004 het het hy die RAU-Mardene Marais- (UJ-)debuutprys vir Brief uit die kolonies (2003) ontvang. Hy behartig ook die gay-rubriek Man-tot-man op LitNet.

Marius Crous
Gebore	Matthys Lourens Crous 9 Junie 1965 Villiersdorp
Beroep	Skrywer, dosent
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Noemenswaardige toekennings	RAU-Mardene Marais- (UJ-)debuutprys

Lewe en werk

Herkoms en opleiding

Matthys Lourens (Marius) Crous is op 9 Junie 1965 op Villiersdorp in die Kaapprovinsie gebore as die oudste van twee broers.Hy matrikuleer in 1983 aan Vredenburg Hoërskool en studeer daarna aan die Universiteit van Stellenbosch. Hier behaal hy sy B.A.-graad en B.A. Honneurs-graad. In 1990 verwerf hy die M.A.-graad met 'n verhandeling oor Feminisme en lees: Antjie Krog se Lady Anne en Joan Hambidge se Die anatomie van melancholie en in 2002 'n D.Litt.-graad in Afrikaans met 'n proefskrif oor Die diskoers van Antjie Krog se ‘Lady Anne’. In 2005 behaal hy 'n M.A.-graad in Engels met 'n verhandeling oor Presentations of masculinity in a selection of male-authored post-apartheid novels. Dan skryf hy in as student in Marlene van Niekerk se Kreatiewe Afrikaanse Skryfkundeklas en behaal in 2008 die M.A.-graad in Kreatiewe Skryfkuns met lof, met 'n digbundel wat hy Urn noem. In 2013 verwerf hy die D.Phil.-graad in Engels aan die Universiteit van Kaapstad met 'n proefskrif oor The abjection in the novels of Marlene van Niekerk.

Loopbaan

Na sy aanvanklike opleiding word hy onderwyser by die Vista Nova skool in Rondebosch in Kaapstad. Dit is 'n skool vir verstandelik begaafde kinders wat as serebraal verlamdes, epileptici of ander gestremdheid spesiale aandag nodig het. Daarna is hy eers lektor aan die Universiteite van Natal en Namibië en vanaf 1996 is hy as taalpraktisyn werksaam by die Parlement in Kaapstad, terwyl hy ook vryskutresensent is van wie resensies en artikels in onder andere Tydskrif vir Letterkunde, Literator, Journal of Literary Studies, Beeld en Die Burger verskyn. Hy bied ook Honneursklasse in kreatiewe skryfkuns aan by die Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit in Port Elizabeth, waar hy later permanent aansluit as lektor by die Skool vir Tale en Letterkunde. Op deeltydse basis bied hy ook per geleentheid skrywerswerkwinkels aan by die Universiteit van Stellenbosch en tree op as begeleier by Sanlam/LitNet se aanlyn skryfskole. By herhaling tree hy by Woordfees en Versindaba op Stellenbosch op, waar hy van sy gedigte voorlees.

Skryfwerk

Digkuns

Sy eerste gedigte skryf hy in standerd vyf onder dwang as deel van kreatiewe skryfwerk, maar op hoërskool begin hy meer ernstig skryf. Hy publiseer sy gedigte in Tydskrif vir Letterkunde, Standpunte en Literator en ook op LitNet. Op LitNet is hy ook rubriekskrywer van die gay-rubriek Man-tot-man.

Sy debuutbundel, Brief uit die kolonies, is 'n moderne Suid-Afrikaner se reis deur koloniale Afrika. Dit lê 'n sonderlinge verband tussen hede en verlede, tussen Afrika en Europa, die geskiedskrywer, die joernaalskrywer en die digter. Die vier afdelings van die bundel word almal ingelei deur 'n kaart en afdrukke van ou tekste, met die eerste afdeling wat spesifiek gedigte oor kaarte bevat. Die tweede afdeling, die donker hart, gee 'n verslag van 'n reis uit Europa na Afrika, met die spanning wat heers tussen die kolonialis en sy gesigspunt en dié van die inwoners van sy bestemming wat aandag geniet. Die derde afdeling behandel die koloniale geskiedenis, gevolg deur die postkoloniale era en veral die teruggekeerde ballinge wat ontaard in 'n nuwe magsvergryp. Die laaste afdeling bestaan uit twee gedigte en ondersoek die aard van digterskap in die postapartheidsera. Hierdie bundel word in 2004 met die RAU Mardene Marais-prys vir debuutwerk bekroon en is in 2005 op die kortlys vir die toekenning van die Ingrid Jonker-prys.

Sy opvolgbundel is Aan 'n beentjie sit en kluif. Soos die titel aandui, gaan die bundel primêr oor gebeentes en beendere, kos en eet, asook lewe en dood, wat in vyf afdelings georden word. In hierdie bundel word eet en die seksdaad gelykgestel, sodat die begrippe amper uitruilbaar is en die knaag aan 'n been vergelyk kan word met die knaag aan die geliefde se liggaam. Sterfte, en die gevolge daarvan, soos verrotting en skeletontbloting, vind parallelle met vertering en uitskeiding. Die bundel word in vyf afdelings verdeel. Afdeling een ondersoek die dood en erotiek, waar seks gelykgestel word aan die dood. Die tweede afdeling bestaan uit twee gedigte (Jukboog en Dolos) waarin die erotiese manlike liggaam in wetenskaplike terme beskryf word. In die derde afdeling, wat slegs drie gedigte bevat, word die eensaamheid van die liggaam tussen 'n menigte mense behandel. Die spreker se herinnering aan 'n afgestorwe geliefde is die tema van die gedigte in afdeling vier, wat die deurlopende sterwensmotief versterk. In hierdie afdeling staan die gay-identiteit voorop. Die laaste afdeling is 'n gastronomiese hoogtepunt met gedigte oor eet, seks en destruksie, wat ook enkele gedigte oor bekende kokke soos Jamie Oliver bevat. Die gedigte oor die gay liefde funksioneer goed binne die oorhoofse temas van vleis en eet. Die inspirasie vir die bundel het gekom van sy lewensmaat, wat 'n jaar voor publikasie oorlede is. Hy het graag skedels en beendere geteken en een van sy illustrasies word op die voorblad gereproduseer.

Vol draadwerk se titel beklemtoon dat mense, dinge en gebeure (en eindelik die sin van die lewe) moeilik is om te verstaan, terwyl dit ook die digkuns as kunstige stuk draadwerk suggereer. In sommige gevalle is dit miskien nie eens die moeite werd nie, maar die mens bly betrokke by selfs die dinge waarvan hy hom probeer losmaak, sodat jy ook vassit in die doringdraad. Die motto van Freud voorin die bundel fokus verder die aandag op die belang van die psigoanalise vir die verstaan van die bundel. Die bundel word in vier afdelings verdeel, waar die eerste gaan oor die teenstrydighede en moeilik verstaanbare aspekte van diverse temas soos geloofsoortuigings, die vaderland en die digterskap. Die tweede afdeling ontgin verhale uit die Griekse mitologie met betrekking op musiek, kunstenaarskap en die psigoanalise. Die derde afdeling bevat gedigte oor Port Elizabeth en omgewing, waar die stad se veranderlikheid beskryf word. In die slotafdeling is daar gedigte oor verskeie aspekte van die homoërotiese belewenis, waaronder die afwykende, wat aansluit by die digter se tweede bundel.

Versamelbundes

Sy gedigte word opgeneem in die versamelbundels wat jaarliks na Versindaba uitgereik word, asook in Groot verseboek en ander bloemlesings soos My ousie is 'n blom.

Hy verower in 2014 die derde prys in Versindaba se lykdigte kompetisie oor gestorwe digters met Lykdig vir Wisława Szymborska.

Publikasies

2003 - Brief uit die kolonies

2006 - Aan 'n beentjie sit en kluif

2012 - Vol draadwerk

2020 - Tussenganger