Meg Ross

M.E. Grosskopf (1898-onbekend) skryf onder die skuilnaam Meg Ross, en is een van die eerste vroueskrywers van ’n Afrikaanse roman.

Lewe en werk

M.E. Grosskopf is in 1898 as die jongste van sewe kinders in Bloemfontein gebore waar haar vader predikant van die Duitse gemeente was. Haar skoolopleiding kry sy op Riversdal, waarna sy vir twee jaar musiek bestudeer aan die Konservatorium op Stellenbosch.

Deur toeval word ’n betrekking haar aangebied om Duits te gee op Heidelberg in die Transvaal. Sy hou so baie van die onderwys dat sy haar daarna op Stellenbosch as onderwyseres kwalifiseer. Sy hou vir ’n rukkie in Suidwes-Afrika (tans Namibië) skool en aanvaar dan ’n betrekking as dosent aan die Opleidingskollege Denneoord. Na vyf jaar moet sy noodgedwonge as gevolg van besuinigingsmaatreëls afstand doen van hierdie posisie en sy studeer dan verder en behaal ’n B.A.-graad aan die Universiteit van Stellenbosch.

Daarna gaan sy vir ’n jaar met studieverlof oorsee en woon lesings by aan die Universiteit van Berlyn. By haar terugkeer gee sy skool aan die Hoër Meisieskool Bloemhof in Stellenbosch en aanvaar dan ’n pos om Afrikaans te gee aan die Rynse Skool. Hierna keer sy terug na die Hoër Meisieskool Bloemhof waar sy tot 1949 Duits gee. Na haar aftrede skryf sy voltyds.

Skryfwerk

Sy skryf onder die skuilnaam Meg Ross, wat ’n samevoeging en afkorting is van haar voorletters en van. Oogklappe behaal in 1925 die gesamentlike tweede prys in ’n prysvraag van J.L. van Schaik-Uitgewers. In hierdie romantiese verhaal word die stadslewe en die emansipasie van die vrouekarakters uitgebeeld, in teenstelling met die lewe op die plaas wat die tendens van die tyd was. Die verhaal speel af in die eerste jare van die Eerste Wêreldoorlog, waar Frieda Schmidt by haar Duitse oom naby Kaapstad grootword. Hy word geïnterneer en sterf dan ook in ’n kamp by Pietermaritzburg, terwyl sy by mev. Steyn aan huis bly. Mevrou Steyn probeer saam met haar seun, Fred, om Frieda in die geselskapskringe van die stad te bring, maar die kleingeestige Duitserhaat verbitter haar en sy besluit om ’n verpleegster te word. In die hospitaal het sy te doen met konflik met die Engelsgesinde owerhede, ongelukkige liefdesverhoudings en is die geheim van haar Duitse afkoms ’n groot bron van stres en vrees. Deur toevallighede vind sy tog eindelik geluk, in ondersteuning van die tema dat elkeen oogklappe dra wat hom of haar verhoed om die werklikheid raak te sien. Die roman se uitgesproke pro-Duitse en anti-Suid-Afrikaanse Party (die party van generaal Smuts) sentiment sorg vir ’n groot toename in verkope tydens die Tweede Wêreldoorlog.

Uit die stilte is die verhaal van die weeskind Elsabé op soek na haar identiteit. Terwyl sy in die weeshuis is, word dit haar brandende begeerte om uit te vind waar sy vandaan kom. Sy word aangeneem deur ’n vrou wat goed is vir haar, maar wanneer sy op Willem verlief raak, begin die moeilikheid. Haar afkoms maak haar onaanvaarbaar vir Willem se ouers en Willem help haar dan in haar pogings om  haar ouers op te spoor.

Verskeie van haar kortverhale en sketse verskyn in Die Huisgenoot en haar kortverhaal Dis vakansie word opgeneem in die versamelbundel Die jongste Afrikaanse kortverhale.

Publikasies

Publikasies sluit in:

• Oogklappe, 1925
• Uit die stilte, 1952

Verwysings

Boeke

• Antonissen, Rob. Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede. Nasou Beperk. Derde hersiene uitgawe. Tweede druk, 1964.
• Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk. Kaapstad. Elfde druk, 1970.
• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica. Pretoria en Kaapstad. Tweede druk, 1984.
• Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel. Johannesburg. Derde hersiene uitgawe, 1969.
• Schoonees, P.C. Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging. J.H. de Bussy, Pretoria / HollandschAfrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co. Kaapstad, 1939. (derde druk)
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998.
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1999.

Tydskrifte en koerante

• Roos, Henriette. Drie ‘dames’-romans. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 30 no. 2, Mei 1992.