Wikipedia

Metanoia (teologie)

Metanoia is 'n transliterasie van die Koine Griekse μετάνοια, wat gedefinieer kan word as 'n "hartsveranderende transformasie", en veral 'n "geestelike ommekeer."[1] Die term suggereer afwysing, ommekeer, berou en versoening; maar "ommekeer" en "reformasie" mag die beste konnotasie oordra.[2] In die Engelse King James-bybelvertaling word die verbale kognaat metanoeo/μετανοέω vertaal as repent (d.i. bekeer).[3]

Heidense aanwending

wysig
 
Nemesis, hier na die geaardheid van Kairos uitgebeeld, vertrap die godin Hybris, terwyl 'n verdrietige Metanoia agtergelaat word.

Metanoia beteken oorspronklik nagedagte, van meta wat "na" of "oorkant" beteken, en nous wat "verstand" of "gemoed" beteken. In Klassieke Grieks het metanoia beteken om jou mening van iets of iemand te verander.[4] Metanoia is ook verpersoonlik as 'n sombere godin, versluierd en verdrietig, wat Kairos, die god van Geleentheid, vergesel het om spyt en berou in te boesem by die "verspeelde oomblik". Hierdie konvensionele uitbeelding is regdeur die Renaissance voorgehou. "Die elemente van berou, spyt, terugskouing, en transformasie is altyd in meerdere of mindere mate teenwoordig in die begrip van metanoia, ..."[5]

Philo Judaeus van Alexandria (c. 25 v.C. – c. 50 n.C.) het metanoia versinnebeeld as “in die hemel, 'n pragtige en besonder goeie dogter van die Allerhoogste.” Daar “pleit sy om die uur by God Allerhoogste” namens mense.[6]

Aanwending in Nuwe Testament

wysig

Moderne Engelse vertalings van die Griekse Nuwe Testament tref nie onderskeid tussen die woorde metanoia en metamelomai nie. Albei, en veral die eerste term, word as "repentance" (d.i. berou of boetvaardigheid) vertaal.[4] Metanoia kan na Markus se eerste hoofstuk teruggevoer word, waar Jesus aankondig dat die koninkryk van God voorhande is, en vra vir boetvaardigheid.

In Matteus 27:3 word die Griekse werkwoord metamelomai gebruik om te stel dat Judas "spyt" of "berou gekry" het toe hy sien dat Jesus ter dood veroordeel is. Terwyl metamelomai 'n "pynlike droefheid" of "berouvolle spyt" te kenne gee, kan dit aan inkering of boetvaardigheid (Engels: repent or repentance) gelyk gestel word."[7] Bybelgeleerde A. T. Robertson merk op dat Judas slegs leedwese en spyt getoon het en dat "blote leedwese niks baat tensy dit tot ommekeer van 'n lewe [metanoia] aanleiding gee nie."[8]

Die selfstandige naamwoord metanoia/μετάνοια, word met "repentance," d.i. boetvaardigheid, en die kognate werkwoord metanoeō/μετανοέω met "repent," d.i. inkeer of bekering, vertaal by 22 instansies in die King James-weergawe van die Nuwe Testament.

Abid Rogers Bhatti skryf in sy boek A Textbook of Soteriology oor die betekenis van metanoia/μετάνοια. In die Oerdoe-talige bybel word “boetvaardigheid” vertaal met “toba.” Toba beteken spyt, verdriet en leedwese oor sondedade wat aanleiding gee tot 'n ommekeer in denke en lewe. Abid, soos Tertullianus,[9] verkies om die metanoia/μετάνοια van Markus 1:4 met “bekering” eerder as “boetedoening” te vertaal.

Gebruik in vroeë Christendom

wysig

Die term "...is konsistent aangewend in die literatuur van daardie tyd om 'n fundamentele verandering in denkwyse weer te gee wat lei tot 'n fundamentele aanpassing in gedrag en/of lewenswyse".[10] In 2006 het 'n ekumeniese groep geleerdes 'n studie oor bybelse en kerklike boetvaardigheid gepubliseer. Na 'n "deeglike nagaan van Hellenistese Joodse geskrifte," het hulle bevind dat vir Jode in die tyd van Jesus, "boetvaardigheid" (Engels: repentance) 'n "fundamentele verandering in denk- en lewenswyse" beteken het. In die Nuwe Testament word hierdie aanpassing voorgehou as 'n noodsaaklike bestanddeel vir voldoening aan die Godsplan vir saligheid en gemeensaamheid vir almal.[11]

Die Handelinge van Petrus bring metanoia in verband met die kruis waaraan Petrus gekruisig sou wees. Terwyl Petrus gekruisig sou word, sou hy die dele van die kruis verduidelik het waaraan hy gehang het, insluitend “die spyker wat die dwarsbalk vashou aan die regoppaal in die middel.” Hierdie spyker is “die bekering [epistrophē] en boetvaardigheid [metanoia] van 'n mens.”[12]

Volgens David N. Wilkin, het die Latynse vaders (vgl. Hieronimus) metanoia as paenitentia vertaal, wat dan "boetedoening" of "boetvaardige dade" sou behels.[4] Tertullianus het teen die ongepaste vertaling van die Griekse metanoeo na Latynse paenitentiam agite beswaar gemaak, deur te argumenteer dat "in Grieks, metanoia nie 'n beleidenis van sondes, maar wel 'n verandering in denkwyse behels."[9] "Konversie," (uit die Latyn conversiōn-em, ommekeer) waar dit 'n "verandering in karakter" behels, word as 'n nouer benadering van metanoia beskou as boetvaardigheid (Engels: repentance) alleen.[13]

Betekenis

wysig
 
Martin Luther se 95 stellings is beïnvloed deur 'n nuwe begrip van metanoia.

Die Merriam-Webster Dictionary translitereer die Griekse μετάνοια as metanoia om 'n Engelse leenwoord te vorm met 'n definisie wat met dié in Grieks ooreenkom, naamlik 'n "transformatiewe besinning (Engels: transformative change of heart); veral: 'n geestelike besinning," wat aangevul word met 'n uitleg van metanoia se Griekse herkoms: "van metanoiein, 'n ommekeer in denke, berouvolheid, van meta- + noein te dink, van nous verstand."[1] Sinonieme vir "bekering" sou dan weer "besinning" (Engels: change of heart) en "metanoia" insluit.[14]

In weerwil van die Katolieke Kerk se interpretasie van metanoia as bestaande uit berou, skuldbekentenis en boetedoening, het Martin Luther aangevoer dat dit wel volgens die klassieke "ommekeer in denke" (Engels: change of mind) gesien moet word.[15] Johann von Staupitz was van mening dat "...metanoia, alhoewel onder dwang, nie slegs van post en mentem, maar ook van trans en mentem afgelei kan word, sodat metanoia 'n ommekeer in denke en die hart (Engels: change of mind and heart) behels, want nie slegs 'n ommekeer van die hart sou betrokke wees nie, maar ook die manier waarop verandering plaasvind, d.w.s. deur Godsgenade."[16] Metanoia was vir Luther 'n begrip van fundamentele belang, wat by sy 95 stellings vir die eerste keer beslag gekry het.

Johannes Calvyn het die meervoudige herkoms van boetvaardigheid (Engels: repentance) uitgelig: uit Hebreeus waar dit bekering of ommekeer beteken, en die Griekse metanoia, waarby 'n ommekeer in denke en voornemens bedoel word. Vir Calvyn was die betekenis van die woord op albei afleidings toepaslik omdat boetvaardigheid sou behels (a) "oorgawe van eiebelang," (b) wending tot God, (c) "afstanddoening van die oue," en (d) aanvaarding van 'n "nuwe denkgees."[17]

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 "Metanoia", Merriam-Webster
  2. ↑ Pous Benedictus XVI. "Faith as Conversion - Metanoia", Principles of Catholic Theology, Ignatius Press, 1987 ISBN 9780898701333
  3. ↑ Strong, James The Exhaustive Concordance of the Bible (Eaton & Mains, 1890)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Wilkin, Robert N. "New Testament Repentance: Lexical Considerations", Bible.org
  5. ↑ "Myers, Kelly A., "Metanoia and the Transformation of Opportunity", Rhetoric Society Quarterly, Band 41, Nr. 1, pp. 1–18" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 8 April 2014. Besoek op 29 Junie 2017.
  6. ↑ Patrick Gray, Gail R. O'Day (redakteurs), Scripture and Traditions: Essays on Early Judaism and Christianity in Honor of Carl R. Holladay (Brill, 2008) 80-81.
  7. ↑ Butler, J. Glentworth. Topical Analysis of the Bible (Butler Bible Work Co, 1897), 443. Beskikbaar in Google Books.
  8. ↑ A.T. Robertson. "Word Pictures in the New Testament - Matthew" (PDF) (in Engels). Grand Rapids, Missouri: Christian Classics Ethereal Library. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 30 November 2018. Besoek op 14 November 2014.
  9. ↑ 9,0 9,1 Edward J Anton, Repentance: A Cosmic Shift of Mind and Heart (Discipleship Publications, 2005) 32-33.
  10. ↑ Nave, Guy. The Role and function of Repentance in Luke-Acts, Society of Biblical Literature, 2002
  11. ↑ Mark J. Boda eb Gordon T. Smith, redakteurs, Repentance in Christian Theology (Michael Glazier, 2006), 90, 95.
  12. ↑ J. K. Elliott, redakteur, The Apocryphal New Testament: A Collection of Apocryphal Christian Literature in an English Translation (Oxford University Press, 2005), 425. Griekse woorde ingevoeg.
  13. ↑ "Millennium Web Catalog". Oed.com.librarycatalog.vts.edu. Besoek op 14 November 2014.[dooie skakel]
  14. ↑ "Conversion Synonyms, Conversion Antonyms". Thesaurus.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 September 2019. Besoek op 14 November 2014.
  15. ↑ Luther's Works, Vol. 48, Letters (Brief van 30 Mei 1518 aan Johann von Staupitz), 65-70.
  16. ↑ "Letter of John Staupitz accompanying the "Resolutions" to the XCV Theses by Dr. Martin Luther, 1518", Works of Martin Luther, (Adolph Spaeth, L.D. Reed, Henry Eyster Jacobs, et al., vertalers en redakteurs), (Philadelphia: A. J. Holman Company, 1915), Volume 1, pp. 39-43
  17. ↑ Johannes Calvyn, Institusies van die Christelike Geloof 3. 3. 1-16.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Metanoia_(teologie)&oldid=2625015"