Johannes Calvyn

Johannes Calvyn

Franse teoloog en kerkhervormer

---

Handtekening

---

Gebore
10 Julie 1509
in Noyon, Pikardië
Frankryk

---

Oorlede
27 Mei 1564
in Genève, Switserland

---

Christelike stroming

Gereformeerd, Calvinisme

---

Bekende werke

Institutio Christianae Religionis
("Institusie van die Christelike godsdiens")

Johannes Calvyn (Frans: Jean Calvin, gebore as Jehan Cauvin; * 10 Julie 1509 in Noyon, Pikardië; † 27 Mei 1564 in Genève) was 'n invloedryke Franse teoloog en predikant gedurende die Protestantse Hervorming (die tyd toe talle Christene die Rooms-Katolieke geloof verlaat en die Protestantse geloof aanvaar het). Hy het 'n sentrale rol by die ontwikkeling van die stelsel van Christelike teologie gespeel wat later sy naam sou dra — Calvinisme.

Calvyn het oorspronklik 'n opleiding as humanistiese advokaat gevolg en omstreeks 1530 die bande met die Rooms-Katolieke Kerk gebreek. Nadat godsdienstige spanninge aanleiding tot gewelddadige optrede teen Protestante in Frankryk gegee het, het Calvyn na Basel in Switserland gevlug waar hy in 1536 die eerste uitgawe van sy Institutio Christianae Religionis ("Onderwysing in die Christelike Godsdiens") gepubliseer het – sy teologiese hoofwerk en een van die belangrikste geskrifte van die Reformasie.

Nog in dieselfde jaar is Calvyn deur die gereformeerde predikant Guillaume Farel aangestel om behulpsaam te wees met die hervorming van die Geneefse kerk. Die stadsraad van Genève het egter geweier om Calvyn en Farel se voorstelle te implementeer, en hulle is uit die stad verban. Calvyn is deur Martin Bucer, die Protestantse hervormer van Straatsburg en Elsas, uitgenooi om homself in Straatsburg te vestig waar hy die predikant van 'n gemeente van Franse vlugtelinge geword het. Hy het voortgegaan om die hervormingsbeweging in Genève te ondersteun en is uiteindelik terug genooi om daar die taak van kerkleierskap oor te neem.

Ná sy terugkeer het Calvyn nuwe vorme van kerkbestuur en liturgie ingevoer, ongeag die weerstand van verskeie invloedryke families in Genève wat sy gesag probeer beteuel het. Gedurende hierdie tydperk het Michael Servetus, 'n Spanjaard wat vir sy ketterse beskouinge bekend gestaan het, in Genève aangekom. Servetus is deur Calvyn aangekla en deur die stadsraad tereggestel. Nadat steeds meer vlugtelinge, wat Calvyn se saak gesteun het, hulle in die stad gevestig het en 'n nuwe stadsraad verkies is, is Calvyn se teenstanders uit Genève verdryf. Gedurende sy laaste lewensjare het Calvyn die Protestantse Hervorming sowel in Genève asook dwarsoor Europa bevorder.

As onvermoeide polemiese en apologetiese skrywer het Calvyn baie kritiek uitgelok. Hy het 'n vriendelike briefwisseling met baie ander kerkhervormers onderhou en hul werk ondersteun, waaronder Philipp Melanchthon en Heinrich Bullinger. Naas sy Institutio het hy kommentare op die meeste boeke van die Bybel geskryf, asook teologiese verhandelinge en belydenisskrifte. Daarnaas het hy gereeld die hele week in Genève gepreek.

Ten opsigte van sy teologiese beskouinge is Calvyn deur die Augustynse tradisie beïnvloed, 'n stroming waarvolgens hy sy Uitverkiesingsleer en Predestinasieleer wat die soewereiniteit van God by die redding van die menslike siel uit die dood en die ewige verdoemenis gepredik het. Sy geskrifte en preke het die basis gevorm vir die Protestantse Christelike stroming wat sy naam dra. Gereformeerde, Kongregasionele en Presbiteriaanse Kerke, wat Calvyn as die grondlegger van hul geloof beskou, het dwarsoor die wêreld uitgebrei.

Politieke oortuigings

Calvyn se politieke teorie was daarop gemik om die regte en vryheid van gewone mense te verseker. Alhoewel hy daarvan oortuig was dat die Bybel geen bloudruk vir 'n bepaalde regeringsvorm bevat, was hy 'n voorstander van 'n soort gemengde regering waarin demokratiese en elemente van adelsheerskappy gekombineer word. Hy het die voordele van 'n demokratiese stelsel gewaardeer.

Om magsmisbruik verder te beperk en te verhoed, het Calvyn voorgestel om politieke gesag deur middel van wigte en teenwigte tussen verskillende instellings soos adel, laer stande of magistrate te verdeel. Volgens sy leerstellings raak heersers, wat in opstand teen God kom, hul goddelike voorreg kwyt en moet omvergewerp word.

Staat en kerk is geskei, ofskoon hulle ten voordeel van die volk moet saamwerk. Christelike magistrate moet seker maak dat die kerk sy opdrag in vryheid kan uitvoer. In uiterste gevalle moet die magistrate gevaarlike ketters verban of teregstel. Maar niemand kan gedwing word om hom tot die Protestantse geloof te bekeer nie.

Calvyn het landbou en tradisionele ambagte as gewone menslike aktiwiteite beskou. Ten opsigte van handel en finansies was hy meer liberaal ingesteld as Martin Luther, alhoewel albei woekering skerp veroordeel het. Calvyn het nogtans die heffing van matige rente op lenings toegestaan. Soos die ander kerkhervormers het Calvyn werk as 'n middel beskou waardeur gelowiges hul waardering vir God se genade en hul verlossing deur Christus betoon en 'n diens vir hul bure verrig. Elkeen was verplig om te werk, terwyl bedelary veroordeel is.

Die gedagte dat ekonomiese sukses as 'n sigbare teken vir God se guns beskou kon word, het in Calvyn se denke slegs 'n ondergeskikte rol gespeel. Dit het eers in latere en meer gesekulariseerde vorme van Calvinisme tot die voorgrond getree om die vertrekpunt van Max Weber se teorie oor die opkoms van kapitalisme te word.

Sien ook

• Calvinisme