Moerbei
Morus, 'n genus van blomplante in die Moraceae familie, bestaan uit 10–16 bladwisselende bome wat algemeen bekend is as moerbeie, groei wild en onder verbouing in baie gematigde wêreldstreke.[1]
| Moerbei | |
|---|---|
| |
| Morus nigra | |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Plantae |
| Klade: | Tracheofiete |
| Klade: | Angiospermae |
| Klade: | Eudicots |
| Klade: | Rosids |
| Orde: | Rosales |
| Familie: | Moraceae |
| Tribus: | Moreae |
| Genus: | Morus L. |
| Spesies | |
|
Sein teks | |
Moerbeibome groei vinnig as hulle jonk is, maar word gou stadig-groeiend, en groei selde meer as 10–15 m hoog.
Die moerbei is nie inheems aan Suid-Afrika nie en die bome wat hier aangetref word, is almal aangeplant. Die boom kom oorspronklik uit die Ooste en aard besonder goed in China en Japan. Die twee moerbeispesies wat in Suid-Afrika voorkom (Morus nigra en Morus alba), kom uit Europa, waarheen dit oorspronklik uit China gebring is. In die Ooste kom nog 'n belangrike spesie voor, tewete Morus multicaulis, Perr. Hierdie boom se blare dien as hoofvoedselbron vir die Oosterse sywurmbedryf.
Morus nigra staan bekend as die swartmoerbei en word sedert die vroegste tye vir sy vrugte en blare in Suid-Europa aangeplant. Hoewel Morus alba as die witmoerbei bekend staan, dra sekere variëteite ook donkerrooi en swart vrugte. Dit het sedert die 16de eeu die swartmoerbei as sywurmvoedselplant vervang. Die moerbei het groot, getande blare.
Die blomme word gewoonlik tweehuisig gedra (die vroulike blomme word op een boom en die manlike blomme op 'n ander gedra), maar eenhuisige bome is algemeen bekend en selfs bome met tweeslagtige blomme het al voorgekom. Die moerbei plant maklik deur middel van steggies voort, maar kan net so maklik van saad gekweek word.
Die moerbeivrug is 'n saamgestelde vrug, met ander woorde dit bestaan uit 'n sentrale as waarop 'n hele aantal vlesige vruggies, elk van 'n afsonderlike blommetjie afkomstig, styf teenmekaar sit. Dit ontwikkel dus uit 'n volledige bloeiwyse. Moerbeie as 'n vars vrug is heerlik, veral witmoerbeie (Morus alba) in vrugteslaai, maar dit kan ook tot konfyt verwerk word. In Suid-Afrika is moerbei-aanplantings beperk tot enkele bome in huistuine.
In Europa en die Ooste word dit egter op groot skaal vir die sybedryf verbou. Die sywurm is inheems aan China en om hierdie rede het die sybedryf sy oorsprong hier gehad. Dit het saam met die moerbei na Europa versprei. Daar bestaan geen georganiseerde sybedryf in Suid-Afrika of Amerika nie.
Bronne wysig
- KENNIS, 1980, ISBN 0798108266, volume 646, 647
Verwysings wysig
- ↑ Suttie JM. "Morus alba L." (in Engels). Food and Agriculture Organization. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2012. Besoek op 20 Oktober 2012.
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Moerbei.
