NG gemeente Die Strand

Die NG gemeente Die Strand is die moedergemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk se gemeentes op die Wes-Kaapse kusdorp Strand.

Die gemeente se eerste tuiste.

Wynand Louw was die argitek van die Strand se moederkerk. Dit is in 1930 ingewy.

Ds. W.J. Conradie, vader van die gemeente.

Ds. N.H.C. De J. Theunissen, leraar van 1914 tot 1916.

Ds. J.C. Truter, leraar van 1925 tot 1931.

Ds. Marthinus Stephanus Joubert, leraar van 1944 tot 1948.

Ds. Ockert Raubenheimer, eerste medeleraar (1950-'52), daarna eerste leraar van Strand-Noord en toe studentelaar van NG gemeente Rondebosch, waar dié foto geneem is.

Ds. Johan Nicolaas Wilhelm de Jager, leraar van 1949 tot 1952.

Ds. Johannes Jonathan Jordaan, leraar van 1956 tot 1963.

Ds. P.A.M. Brink, leraar van 1960 tot 29 Mei 1983, toe hy sy emeritaat aanvaar. Huis PAM Brink is na hom genoem.

Eerste stigting

In 1904 het ds. W.J. Conradie 'n beroep aanvaar as tweede predikant van die toe reeds 85 jaar oue NG gemeente Somerset-Wes met werkkring Somerset-Strand, soos die later kusdorp destyds bekendgestaan het. Onder sy bearbeiding het die gemeentewyk gou in die rigting van 'n afsonderlike eenheid beweeg en reeds in Mei 1906 rig ds. Conradie namens die belanghebbendes en met die toestemming van die moedergemeente 'n versoek aan die Ringskommissie om 'n nuwe gemeente daar te stig. Op 12 Junie 1906 is die nuwe gemeente toe gestig, maar weens 'n foutiewe prosedure met die stigting moes dit later gekanselleer word. Met die Ringsitting van 1907 het ds. Conradie 'n memorie van belanghebbendes ingedien, waarin die stigting as ongewens verklaar word en 'n spesiale Ringskommissie het in dieselfde jaar gerapporteer dat, hoewel die stigting wenslik was, dit onder die omstandighede nie aanbeveel kon word nie. Ds. Conradie was terloops ook verantwoordelik vir die aanvoorwerk wat sou aanleiding gee tot die stigting van die Strand se Sendinggemeente in 1908. Hy het die werk begin op 30 April 1905 en hou dit vol tot Oktober 1907 toe eerw. J.J. van Zyl as eerste leraar vir die Sendinggemeente aankom.

Tweede stigting

Die gemeente "Het Strand" is daarna eers op 22 Augustus 1912 met 200 lidmate en 'n sieletal van 450 gestig. Die Strand sou egter wat sy bevolking betref, in die daaropvolgende jare vir Somerset-Wes verbysteek, want in die sensus van 1936, byvoorbeeld, was Die Strand se blanke bevolking, waaruit die NG lidmate noodwendig destyds gekom het, reeds 3 367 vergeleke met Somerset-Wes se 1 777. Dat die gemeentelike grense nie met die munisipale ooreengestem het nie, blyk daaruit dat Somerset-Wes se NG gemeente in 1933 1 281 lidmate gehad het, maar Die Strand net 535.

In die begin is die geestelike bearbeiding van die gemeente toevertrou aan eerw. A.F. Weich. Die eerste beroep op 'n leraar is in Maart 1913 uitgebring, maar eers op 29 Junie 1914 kon die jong gemeente ds. N. Theunissen as sy eerste predikant ontvang. Hy bedien die gemeente tot 2 Oktober 1916. Daarna kom di. F.W.J. Koch (1917-'25), J.C. Truter (1925-'31), C. Pauw (1932-'43), M.S. Joubert (1944-'48), di. J.N.W. de Jager van 1949 tot ds. O.S.H. (Ockert) Raubenheimer in 1950 hier aankom as eerste medeleraar. Hy bly net tot 1952 toe hy na die pasgestigte gemeente Strand-Noord vertrek en van 1954 tot 1957 dien hy as studenteleraar van die NG gemeente Rondebosch, in welke pos hy vir dr. Andries Treurnicht, die latere kabinetsminister en leier van die Konserwatiewe Party, opgevolg het.

Die kerksaal het aanvanklik as kerkgebou gedien, maar 'n veel ruimer kerkgebou moes later opgerig word, veral om ook die groot aantal strandbesoekers te kon ontvang. In September 1930 het prof. Adriaan Moorrees die rede by die inwyding van die kerkgebou met sy sitplek vir 1 200 kerkgangers gelewer. Dié gebou is ontwerp deur die vermaarde Suid-Afrikaanse kerkargitek Wynand Louw en die hoeksteen op 1 Maart 1930 gelê deur ds. J.C. Truter. Die jaar vantevore is die NG gemeente "Het Strand" herdoop en word hy die teenswoordige "Strand". In 1937 is 'n nuwe kerksaal gebou en in 1950 kon die gemeente 'n pragtige nuwe orrel in die kerk aan die diens van die Here wy.

Onlangse verwikkelinge

Binne die oorspronklike gemeentegrense het eers die Laerskool Hendrik Louw, toe die Hoërskool Hottentots-Holland en later ook die Laerskool Lochnerhof en die Hoërskool Strand ontstaan. In 1950 het die gemeente 2 060 lidmate gehad. Afstigtings van dogtergemeentes het flink gevolg, met Gordonsbaai en Strand-Noord die eerste in 1952 en in 1972 Suider-Strand en Lourensrivier-Strand. In 1990 het die vier Strandse gemeentes 7 618 belydende lidmate gehad en in 2012 was dit 7 071. Dis hoofsaaklik weens 'n afname in die moedergemeente se lidmaattal van 2 440 in 1990 tot 1 387 in 2012. Die drie leraars van 22 jaar tevore het ook in 2012 verminder tot twee voltydse poste en een pastorale hulp. Op die aanliggende Somerset-Wes het die moedergemeente se lidmate eweneens afgeneem, van 1 684 in 1990 tot 846 in 2012. Omdat Die Strand 'n gewilde aftreedorp is met talle tehuise vir bejaardes, was die gemeente se getal dooplidmate altyd laer as dié van die NG Kerk in die geheel. In 1990 was dit slegs 17% van die sieletal en in 2012 'n skamele 9,6%. In die hele NG Kerk was die ooreenstemmende persentasies 31% en 22 jaar later 21,6%.

Enkele leraars

• Nicolaas Hendrik Christiaan De Jongh Theunissen, 1914 – 1916
• Frederick Johan Wilhelm Koch, 1917 - 1917
• Johannes Christoffel Truter, 1925 - 1931 (emeriteer; oorlede op 20 Maart 1939)
• Christoffel Petrus Pauw, 1932 - 1943 (emeriteer)
• Marthinus Stephanus Joubert, 1944 - 1949
• Johan Nicolaas Wilhelm de Jager, 1949 - 1952
• Abraham Hugo Malan, 1952 - 1958
• Johan Floris Botha, 1953 - 1956
• Johannes Jonathan Jordaan, 1956 - 1963
• Philippus Albertus Myburgh Brink, 1960 - 29 Mei 1983
• Gert Anton Jooste, 1962 - 1964
• Hendrik Matthys Louis du Toit, 1965 - 1971
• Johan Steyn, 1984 - 22 Maart 2015 (aanvaar sy emeritaat)
• Marcel Vosloo

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• (af) Dreyer, eerw. A. (samesteller). 1932. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Suid-Afrika vir die jaar 1933. Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Kerke.
• (af) Gaum, Frits. 1990. Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke. Pretoria: Tydskriftemaatskappy van die Nederduitse Gereformeerde Kerk.
• (af) Joubert, eerw. P.P. (samesteller). 1932. Na vyftig jaar 1881 - 1931 ('n Jubileum-Gedenkboek van die Ned. Geref. Sendingkerk in Suid-Afrika, bevattende gegewens van sy ontstaan en ontwikkeling). Paarl: Paarlse Drukpers Maatskappy Bpk.
• (af) Van Reenen, Adri-Louise. 2012. 2012 Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke. Wellington: Tydskriftemaatskappy.
• (af) Pearce, E. Peel. 1941. Offisiële Jaarboek van die Unie van Suid-Afrika en van Basoetoland, Betsjoeanaland-protektoraat en Swaziland. Pretoria: Kantoor van Sensus en Statistiek.