NG gemeente Elliot

Die NG gemeente Elliot is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Sinode van Oos-Kaapland. Anders as talle ander dorpe in die omgewing, is dit nie as kerkdorp aangelê nie omdat die dorpie reeds in 1885 gestig is en ten tyde van die stigting van die gemeente al uit 10 huise bestaan het.

Elliot is in die middel van die noordoostelike uithoek van die provinsie Oos-Kaap geleë.

Elliot se NG kerkgebou is in 1932 opgerig. Die argitek was Wynand Louw.

Ds. W.A. Alheit, die vader van die NG gemeente Elliot.

Ds. J.C. du Plessis was Elliot se eerste leraar van 1891 tot 1933. Na hom is die NG gemeente Du Plessis in 1919 genoem.

Ds. Johannes Lodewyk Nel, leraar van 1941 tot 1944.

Ds. Dirk Wessel en mev. Steyl, leraarspaar van 1959 tot 1963.

Die gemeente het in 2008 'n muur van herinnering opgerig in die vorm van die kerkgebou.

Ds. Gysbert Christiaan van Schalkwyk, leraar van Elliot van 1944 tot 1947. Hy was voorheen van 1939 af leraar van die NG gemeente Venterstad.

Gemeentestigting

Die gemeente Elliot is in 1890 deur die Ring van Burgersdorp gestig deur die toedoen van die destydse konsulent, ds. W.A. Alheit, leraar van die NG gemeente Dordrecht, wat hom die lot van die verstrooide lidmate van die NG Kerk in die grensgebiede sterk aangetrek het. Ten tyde van die stigte van die gemeente Elliot was die plase uitgestrek en moeilik bereikbaar. Die stigting van die NG gemeente op die destydse Umtata (tans Mthatha) (volgens sommige bronne in 1890 en ander weer in 1891) was ook deur ds. Alheit se toedoen.

Ds. J.C. du Plessis (November 1891 tot November 1933) het 42 jaar lank hier gewerk. Hier het hy lief en leed verduur en as baanbreker gewerk. Armoede van die gemeente was groot, voertuie primitief, die paaie onbegaanbaar, en die oorvloedige reëns van die ou dae en vol riviere het sy werk bemoeilik. Hier het hy sy eerste eggenote verloor en ook 'n tweede keer getrou. Sy het hom ook dan tot die einde van sy bediening getrou bygestaan.

Latere leraars

Vanaf ds. Du Plessis se vertrek tot in die middel van die 20ste eeu het die volgende leraars hier gearbei: di. J.F.G. van Rooyen (Mei 1934 tot Junie 1941), J.L. Nel (September 1941 tot Februarie 1944), G.C. van Schalkwyk (Junie 1944 tot Mei 1947) en M. Visser van Februarie 1948 af.

Geboue

Die tweede kerkgebou van die gemeente, later die kerksaal, is gedurende die Anglo-Boereoorlog teen 'n koste van £2 000 opgerig, voorwaar 'n prestasie vir so 'n arm gemeente in 'n tyd van storm en woeling. Die huidige, sierlike kerkgebou van klip is in Mei 1932 ingewy. In die 21ste eeu is 'n klein replika van die kerkgebou op dieselfde terrein opgerig waarin die as van oorlede gemeentelede gehou kan word.

Afstigting en buitewyke

Met die stigting het die gemeente bestaan uit die wyke Elliot, Cala en Embokotwa (bekend as Ida) met 'n ledetal van 730. Vyf jaar ná die stigting was die gemeente nie meer hulpbehoewend nie en is ds. Du Plessis se vergoeding van £200 na £350 opgeskuif en teen 1925 was dit reeds £500. In 1919 was die ledetal reeds 1 100 en is die wyke Cala en Embokotwa afgestig as die NG gemeente Du Plessis, ter ere van die gemeente Elliot se eerste leraar.

Reeds vanaf die jare 20 van die 20ste eeu is Engcobo deur die gemeente Elliot bedien in verband met die beter bearbeiding van die Afrikaners wat destyds in die eertydse Transkei gewoon het. 'n Sierlike kerkgebou is op Engcobo opgerig as bewys van die opoffering van 'n handjie vol lidmate van die NG Kerk.

Onderwys

Ds. Du Plessis het in sy dae ook met onvermoeide ywer die saak van die onderwys bevorder en met departementele goedkeuring baie skole gestig sodat daar in 1912 reeds sowat 15 skole met oor die 600 kinders op die dorp en in die distrik was.

Enkele leraars

• Johannes Christiaan du Plessis, 1891 - 1933 (emeriteer, sy enigste gemeente)
• Johannes George Fourie van Rooyen, Mei 1934 - Junie 1941
• Johannes Lodewyk Nel, September 1941 - Februarie 1944
• Gysbert Christiaan van Schalkwyk, Junie 1944 - Mei 1947
• Frederick Johan Bessinger, 1948
• Marmaduke Visser, Februarie 1948 - 1956
• Gideon Reyneke 1956 - 1959
• Dirk Wessel Steyl, 1959 - 1963
• Abraham Stefanus Erasmus, 1986 - 1994
• Gideon Frederik Aggenbag, 2006 - 2008

Galery: Gedenkstene

• 
  Die gemeente het sy 100ste bestaansjaar in 1990 gevier.
• 
  Dié steen is in 2007 teen die kerkgebou aangebring om die 75ste bestaansjaar van die huidige kerkgebou te gedenk.
• 
  Die hoeksteen van die huidige kerkgebou.
• 
  Dié steen is in die muur van herinnering aangebring.
• 
  Die hoeksteen van die ringmuur om die kerkterrein.
• 
  Die hoeksteen van die muur van herinnering.

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.