Lateriet

Lateriete is grondsoorte ryk in yster en aluminium, wat in warm, vogtige tropiese areas gevorm word. In vaste vorm, of by aanwending as boumateriaal staan dit bekend as ouklip of ysterklip.

Hierdie monument van laterietsteen herdenk Dr. Buchanan-Hamilton wat lateriet oorspronklik in 1807 by hierdie plek, te Angadipoeram, Kerala, Indië beskryf het.

Byna alle lateriete is roesrooi weens die inherente ysteroksiede. Hulle ontwikkel deur intensiewe en langdurende verwering van die onderliggende moedergesteente of sokkel. Tropiese verwering (laterisasie) is 'n tydsame proses van meganiese en chemiese verwering wat 'n wye verskeidenheid meebring in terme van die dikte, graad, chemie en ertsmineralogie van die vormende grondsoort. Lateriete bedek sowat een derde van die kontinentale aardoppervlak, met die meerderheid daarvan in die landstreke tussen die Kreef- en Steenbokskeerkringe.

Histories is lateriet baksteenvormig gesny en gebruik in monumentoprigting. Na 1000 n.C. het die konstruksie te Angkor What en ander suidoos-Asiatiese bouplase verander na reghoekige tempelomheinings van lateriet, baksteen en klip. Sedert die mid-1970's is lateriet gebruik by eksperimentele gebitumiseerde padoppervlaktes vir laevolume verkeer, as plaasvervanger vir klip in die basisvoering. Dik laterietlae is porieus en effens deurlaatbaar, sodat hierdie grondlae in landelike gebiede as akwifere kan funksioneer. Lokaal beskikbare lateriete word gebruik in 'n suuroplossing, gevolg deur presipitasie om fosfor en swaarmetale by rioolaanlegte te verwyder.

Lateriete is 'n bron van aluminiumerts; die erts word grootliks bevat in kleiminerale en die hidroksiede gibbsiet, boehmiet en diaspore, wat met die samestelling van bauxiet vergelykbaar is. In Noord-Ierland was dit eens 'n hoofbron vir yster- en aluminiumertse. Laterietertse was ook 'n vroeëre hoofbron van nikkel.