P.C. Haarhoff

Pierre Cloete Haarhoff (*1938, Warmbad – †7 Februarie 1990, Pretoria) was ’n kernwetenskaplike, professor in meganiese ingenieurswese aan die Universiteit van Pretoria en bekroonde kortverhaalskrywer.

Lewe en werk

Herkoms en vroeë lewe

Pierre Cloete Haarhoff is in 1938 op Warmbad in Transvaal gebore. Melanie Grobler, die digter, is sy suster. Op driejarige ouderdom is sy vader oorlede, waarna die gesin op Rustenburg gaan woon het, waar hy grootword. Aan die Universiteit van Pretoria behaal hy die B.Sc.-graad met lof, waarna hy aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys sy B.Sc. Honneurs-graad in wiskunde en sy M.Sc.-graad in Fisika met lof behaal, laasgenoemde met ’n verhandeling oor Die teorie van gas-vloeistofchromatografie. Vir twee jaar studeer hy aan die Universiteit van Cambridge in Engeland en keer in 1962 terug na die Universiteit van Pretoria, waar hy die D.Sc.-graad in fisiese chemie met lof verwerf met ’n proefskrif oor Contributions to the Theory of Chromatography. Aan die Universiteit van Stellenbosch verwerf hy in 1976 die D.Ing.-graad met ’n proefskrif oor Die basiese prosesaspekte van uraanverryking.

Loopbaan

Die P.C. Haarhoff lugdinamika laboratorium by die Universiteit van Pretoria

In 1963 begin hy by die Raad op Atoomkrag werk en in 1971 word hy bevorder tot bestuurder van die Uraanverrykingskorporasie (Ukor) se Departement Fisiese Wetenskappe. Hy is sedert 1977 betrokke by die Laboratorium vir Gevorderde Ingenieurswese van die Universiteit van Pretoria en is ook vanaf 1983 tot met sy dood professor en departementshoof vir Meganiese Ingenieurswese. Hier is hy ook uitvoerende direkteur vir Technotron, die maatskappy vir gevorderde tegnologie. Verskeie tegniese artikels oor sy vakgebied, wat in wetenskaplike tydskrifte regoor die wêreld verskyn, word deur hom geskryf. As wetenskaplike is hy veral bekend vir sy werk oor die skakeling van skeidingselemente in die uraanverrykingsproses, terwyl hy ook ’n patent registreer oor die skeiding en behandeling van gas in die gasskeidingsproses. Hy dien op verskeie komitees en rade en is onder meer lid van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en later voorsitter van hierdie organisasie se Noord-Transvaal tak (Ingenieursafdeling). In 1985 word hy verkies as voorsitter van die Pretoriase Werksgemeenskap.

Persoonlike lewe en sterfte

Hy is getroud met Wanda en die egpaar het drie kinders, Julian, Rouviere en Johan. Hulle bly in Pretoria, maar hy het ook ’n plasie in die Waterberg, waar hy met proteas boer. Op 7 Februarie 1990 is hy in Pretoria oorlede aan komplikasies wat intree na ’n galblaasoperasie.

Skryfwerk

Kortverhale

Hy publiseer kortverhale in Tydskrif vir Letterkunde en sy kortverhaal Hoe Lodewicus van der Waerde God gevind het is die eerste kortverhaal wat ooit in die S.A. Tydskrif vir Natuurwetenskap en Tegnologie opgeneem word.

In sy kortverhale gebundel in Uit ’n ander wêreld gebruik hy sy wetenskaplike kennis tot groot wins om wetenskapfiksie van hoë gehalte te lewer. Bekende temas van wetenskapfiksie kom hier voor, soos kontak met buite-aardse wesens, genetiese mutasie en eksperimentering en androïede wat ’n ongelooflik hoë peil van beskawing bereik het. Die ander wêreld van die titel is egter ook binne ons aanwesig, in die wêreld van kinders en in musiek, asook in ’n orangoetang filosoof (Prins Ran-U-Tan) met Oosters-mistieke denke en in Pikpik Pikkek en die ander kekkelhoenders van Stellasië. Uit ’n ander wêreld verower in 1988 die Eugène Maraisprys en is in 1990 op die kortlys vir die toekenning van die Ou Mutual-prys.

Versamelbundels

Van sy kortverhale word in versamelbundels opgeneem, insluitende Spektrum, Vertellers en Vertellers 2.

Ander skryfwerk

Saam met die skilder en Katolieke priester Frans Claerhout is hy ook verantwoordelik vir die Skeppingsverhaal, waarin die spanning tussen wetenskap en teologie oor die ontstaan van die aarde grootliks opgehef word.

Ten tye van sy dood is hy besig met ’n onvoltooide roman. Op vakkundige gebied lewer hy ook ’n groot bydrae en meer as dertig van sy artikels word gepubliseer, terwyl hy ook meer as vyftig vertroulike dokumente skryf.

 Eerbewyse

Hy kry verskeie pryse en toekennings vir sy navorsing oor uraanverryking. In 1979 ontvang hy die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns se Havengaprys vir Fisika vir sy werk aan die uraanverrykingsproses op Pelindaba en in 1984 ontvang hy saam met dr. W.L. Grant die Merieteprys van die S.A. Instituut van Chemiese Ingenieurswese. Hy kry ook die Transafrika Korrespondensie Kollege se goue medalje, die Stanvac-beurs van die Mobil Oliemaatskappy en die Humphrey Raikes Goue Medalje van die Suid-Afrikaanse Chemiese Instituut. Na sy dood word die Hendrik Verwoerd-toekenning aan hom toegewys vir sy prestasies op die gebied van die akademie, wetenskaplike navorsing en publikasies in die letterkunde, asook sy bydrae tot die uraanverrykingsproses.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1987	Uit ’n ander wêreld
1991	Skeppingsverhaal (saam met Frans Claerhout)

Bronnelys

Boeke

• J.C. Kannemeyer Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005.
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers. Pretoria. Eerste uitgawe, 1998.

Tydskrifte en koerante

• Grobler, Melanie. Van ingenieur tot skrywer. Insig, Julie 1988.
• Haarhoff, P.C. Oor eie werk – in gesprek met Henk Biermann. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 26 no. 3, Augustus 1988.
• Robinson, Rensia. ’Hoe groen was die dakke van Arkadië’ (P.C. Haarhoff). Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 32 no. 2, Mei 1994.