Paul Feyerabend

Paul Karl Feyerabend (Wene, 13 Januarie 1924 – Genolier (Switserland), 11 Februarie 1994) was 'n Oostenrykse gebore wetenskapsfilosoof, wat later in Engeland, die Verenigde State, Nieu-Seeland, Switserland en Italië woon. Onder sy belangrikste werke tel Against Method (gepubliseer in 1975), Science in a Free Society (gepubliseer in 1978) en Farewell to Reason ('n versameling artikels, uitgegee in 1987). Feyerabend het beroemd geword vanweë sy anargistiese visie van die wetenskap en sy ontkenning van die bestaan van universele metodologiese reëls. Hy is 'n invloedryke figuur in die filosofie van die wetenskap en ook van die sosiologie van wetenskaplike kennis.

Paul Feyerabend
Geboortenaam	Paul Karl Feyerabend
Gebore	(1924-01-13)13 Januarie 1924 Wene, Oostenryk
Oorlede	11 Februarie 1994 (op 70) Genolier, Vaud, Switserland
Nasionaliteit	Oostenryk  Verenigde Koninkryk
Vakgebied	Wetenskapsfilosofie, kritiese falsifikasionisme, epistemologie, politiek
Bekend vir	Epistemologiese anargisme
Beïnvloed deur	Mill, Lessing, Popper, Anscombe, Wittgenstein, Kierkegaard, Bachelard, Koyré, Ehrenhaft
Invloed op	Lakatos, Churchland, McCloskey, Murphy, Hacking, Foucault, Kuhn, Nader

Anargistiese wetenskapsfilosofie

In Against Method ontwikkel Feyerabend 'n teorie van wetenskaplike metodologie wat in kontras staan teen alle pogings van die wetenskapsfilosowe soos Karl Popper, Imre Lakatos en die logiese-positiviste om 'n universele wetenskaplike metode te karaktiseer. Aan die hand van Galileo beweer Feyerabend dat wetenskaplike vooruitgang soms slegs kan plaasvind omdat wetenskaplikes alle wette breek. Galileo glo in teorieë wat weerlê was, hy gebruik die induksie metode halfhartig en gebruik meer propaganda as rasionele argumentering. Indien Galileo aldus Feyerabend, by sy tyd se metodes sou hou, het hy nie sy werk hoegenaamd erken gekry nie. Die enige wetenskaplike metode wat volgens Feyerabend nie die vooruitgang van die wetenskap sal belemmer nie is die anargistiese metode: anything goes.

Wetenskap en politiek

Feyerabend se anargisme het naas die metodologiese implikasie ook 'n politieke element. Sy ideaal is dat elke mens vry moet wees om te kies wat hy wil glo, op basis van sy eie oordeel. In die huidige kulturele dominansie van die wetenskap sien Feyerabend 'n gevaar vir hierdie ideal. Volgens hom word kinders verplig om te glo in die wetenskap wat aan hulle voorgehou word, en alternatiewe beskouings word verketter of doodgeswyg. Hy pleit vir 'n meer pluralistiese denkklimaat, wat in die eerste plek behaal sou word deur die skeiding tussen Staat en Kerk tot sy logiese gevolg te neem naamlik: 'n skeiding tussen Staat en Wetenskap.

Bibliografie

Belangrikste werke

• Against Method: Outline of an Anarchistic Theory of Knowledge, New Left Books, Londen (1975)

• Science in a Free Society (1978)

• Farewell to Reason (1987)

• Three Dialogues on Knowledge (1991)

• Killing Time: The Autobiography of Paul Feyerabend (1995)

• Conquest of Abundance: A Tale of Abstraction versus the Richness of Being (1999)

Versamelde artikels

• Realism, Rationalism and Scientific Method: Philosophical papers, Volume 1 (1981)

• Problems of Empiricism: Philosophical Papers, Volume 2 (1981)

• Knowledge, Science and Relativism: Philosophical Papers, Volume 3 (1999)

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Paul Feyerabend.